Octopushersenen zijn nog raarder dan we dachten

We hebben meer gemeen met de octopus dan gedacht.
door Tsenne Kikke - donderdag 8 december 2022 17:46

De slimme octopussen nemen een geheel eigen plek in het dierenrijk in. Leuvense onderzoekers schrijven hun denkvermogen toe aan het feit dat ze niet alleen veel, maar ook zeldzame en uiteenlopende hersencellen hebben.

(Tussen haakjes: het 'hun' wordt naar de octopussen verwezen, en dus niet naar de onderzoekers. :-))

Hoewel ze geen ruggengraat hebben – ongewerveld als ze zijn – leggen de weekdieren toch een verbluffende intelligentie aan de dag. Zo kunnen ze voorwerpen hanteren en zich ontpoppen tot meester-ontsnappers. Hun supersnelle camouflagevermogen is eveneens legendarisch.

Reeds eerder werd vermeld dat de Netflix-documentaire 'My octopus teacher' een paar jaar geleden de toenadering tussen een mens en een nieuwsgierige achtarmige in beeld bracht. De film deed toen ook een kleine octopus-hype ontstaan.

Van de octopus kunnen we nog veel leren. Biologen weten al langer hoe intrigerend het denkvermogen van dit weekdier is. Octopussen hebben hersencellen verspreid over hun lijf: in al hun acht armen - én, in een centraal gelegen brein. Maar over de identiteit van die cellen was nog weinig geweten.

Een team van Leuvense biologen rond professor Eve Seuntjens heeft daarom de centrale cellen nader onderzocht en in kaart gebracht. Eerder al publiceerde de onderzoeksgroep haar bevindingen over de gelijkenissen tussen mens en octopus in de hersenontwikkeling. Hun jongste resultaten zijn nu verschenen in 'Nature Communications'.

Het team paste de vrij nieuwe 'Single cell RNA sequencing'-techniek toe. Zo kwam aan het licht dat vele hersencellen van de octopus vergelijkbaar zijn met die van andere goed onderzochte dieren, met name: de fruitvlieg en de muis. Hun neuronen en zogeheten gliacellen, zeg maar: de hulpcellen van de neuronen, vertonen een grote verwantschap.

‘Maar wat ons verraste, was dat we nog veel andere, zeldzame celtypes ontdekten’, zei Ruth Styfhals, die er haar doctoraatsonderzoek aan wijdt. ‘In die mate dat we ervan uitgaan dat net die diversiteit het dier zijn opmerkelijke denkvermogen geeft.’

Er werden pasgeboren octopusjes onderzocht. Die hebben al volwassen hersencellen, maar daar komen er nog duizend keer meer bij in hun groei naar volwassenheid. Een volgroeid exemplaar heeft er 500 miljoen, evenveel als een kleine primaat. De fruitvlieg moet het stellen met 200.000 stuks.

Van die half miljard cellen bij de octopus zijn er 25 miljoen betrokken bij geheugen en leervermogen, tegen 2.500 met dezelfde signatuur bij de fruitvlieg.

Verder onderzoek zal nagaan hoe de hersencircuits gevormd worden, tot welke functie ze bijdragen en ‘hoe octopussen de wereld waarnemen’. "Als we weten hoe ze samengesteld en opgebouwd zijn, is de volgende stap om te ontdekken hoe complexe hersenen werken," zei Styfhals.

Evolutionair bewandelen de octopussen al 600 miljoen jaar een eigen weg. Toch denkt Styfhals dat we, ondanks die afstand, uit de studie van hun hersenen ook nog iets kunnen leren over die van zoogdieren én over die van de mens.

Bron: De Standaard

PS: eigenlijk zou Ruth Styfhals zich de beginselen van Gurdjieff's leerstelingen moeten eigen maken, omdat ze haar in haar onderzoek kunnen bijstaan.

"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."

- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Voel je je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik hier en, alvast bedankt!

Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB

- Indien je een (bak)steentje bijdraagt, via een aankoop, bijvoorbeeld, mogen we jouw naam hieronder publiceren? -