Hommels kunnen puzzels oplossen én het van elkaar leren

Dit zette wat we aangeleerd kregen op zijn kop…
door Tsenne Kikke - dinsdag 28 maart 2023 1:28

Ook apen apen apen na

"Hommels zijn in staat om een eenvoudige puzzeldoos op te lossen om een beloning te krijgen, en ze kunnen dit gedrag zelfs van andere Hommels leren," meldden onderzoekers in het tijdschrift 'PLOS Biology'.

Hoewel mensen het zich misschien niet realiseren, vertonen insecten een aantal complexe gedragingen, zoals het bouwen van geavanceerde nesten en het verdelen van arbeid binnen kolonies. "Hommels hebben een van de meest ingewikkelde, complexe gedragsrepertoires in het dierenrijk. Toch gaan mensen ervan uit dat ze vooral worden aangestuurd door aangeboren factoren," vertelde Alice Bridges, eerste auteur van de nieuwe studie en gedragsecoloog aan de Anglia Ruskin Universiteit in Engeland.

In die nieuwe studie ontwierpen onderzoekers petrischaalachtige puzzeldoosjes die de hommels konden openen door een rood lipje met de klok mee of een blauw lipje tegen de klok in te drukken. In de doosjes zat een snoepje. De onderzoekers trainden een paar geselecteerde hommels om de doos te openen met slechts één van de gekleurde lipjes: sommigen leerden het rode lipje te gebruiken, anderen het blauwe. De wetenschappers plaatsten vervolgens een getrainde bij, een 'demonstreerder' genaamd, samen met extra puzzeldozen in elk van de tien kolonies.

Nota: een demonstreerder is dus een hommel die het aan anderen voordoet.

De kolonies die kennismaakten met een hommel die het rode lipje duwde, gebruikten vooral het rode lipje om bij de suiker te komen, terwijl de kolonies met een expert op het gebied van blauwe lipjes vooral het blauwe lipje gebruikten. De hommels gebruikten gemiddeld 98,6 procent van de tijd hetzelfde lipje als de demonstreerder.

Hoewel sommige hommels ontdekten dat ze het doosje net zo goed konden openen door het andere lipje te gebruiken, hield die strategie geen stand. "Zelfs toen ze het gemakkelijke alternatief hadden gevonden, keerden ze toch terug naar het gedemonstreerde gedrag", vertelde Bridges, "dat was echt gek."

De onderzoekers observeerden ook controlegroepen van hommels die niet bij een demonstreerder waren geplaatst. Sommige van hen leerden wel zelfstandig de kastjes te openen, maar niet zo vaak als de hommels die iemand hadden om van te leren. "De meesten deden het slechts een handvol keren en daarna nooit meer," verklaarde Bridges. "Het sociale leerelement was dus van cruciaal belang om de hommels zover te krijgen dat ze het openen van de kastjes permanent aan hun gedragsrepertoire toevoegden."

De resultaten van de experimenten suggereren dat de hommels van elkaar geleerd hebben hoe ze de kastjes moeten openen. "Ons werd geleerd dat veel gedrag van insecten een soort hardwired is," zei Jessica Ware, een entomoloog aan het American Museum of Natural History die niet aan de studie heeft meegewerkt. "En dit artikel zet dat op zijn kop. Ik bedoel, wie weet waar sprinkhanen toe in staat zijn - of, de simpele kakkerlak."

In eerdere studies hebben wetenschappers reeds aangetoond dat andere dieren van elkaar kunnen leren. Honingbijen leren een dans om te communiceren waar stuifmeel en nectar te vinden is. Chimpansees en koolmezen werden in verschillende experimenten getraind om voedsel, dat in door mensen ontworpen structuren te ontdekken, verborgen werd, en anderen leerden van hun eigen soort de foerageerstrategie.

"Gedragingen die van anderen worden geleerd en in een groep worden gedeeld zijn een basisvoorbeeld van cultuur, schreef 'Scientific American'. De opwindende en baanbrekende studie levert het bewijs van het bestaan van cultuur bij dieren, maar dan wel op een nieuw niveau," aldus Andrew Whiten in de publicatie, een cognitief etholoog aan de Universiteit van St Andrews in Schotland die niet aan het onderzoek heeft deelgenomen.

Sommige deskundigen zijn echter niet zo happig om te concluderen dat bijen een cultuur hebben. Hoewel ze informatie leken door te geven, zoals de noodzaak om op een lipje te drukken en welk lipje ze moesten indrukken, bewezen de insecten niet dat ze een reeks handelingen konden delen, beweerde Claudio Tennie, een cognitief archeoloog aan de Universiteit van Tübingen in Duitsland die niet bij de studie betrokken was. "Ik bestempel deze dingen als minimale cultuur, omdat het slechts twee informatiedomeinen aanpakt."

De hommels in deze experimenten gaven informatie door in het "weet-wat"-domein - druk op de hendel - en het "weet-waar"-domein - welke hendel. Maar ze delen niet noodzakelijk meer complexe informatie over de "know-how", zoals een reeks van meerdere acties die met de hendel moeten worden uitgevoerd. Ze landen - en, zoals een rambock (een apparaat om door muren heen te slaan), duwen ze gewoon door," zei hij. "Ik bestempel deze dingen als minimale cultuur."

"Zelfs een vorm van minimaal sociaal leren zou van pas kunnen komen als buffer tegen de opwarming van de aarde of andere gezamenlijke uitdagingen.

"Als je een nieuw gedrag kunt leren om een probleem te overwinnen - in plaats van gewoon te wachten tot minder uitgeruste individuen sterven door natuurlijke selectie en de betere overleven - dan heb je daar echt baat bij," antwoordde Bridges daarop.

Een beetje Zelfkennis...

In elk geval, wat mensen betreft, is dat volgens mij het zoveelste bewijs dat zij, die zaken van kinds af aan vanuit hun instinctcentrum van hun bewegingscentrum hebben kunnen nabootsen, zoals rechtop lopen, leren lezen en schrijven, mettertijd een diploma behalen, enzovoorts, nog immer in hun 'benedenverdieping' vertoeven en dingen van elkaar blijven kopiëren. In jouw geval, beste lezer, heb je alles wat er in jouw brein te vinden is ooit ergens opgedaan. Je loopt dus met 'geleende kennis' rond.

Met andere woorden: zelfs een professor aan de universiteit kan zich in het dagdagelijkse leven vanuit zijn aangeboren essentie nog immer als een onbewuste idioot gedragen. Een nadenkertje voor allen die kunnen na-denken; zijnde: een denken dat na het gewone formatorische denken komt. En, welke mens kan zo denken? Ken je zo iemand?...

"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."

- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!

Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB

- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook eventueel via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten! -