DIMschool's Zelfkennis, zijnde: het Kennen van het Ware Innerlijke Zelf

Enkele uittreksels uit 'Gurdjieff: de mens en zijn werk' van Martin Ekker.
door Tsenne Kikke - vrijdag 13 mei 2022 5:39

Voorwoord: Ook dit jaar richt Spiritualia zich tot twee groepen mensen, namelijk: (1) tot de eclectici, en (2) tot de bezoekers. De eclectici-teksten worden in de hoofding aangeduid met de beginwoorden 'Dossier Zelfkennis'.

0o0o0o0o0o0o0o0o0o0o0

Deze vorm van Zelfkennis, gericht op het 'Kennen van het Innerlijke Zelf', en enkel en alleen door DIMschool vzw gebracht, richt zich vooral tot mensen die hunkeren om het mysterie van het eigen zijnswezen te doorgronden. Dit 'hunkeren' kan beter worden begrepen door er de woorden 'beantwoorden aan een innerlijke roeping' aan toe te voegen. Natuurlijk zijn er mensen die zich eerder geroepen voelen om postzegels te gaan verzamelen, of aan sport te gaan doen, een carrière op te bouwen, zich in een klooster terug te trekken, hun godsgeschonken tijd aan tv-kijken besteden, en zo meer. Zó verschillend zijn we van elkaar...

Noteer evenwel dat niet allen die zich 'geroepen voelen' zichzelf dan ook daadwerkelijk 'uitverkiezen'. Dat wist men 2.000 jaar geleden ook al, nietwaar? En, indien je bereid bent om aan jouw Innerlijke Zelf te werken én met de Gurdjieff-filosofie kennis te maken, zijn boekjes zoals 'De mens en zijn mogelijke evolutie' van Ouspensky, en 'Gurdjieff: de mens en zijn werk' van Martin Ekker echte aanraders. Want, vooraleer jezelf tot DIMschool te richten, doet men er goed aan om op voorhand te weten waaraan men begint. In wezen doet zelfs 99% van de mensheid er goed aan om op de huidige stoel te blijven zitten.

Gurdjieff: "Gelukkig is hij die een stoel heeft. Duizendmaal gelukkiger is de mens die op een stoel van de engelen zit, maar ellendig is hij die geen stoel heeft." Aan de overige 1%...: hieronder vind je enkele uittreksels uit het laatstgenoemde..., om 'er de smaak van te pakken te krijgen'.

Lees ook: 'Hoe zou Spiritualia's doelgroep er eventueel kunnen uitzien…?'

De mens: een wezen met onvoorstelbaar grote mogelijkheden

Volgens Gurdjieff is de mens, iedere mens, van nature toegerust met grote mogelijkheden. Maar 'mogelijkheden' hebben niets te maken mer 'garanties'. Door die potentiële mogelijkheden tot ontwikkeling te brengen, kan hij volgroeien tot een volwaardige Mens in de ware zin van het woord. Dit is het hoge doel waartoe ons dit leven is geschonken.

Deze mogelijkheden zijn echter slechts als kiem in ons aanwezig, en kunnen enkel en alleen verwerkelijkt worden door een doelgericht en zinvol 'werken aan onszelf'.

De grondslagen waarop dit 'werken aan onszelf' berust, zijn voor ons vrijwel geheel verloren gegaan. De factoren die onze vorming bepalen: opvoeding, onderwijs en maatschappelijk milieu, zijn hierop niet gericht - met als gevolg, dat de mens uitgroeit tot een 'mens' tussen aanhalingstekens, zoals Gurdjieff het uitdrukt, een karikatuur vergeleken bij wat hij kan en zou moeten zijn.

Indien je nog jong bent, en met dromen rondloopt, praat dan eens met 60-, 70-, 80-, 90- en 100-plussers, en tracht hun innerlijke 'zijnstoestand' - zijnde: het afwezige 'zijn' - aan te voelen of gewaar te worden. Ook zij liepen misschien ooit met dromen rond. Vraag hen hoeveel ervan ze daadwerkelijk hebben waargemaakt. Weet, dat intelligente mensen van hun eigen ervaringen leren, maar wijze mensen eveneens van de ervaringen van anderen. Leer dus van hen! Zolang je de Leugens niet kent, zul je nooit Waarheden kunnen ontdekken - vooral: die in jezelf.

Begrijpen is vóór alles noodzakelijk

Begrijpen is een eerste vereiste van de Vierde weg. Maar dit begrijpen gaat veel dieper dan louter met ons (formatorische) denkvermogen assimileren en verwerken. Het is een met ons hele wezen ervaren van de waarheid en juistheid van iets; dan pas kunnen wij werkelijk begrijpen. Anders gezegd: instinctief, gevoelsmatig en mentaal tegelijkertijd. "Begrijpen", zei Gurdjieff, "berust op de verhouding tussen 'weten' en 'zijn', en is de resultante van deze twee."

Het wezenlijke verschil tussen weten en begrijpen zal ons duidelijk worden wanneer wij denken aan praktische activiteiten zoals autorijden of blind typen. Op deze gebieden beseffen wij maar al te goed dat er een lange weg ligt tussen louter weten wat wij moeten doen en het zo ten volle in ons hele wezen assimileren dat wij het ook feilloos kunnen uitvoeren.

Evolutie

De evolutie waarin de mens belang zou moeten stellen, is zijn eigen innerlijke evolutie.

"De evolutie van de mens," zei Gurdjieff, "kan worden opgevat als de ontwikkeling in hem van die vermogens en mogelijkheden die nooit vanzelf, dat wil zeggen: mechanisch/automatisch, tot ontwikkeling komen."

En bij een andere gelegenheid zei hij: "Wanneer wij over evolutie spreken, dienen wij van meet af aan te begrijpen dat er geen mechanische evolutie mogelijk is. De evolutie van de mens is de evolutie van zijn bewustzijn. En de evolutie aan het 'bewustzijn' kan zich niet onbewust voltrekken. De evolutie van de mens is de evolutie van zijn wil en de evolutie van de 'wil' kan niet ongewild tot stand komen. De evolutie van de mens is de evolutie van zijn vermogen tot doen en 'doen' kan niet de vrucht zijn van hetgeen 'gebeurt'."

Noteer hierbij wel dat velen denken dat ze nu al over 'bewustzijn' beschikken, dat ze een 'wil' hebben - en, dat ze kunnen 'doen': zó diep zijn ze in slaap...

Hogere kennis verbonden aan hoger bewustzijn

Deze verbondenheid heeft tot gevolg, dat ware kennis nooit kan worden verkregen door het uitsluitend bestuderen van de ons omringende zintuiglijk-waarneembare wereld.

De hogere kennis waar Gurdjieff over sprak, is van een geheel andere orde. Zij is gebonden aan een verruiming van ons bewustzijn en niet kenbaar door middel van op ons normale kenvermogen stoelende methoden van onderzoek en analyse. Ouspensky schreef daarover: "Eén ding is mij zelfs toen reeds onomstotelijk duidelijk geworden, namelijk: dat geen verschijnsel van een hogere orde, dat wil zeggen: een verschijnsel dat uitgaat boven het gebied van de gewone dagelijks waarneembare dingen kan worden waargenomen of onderzocht met de gewone middelen in een gewone bewustzijnstoestand."

Het overdragen van ware kennis

Daarom ook is ware kennis niet overdraagbaar in de gebruikelijke zin. Alleen de weg erheen kan ons gewezen worden, waardoor wij er - tezamen met de verruiming van ons bewustzijn - in kunnen doordringen. "Het verwerven of overdragen van ware kennis," zei Gurdjieff, "vereist veel arbeid en grote inspanning, zowel van hem die ontvangt als van hem die geeft. En zij, die deze kennis bezitten, doen al het mogelijke om haar door te geven aan een zo groot mogelijk aantal mensen, hun de benadering ervan te vergemakkelijken en hen in staat te stellen zich voor te bereiden tot het ontvangen van de waarheid."

Geloof op gezag is onnodig en zelfs ongewenst

Wij geven ons er zelden rekenschap van hoezeer vrijwel al onze persoonlijke kennis en meningen aan anderen ontleend zijn. Dergelijke 'geleende' kennis en meningen mogen in het technische vlak van nut zijn. Maar, zodra het gaat om ons eigen innerlijke wezen en onze relatie tot het grotere geheel van de ons omringende wereld, kan dergelijke op goedkope wijze verkregen kennis - die niet berust op werkelijk 'begrijpen' - alleen maar steriel zijn; in de zin dat zij geen bijdrage kan leveren voor onze groei tot bewustwording en innerlijke vrijheid.

Gurdjieff noemde de door hem gegeven weg de 'Vierde weg', ter onderscheiding van de 'traditionele' wegen van de 'fakir', de 'monnik' en de 'yogi". En hij legde er de nadruk op dat wij op deze weg niets moeten doen zonder te begrijpen waarom wij het doen. "Er is geen 'geloof' vereist op de Vierde weg", zei hij; "integendeel, geloof van welke aard ook is in strijd met de Vierde weg. Wat verlangd wordt, is eenvoudig een weinig vertrouwen en ook dat slechts voor korte tijd; want, hoe eerder iemand alles wat hij hoort, begint te verifiëren, des te beter is het voor hem."

Alles 'gebeurt'

Eén van de ideeën waar Gurdjieff telkens weer op terugkwam, betrof de mechaniciteit van onze manifestaties. Het is een illusie dat wij, zoals wij zijn, zouden kunnen 'doen'. Werkelijk doen vereist een heel ander 'zijns'niveau dan dat waarop wij gewoonlijk leven. Bij ons is het zo dat ons denken, voelen en handelen vrijwel geheel worden bepaald door invloeden van buitenaf, dat 'het' in ons denkt, en 'het' voelt, en alles met ons 'gebeurt', op precies dezelfde manier als 'het' regent of 'het' vriest.

Essentie en persoonlijkheid

Bij de bespreking van de menselijke structuur introduceerde Gurdjieff de onderscheiding tussen 'essentie' en 'persoonlijkheid'. "Men dient te begrijpen", zei hij, "dat de mens uit twee delen bestaat: essentie en persoonlijkheid. De essentie in de mens is het eigene in hem. De persoonlijkheid is 'het niet-eigene'. 'Het niet-eigene' wil zeggen wat van buitenaf is gekomen wat iemand heeft geleerd, wat hij weerspiegelt, alle sporen van indrukken van de buitenwereld die in de herinnering en in de gewaarwordingen zijn blijven hangen, alle woorden en bewegingen die zijn aangeleerd, alle gevoelens ontstaan door nabootsing - dit alles is 'het niet-eigene' in hem, is de persoonlijkheid... Naarmate de persoonlijkheid groeit, openbaart de essentie zich steeds zeldzamer en steeds zwakker; en heel vaak houdt de essentie al op zeer jonge leeftijd op te groeien. Dit betekent, dat alles wat wij van zo iemand zien in werkelijkheid 'het niet-eigene' is..."

"Als wij de gemiddelde cultuurmens beschouwen, zien wij dat vrijwel steeds de persoonlijkheid het actieve element in hem is en zijn essentie het passieve element. Iemands innerlijke groei kan niet beginnen zolang er geen verandering intreedt in deze verhouding. De persoonlijkheid moet passief worden en de essentie actief."

'Slaap' en ontwaken

Wij gaan volgens Gurdjieff slaapwandelend door het leven. "Het zal u verbazen", zei hij, "indien ik u zeg dat het voornaamste kenmerk van het 'zijn' van de moderne mens - een kenmerk dat alles verklaart wat in hem ontbreekt - de slaap is. De moderne mens leeft in slaap, in slaap wordt hij geboren en in slaap sterft hij... Wat door mensen het 'helder bewustzijn' genoemd wordt, is slaap en een slaap die veel gevaarlijker is dan de slaap 's nachts in bed... Alles wat de mensen zeggen en alles wat zij doen, zeggen en doen zij in slaap. Dit alles kan geen enkele waarde hebben. Alleen ontwaken en wat tot ontwaken leidt, heeft in werkelijkheid waarde..."

Wie zei alweer: "Ontwaak!" - "Ontslaap!" - "Word wakker!"...?

Hoe te ontwaken? Hoe aan deze slaap te ontkomen? Dit zijn de belangrijkste levensvragen waarvoor een mens zich ooit gesteld kan zien. Maar, eerst is het nodig van het feit zelf van de slaap overtuigd te zijn...

"Een mens kan niet uit zichzelf ontwaken. Zij, die willen ontwaken, moeten iemand vinden en hem huren om hen wakker te maken en te beletten weer in slaap te vallen. Anders is het onmogelijk te ontwaken," voegde Gurdjieff eraan toe.

"Er is niets nieuws in het denkbeeld van slaap. Vrijwel sinds het begin van de schepping is de mensen voorgehouden, dat zij slapen en dat zij moeten ontwaken. Hoeveel keer wordt dit bijvoorbeeld niet in de Evangeliën gezegd? Verwijzend naar de woorden: 'Ontwaak!', 'Waak!', 'Slaap niet!'."

"Christus' discipelen sliepen zelfs toen hij voor de laatste maal bad in de hof van Gethsemane... In alle ernst, men heeft mij verscheidene malen gevraagd waarom er in de Evangeliën niets over slapen wordt gezegd. En dat terwijl er bijna op iedere pagina over wordt gesproken. Dit bewijst eenvoudig dat de mensen de Evangeliën slapend lezen."

Bij een andere gelegenheid sprak Gurdjieff over de aard van onze slaap en de krachten die ons verhinderen te ontwaken: "Er zijn duizenden dingen die een mens verhinderen te ontwaken, die hem in de macht van zijn dromen houden. Om bewust te kunnen handelen met het doel te ontwaken, is het nodig de aard van de krachten te kennen die de mens in zijn slaaptoestand houden."

"Allereerst moeten wij beseffen dat de slaap waarin de mens leeft geen natuurlijke maar een hypnotische slaap is. De mens is gehypnotiseerd en deze hypnotische toestand wordt voortdurend in hem in stand gehouden en versterkt. Het is alsof er krachten zijn waarvoor het nuttig en voordelig is de mens in een hypnotische toestand te houden om hem te verhinderen de waarheid te zien en zich van zijn positie rekenschap te geven."

Maar, hoeveel mensen zijn zich daarvan écht bewust?....

Uitstelgedrag?

De volledige inhoud lezen van 'Gurdjieff: de mens en zijn werk', kan via deze link. Doen!!! Het is gratis, belangloos, voor niets... - maar, het kost wél een beetje inspanning.

(Doen..., indien je niet aan de mañana ziekte lijdt, en daardoor dingen alsmaar blijft uitstellen.)

Zorg er dus wél voor dat het voor jou niet té laat wordt. "Want," zei Gurdjieff, "er is voor alles een tijd en de kans die wij nú onbenut laten, komt 'later' niet terug." En volgens hem is het misschien wel de grootste tragiek in het menselijk leven dat zovelen, wanneer zij tot het inzicht beginnen te komen dat er iets heel anders nodig is om hun leven zin te geven, tegelijkertijd hun onmacht voelen om dit alsnog te verwerkelijken. "Omdat zij de energie die hun was toevertrouwd voor 'werken aan zichzelf' hebben verbruikt voor alle mogelijke andere dingen van voorbijgaande en twijfelachtige waarde."

In elk geval: Tijd, benut of verspil het!

Interesse?

Vooraleer jij je ooit bij de bestaande wekelijkse Werkgroep Zelfkennis zult kunnen aansluiten, doe je er best aan om de beginselen te doorlopen. Hierbij heb je 2 keuzen...

1) Een eerste, korte kennismaking met de leerstellingen van Gurdjieff door op deze link te klikken.

2) Indien je klaar bent om aan jouw innerlijke Zelf te beginnen werken, klik dan op deze link.

"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."

- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!

Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB

- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook eventueel via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten! -