Vicieuze cirkel
In de wereld van Moeder Natuur is alles met alles verbonden. En, alles wat leeft, voedt zich met alles wat leeft. Hetzelfde geldt voor onze planeet Aarde. Zo ontstaat aardgas uit resten van planten en dieren die vele jaren onder de grond aanwezig zijn geweest en waarmee de Aarde zich heeft gevoed. Momenteel bedragen de bekende gasreserves ongeveer 1,885 biljoen kubieke meter wereldwijd.
Hetzelfde geldt voor olie. Zo hebben kleine diertjes en plantjes in de zee hebben miljoenen jaren geleden gezorgd voor het ontstaan van aardolie.
Tussen haakjes: Wat de mens in onze gewesten betreft, heeft Moeder Natuur een tijdlang te kampen met houten doodskisten in plaats van de overblijfselen. Bij begraven hangt de houdbaarheid niet alleen af van de gekozen houtsoort, maar ook van de grond. In zandgrond blijft hout vaak langer goed dan in klei. Grofweg kan je aanhouden dat massief vuren- of populierenhout 10 tot 15 jaar goed blijft. Eikenhout en tropisch hout 25 tot 50 jaar. Wanneer je kiest voor een fineer houten kist, dat is spaanplaat met een heel dun laagje hout eroverheen, moet je rekening houden met een houdbaarheid van een maand. Het spaanplaat zuigt het vocht op uit de aarde en verliest dan zijn stevigheid.
Wanneer gas (te snel) uit de bodem verdwijnt treed er verzakking op in de aardlagen daarboven. Ook het aardoppervlak zelf kan verzakken waardoor de natuur schade kan ondervinden, maar vooral ook woongebieden. De meest extreme vorm van bodemverzakking is een aardbeving.
Naar het schijnt zijn de huidige, relatief makkelijk bereikbare voorraden aardolie en aardgas over ongeveer 50 jaar op - en, de ontstane bodemverzakkingen zullen dan ook - vanwege aardverschuivingen waardoor, onder andere, dodelijke tsunami’s ontstaan - de nodige aardbevingen doen aanwakkeren, en dus voor nog meer klimaatveranderingen zorgen.
Waar rook is, is vuur. Toch moeten we niet altijd met de wolven meehuilen, en elke eeuw brengt zijn eigen doemdenkers met zich mee. Vorige eeuw, bijvoorbeeld, werd het einde van de wereld tientallen keren voorspeld. Weet je nog?...
Voor iedere theorie bestaat er een anti-theorie, en geen enkele wetenschapper kan ons een realistisch toekomstbeeld aanbieden. In het verleden, bijvoorbeeld, hekelden twee Duitse kranten, namelijk de 'Bild'' en de 'Frankfurter Allgemeine', de zogenaamde 'klimaatleugen'. Volgens hen was het niet de CO² die verantwoordelijk is voor de aardeopwarming, maar dat het een natuurlijk verschijnsel is. Zo schreven ze, onder andere: "Alle auto's produceren wereldwijd 2,1 miljard ton CO²-gas, de mens ademt nog eens 2,5 miljard ton uit. Maximaal vier procent van de totale uitstoot komt door de mens. Oceanen en dieren zorgen voor veel meer gas." Dit betekent, dat als we alle auto's in de wereld zouden afschaffen er praktisch geen verschil zou bestaan...
Wat de klimaatveranderingen betreft...
Zondag kwamen tussen de 25.000 en de 30.000 betogers op straat die in Brussel in Klimaatmars meeliepen. Opvallend was dat er veel jongeren bij waren. Het is alsof (jonge) mensen zich meer en meer bewust worden van de zogenaamde klimaatveranderingen. Toegegeven: toen het internet nog niet bestond - 'k spreek over de jaren voor 1998, omdat toen niet iedereen een computer had, die dan ook nog eens met het internet was verbonden - moest men vooral voortgaan op kranten- en tv-nieuws, meestal lokaal. Vandaag de dag worden mensen langs alle kanten op alle mogelijke manieren met klimaatnieuws gebombardeerd. Je zou om minder panikeren.
'k Vroeg me af hoe zeldzaam aardverschuivingen en overstromingen in het verleden in België waren. Dus schuimde ik het internet af - en, om eerlijk te zijn: indien ik het op voorhand had geweten, was ik er beter niet aan begonnen. Het was alsof er maar geen einde aankwam. Om eerlijk te zijn...: op een bepaald moment ben ik er gewoonweg mee gestopt. Anders gezegd: wat hieronder afgedrukt staat, is een weergave van rond de 30% van alle daadwerkelijke voorgedane gebeurtenissen..., in België. Pak jij de andere landen aan?
Hoogtepunten vóór 1500
17 februari 1014: De stormvloed van 1014 resulteerde in wat zeer waarschijnlijk de eerste doorbraak van de vrijwel gesloten kustlijn van de Lage Landen is geweest. De kroniek van de abdij van Quedlinburg maakt melding van duizenden doden. De storm treft eerst de Engelse kust, zodanig dat het zeewater ver het land binnendringt. In de avond treft de storm Vlaanderen en het zuidelijke deel van Nederland.
2 november 1042: De stormvloed van 1042 wordt in één bron vermeld, de Annales Blandinienses. Volgens deze bron werd Vlaanderen op 2 november van het jaar 1042 door een grote overstroming getroffen.
4 oktober 1134: De stormvloed is de eerste grote stormvloed na de stormvloed van 1014. De vloed trof vooral het zuidwesten van Nederland. Verder ontstond ook het Zwin. De dijken langs het Zwin werden met elkaar verbonden met een dam, de locatie van het huidige Damme.
1 juni 1322: De stormvloed van 1322 veroorzaakt grootschalige overstromingen. In Vlaanderen werden vrijwel alle kusteilandjes weggespoeld. Na de stormvloed gaf Jan zonder Vrees het bevel alle bestaande dijken in Vlaanderen te verbinden tot één aaneengesloten dijk, van Duinkerke tot Sas van Gent.
23 november 1334: De Sint-Clemensvloed was een overstroming die Zuidwest-Nederland, Zeeland en Holland, en de kust van Vlaanderen trof op de naamdag van de heilige Clemens. Bij de Sint-Clemensnacht overspoelde ook het eiland Testerep voor de Vlaamse kust met onder meer de stad Oostende. Bronnen maken melding van duizenden slachtoffers.
10 oktober 1375: De stormvloed van 1375 veroorzaakt overstromingen rondom de Braakman. De dorpen Cadesant (eilandje en vesting in de Schelde), St.-Kruispolder (ook wel Sint-Catharina), Ten Hamer en Wevelswale gaan verloren.
19 november 1404: Eerste Sint-Elisabethsvloed. Grote overstromingen in Zeeuws-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen. Onbekend aantal doden. De dorpen Hugevliet[3] en Roeselare[3] gaan verloren.
16e eeuw
24 oktober 1515: Door een overstroming komen in de groeve van Hurbise de Glain eveneens in Thudinië, Luikerland naar schatting 88 mijnwerkers om het leven.
5 november 1530: Sint-Felixvloed in het stroomgebied van de Westerschelde treft ook delen van Vlaanderen.
1 november 1570: Allerheiligenvloed van 1570. Brugge, Gent en Antwerpen worden zwaar getroffen. Overal verdrinken veel mensen en vee.
6 april 1580 - Een aardbeving in het Nauw van Calais zorgt voor veel schade in Engeland en Frankrijk, maar ook in het huidige België. In Oudenaarde vielen verscheidene doden en gewonden door vallend puin.
17e eeuw
15 januari 1643: Tijdens de Overstroming van de Maas wordt Luik zwaar getroffen. De Pont des Arches en circa 200 huizen worden verwoest, waardoor circa 80 mensen omkomen. Ook de stad Hoei wordt zwaar getroffen. Hier worden circa 300 huizen verwoest. Tussen het puin worden de lichamen van ongeveer 200 mensen gevonden.
26 januari 1682: De Stormvloed van 1682 veroorzaakt een watersnoodramp in Oost-Vlaanderen. Oostende wordt zwaar getroffen, het water komt tot de poorten van Brugge. In Antwerpen komen veel mensen om het leven.
18 september 1692: De aardbeving bij Verviers had een kracht van 6.3 op de Schaal van Richter. Historische beschrijvingen over zware beschadigingen aan huizen, de kerk en het kasteel in Soiron wijzen mogelijk op een intensiteit van VIII op de Schaal van Mercalli.
18e eeuw
30 december 1741: Het VOC-schip 'Betlehem' vergaat in een zware storm voor de kust van Oostende met circa 250 mensen aan boord.
20 oktober 1785: Twee Pruisische schepen vergaan met man en muis nabij Oostende.
19e eeuw
18 februari 1807: Oost-Vlaanderen wordt getroffen door een (sneeuw)storm. Enkele huizen en gebouwen storten in en duizenden bomen waaien om. Enkele vissersschepen van Oostende en omgeving, alsook een Engels vrachtschip, een Deens schip en een smokkelschip vergaan met man en muis.
15 januari 1808: Een springvloed veroorzaakt overstromingen in Vlaanderen. Te Zelzate komen 20 mensen om het leven. 30.000 gemeten land staan onder water. Het water stond "18 duim[en] boven het normale." (0,46 meter)
29 november 1836: Een zware storm veroorzaakt veel schade in Antwerpen. Schepen vergaan op de kade en meerdere huizen storten in. Er zijn een onbekend aantal doden te betreuren.
4 juni 1839: Overstromingen bij Borgt tussen Vilvoorde en Grimbergen. Zeer grote schade en 74 doden.
6 juli 1842: Door een aardverschuiving in de Petite Forêt Nº10mijn bij Châtelineau vallen 7 doden.
16 augustus 1850: Door hevige regenval treden veel rivieren buiten hun oevers. De schade is zeer groot, vooral Charleroi en Namen worden zwaar getroffen. 6 mensen verdrinken.
23 november 1850: Een aardverschuiving kost 5 mensen het leven in de Gouffre Nº 5-mijn.
3 juni 1859: Overstroming van de Amelvallei. Vooral het kleine dorp Secheval wordt zwaar getroffen. Hier komen 14 mensen om het leven.
5 maart 1883: Wanneer tijdens een tempeest (stormweer) de vissers van Blankenberge en Heist de haven van Oostende willen binnenvaren worden drie sloepen omver geworpen. 18 bemanningsleden verdrinken.
20e eeuw
30 juni 1905: Bijna de volledige maand waren er hevige onweders in het hele land. Deze veroorzaakten veel wind-, water- en hagelschade. De bliksem veroorzaakte veel branden en kostte het leven aan 23 mensen.
12 maart 1906: Een vloedgolf met uitzonderlijke kracht zorgt samen met erg hevige winden voor bressen in verschillende dijken van het Waasland. In minder dan twee uur tijd stijgt het niveau van de Schelde met drie meter. De overstromingen zijn vooral bijzonder ernstig in Moerzeke en Kastel (Hamme). Drie bewoners van Melsele verdronken.
14 mei 1906: Een hevig onweer met hagel resulteert in intense regenbuien in het Leuvense. Plaatselijk, meer bepaald in Bertem, leiden overstromingen tot enorme schade.
6 december 1909: Een vissersvaartuig uit Blankenberge zinkt in een storm, waarbij de 5 opvarenden verdrinken. Te Oostende verdrinken 4 personen van een vissersschip dat tegen de kade te pletter slaat. Een man die zich op de kade bevond werd in zee geslingerd en verdronk.
Begin 1910: Toen vond er de eerste opmerkelijke, grote overstroming van de 20ste eeuw plaats. In januari zette gedurende enkele weken de historische overstroming van de Seine voornamelijk in Parijs vele wijken blank. Ook in België zorgde de overvloedige regenval, in combinatie met het smelten van het sneeuwdek in de Ardennen, in het zuiden van het land voor grote overstromingen. Dinant en Namen stonden onder water en sommige rivieren bereikten hun hoogste waterpeil in 30 jaar. Om het voetgangersverkeer in de overstroomde stad Namen mogelijk te maken, werd zelfs een netwerk van houten roosters geïnstalleerd.
11 juni 1910: Een hevig onweer breekt los boven de streek van Yvoir. Er wordt veel schade gemeld in Tailfer (Profondeville) waar de spoorwegberm wegspoelt door het snelstromende water dat van de naburige heuvels komt. De pluviometer in Evrehailles moet die dag 116,0 mm neerslag slikken.
25 december 1915: Overal in het land heeft het de hele maand veel geregend. Het maandtotaal voor Chiny bedraagt 378,7 mm. Deze uitzonderlijk overvloedige regenval leidt tot sterk gezwollen waterlopen en zelfs tot overstromingen in het Maasbekken.
15 januari 1920: De hevige stortbuien van de voorbije dagen doen de Maas en de Ardense rivieren gevaarlijk zwellen. In Sugny (Vresse-sur-Semois) valt er tussen 8 en 13 januari 171,7 mm neerslag.
7 maart 1923: Overstroming in de mijn Nord-Charleroi bij Courcelles - 10 doden.
18 juli 1924: Zware storm op de kust. Maar liefst 13 vissersschepen stranden op de kust van Oostende en Wenduine, van 3 schepen komt de bemanning om het leven waarbij 26 doden vallen.
December 1925 - januari 1926: Het einde van 1925 en de eerste dagen van 1926 werden in België gekenmerkt door de meest catastrofale overstromingen van de 20ste eeuw. Eind november en begin december 1925 werd het land voor het eerst getroffen door zeer zware sneeuwval. Vanaf 19 december zorgde de extreem zware regenval, in combinatie met de smeltende sneeuw, voor een uitzonderlijke overstroming van de Maas en zijn zijrivieren. Op oudejaarsavond bereikte de overstroming van de Maas zijn hoogtepunt. Op sommige plaatsen, zoals in Seraing, bereikte het waterniveau de eerste verdieping van de huizen.
28 november 1928: Als gevolg van de hevige regen van de laatste weken en verergerd door stormwinden op 16, 17, 23 en 25 november, begeven verschillende dijken het in het Waasland. De overstromingen zijn bijzonder ernstig in Grembergen (Dendermonde). Het duurt drie maanden alvorens de laatste bres gedicht is.
22 november 1930: Een hevige storm raast over België. Stormachtige winden, gepaard met een stormtij, slaan bressen in verschillende dijken die al verzwakt waren door de overvloedige neerslag van de laatste weken. Dat leidt tot overstromingen in verschillende dorpen in de streek rond Dendermonde en Sint-Niklaas.
Oktober 1932: Zware regenval veroorzaakte overstromingen in vele delen van het land.
20 oktober 1936: Overvloedige regen en stormwind veroorzaken dijkbreuken aan de Durme. Er zijn ernstige overstromingen in de streek van Waasmunster.
11 juni 1938: De Aardbeving bij Zulzeke had een kracht van 5,6 op de Schaal van Richter. Zowel in Kruishoutem als in Sint-Amandsberg viel een dode.
24 augustus 1939: Een hevig onweer breekt uit boven het Brusselse, waarbij ongeveer 133 mm neerslag valt in Haren (Brussel) en 128,6 mm in Laken in vier uur tijd. Deze hoeveelheden zorgen voor tamelijk ernstige overstromingen.
13 september 1947: Er trekken verschillende onweders over het land. In de streek van Mechelen en Antwerpen worden er hagelstenen zo groot als kippeneieren waargenomen en Luik wordt getroffen door overstromingen.
1 maart 1949: Tijdens een storm die veel schade veroorzaakt in het noordwesten van Europa, en in het bijzonder aan de Belgische kust, worden in Ukkel windstoten gemeten tot 128 km/u. De zware schade aan de kust wordt onder andere veroorzaakt door de wind die uitzonderlijk uit een richting loodrecht op de kust blaast en aldus de vloed nog extra benadrukt. Langs bijna de hele kust zijn er overstromingen.
10 januari 1952: Tijdens de eerste decade van januari zorgt aanhoudende regen overal voor gezwollen waterlopen, gevolgd door aanzienlijke overstromingen in het grootste deel van ons land.
8 juli 1952: Een hevig onweer met dramatische gevolgen treft de Hoge Venen. Bij de Baraque Michel (Jalhay) wordt 75,6 mm neerslag gemeten. In de vallei van de Soor verliezen zes arbeiders, die aan een toegangstunnel tot de stuwdam van de Gileppe werken, het leven wanneer ze worden meegesleurd door de ongelooflijk snel wassende rivier.
1 februari 1953: In die nacht veroorzaakte een hevige storm met hoogwater catastrofale overstromingen. Aan de kust richtte de storm de meeste schade aan. In Antwerpen werden windpieken van 122 km/u en in Oostende 115 km/u opgetekend. Afhankelijk van de bron vielen er tussen 14 en 22 slachtoffers, maar in Nederland was de tol dramatisch en bereikte de storm proporties van een nationale ramp, met meer dan 1.800 slachtoffers.
23 december 1954: Een storm treft de Belgische kust. Ze is te wijten aan de uitdieping en de verplaatsing naar het zuidoosten van een diepe depressie boven de Noordzee. De storm duurt lang genoeg om het zeewater landinwaarts te blazen en zo plaatselijk enkele overstromingen te veroorzaken aan de kust en in het bekken van de Schelde. In het binnenland worden er lokaal windstoten tot 130 km/u geregistreerd.
29 mei 1956: Ernstige overstromingen ten gevolge van een hevig onweer kosten vier mensenlevens en veroorzaken aanzienlijke schade in de streek van Verviers, en dan vooral in Dison.
20 februari 1957: Ten gevolge van de soms onweerachtige neerslag halfweg de maand zijn veel waterlopen sterk gezwollen en zijn er overstromingen in verschillende delen van ons land.
20 september 1960: Er vallen grote hoeveelheden neerslag in het noorden en centrum van het land: we meten tot 79,6 mm in Gentbrugge (Gent). Er zijn overstromingen op meerdere plaatsen in Laag-België.
10 oktober 1960: Overvloedige regenval veroorzaakt overstromingen in het zuidelijke deel van het bekken van de Schelde. We meten 53,2 mm neerslag in Oorderen (Antwerpen).
12 februari 1962: Op talrijke plaatsen valt er meer dan 40 mm neerslag. De overvloedige neerslag onder de vorm van regen en sneeuw tussen 12 en 15 februari leidt, samen met smeltwater van de Ardense sneeuwlaag, tot overstromingen op meerdere plaatsen, vooral in het zuiden van het land.
16 november 1964: Tussen 13 en 17 november regent het veel in ons land. De waterlopen zijn sterk gezwollen en op verschillende plaatsen zijn er overstromingen.
10 januari 1965: Overvloedige neerslag op het einde van de maand december zorgt samen met het smelten van de sneeuwlaag begin januari 1965 overal voor gezwollen waterlopen en tamelijk zware overstromingen in Laag-België.
9 december 1965: Tijdens deze maand regent het veel en deze neerslag leidt tot tamelijk zware overstromingen in verschillende delen van het land.
30 november 1966: De aanhoudende regen, kenmerkend voor de tweede helft van de maand, zorgt overal voor gezwollen waterlopen. Dit zorgt dan weer voor overstromingen tijdens het begin van december. Deze komen voornamelijk in Laag-België voor.
25 juni 1967: Tornado te Oostmalle. 117 woningen worden compleet verwoest, 450 woningen zijn beschadigd.
26 augustus 1971: De overvloedige regenval die volgt na een hevig onweer, veroorzaakt een modderstroom die een honderdtal huizen binnendringt in de vallei van de Geer. In Wezet valt er 63,2 mm neerslag op één dag.
30 november 1974: Na de maand oktober tellen we in Ukkel ook tijdens de maand november een recordaantal neerslagdagen: 27 dagen (normaal: 19,1 dagen). Het regenachtige weer van de laatste weken heeft geleid tot gezwollen waterlopen en tot overstromingen, vooral in het westen en het centrum van het land.
2 op 3 januari 1976: In de nacht woedde een hevige storm door het land. In Oostende werden piekwinden tot 150 km/u opgetekend. Deze storm, gecombineerd met een sterk getij, zorgde ervoor dat verschillende dijken in de Schelde-, Durme- en Rupelregio's braken, wat resulteerde in grote overstromingen. De meest catastrofale overstromingen vonden plaats in Ruisbroek, in de provincie Antwerpen, waar driekwart van het dorp onder water liep.
8 november 1983:- Aardbeving in Luik met een sterkte van 5,0 op de schaal van Richter. Hierbij vallen twee doden en tientallen gewonden.
Eind januari en begin februari 1984: Toen regende het hevig. De bijzonder zware regenval veroorzaakte grote overstromingen, die werden verergerd door het smelten van een deel van de sneeuw die op het de hogere delen van reliëf was gevallen. De overstromingen begonnen in de Ardennen en verspreidden zich vervolgens naar de meeste delen van het land.
24 augustus 1987: Grootschalige overstromingen in het stroomgebied van de Bieme. Vooral Gerpinnes, Acoz en Bouffioulx (Châtelet) worden zwaar getroffen en er is aanzienlijke materiële schade. Er zijn ook drie doden te betreuren.
25 januari 1990: Zeer zware zuiderstorm met windstoten tot orkaankracht. 11 doden in België.
13 april 1992: Omstreeks 3u20 maken veel Belgen, Nederlanders en Duitsers kennis met het verschijnsel 'aardbeving'. Het epicentrum ligt nabij het Nederlandse Roermond op 19 km diepte. De beving had een kracht van 5,8 op de schaal van Richter. Dit is vrij veel voor deze contreien. Er werd enkel materiële schade opgetekend.
December 1993 - januari 1994: Door overvloedige neerslag treedt de Maas buiten haar oevers. Grote delen van Belgisch en Nederlands Limburg komen blank te staan. In Maaseik en omgeving worden 1.600 mensen noodgedwongen geëvacueerd waardoor ze de kerstavond in opvangcentra dienden door te brengen, of door hun familie dienden werden ondergebracht.
Januari 1995: Overstromingen met een vrij uitzonderlijke omvang hebben vooral invloed op het stroomgebied van de Maas, te wijten aan de hevige neerslag die sinds eind december 1994 gevallen was. De gevolgen van de zware regenval zijn dramatisch in België, maar nog meer bij onze Nederlandse buren, waar het stijgende water van de Maas, de Rijn en de Waal en ook de dreiging van het breken van sommige dijken, betekenden dat er 250.000 mensen moesten worden geëvacueerd.
21e eeuw
November 2010: België wordt opnieuw geconfronteerd met grootschalige overstromingen. Het regende sinds 9 november, maar het was op 12 en 13 november dat de meeste regen viel, en in veel delen van het land ernstige overstromingen veroorzaakten. De zwaarste regenval werd in een brede band van het zuidwesten tot in het noordoosten van het land opgemeten. Waterlopen lopen op veel plaatsen over. De situatie is bijzonder kritiek op de Senne en haar zijrivieren. De stad Tubeke (Tubize) is zwaar getroffen. Het kanaal Brussel-Charleroi loopt op verschillende plaatsen over, vooral in Beersel en Sint-Pieters-Leeuw, waardoor er daar overstromingen optreden.
14 juli 2021: Grootschalige overstromingen treffen de provincie Luik, maar ook Limburg, Vlaams-Brabant, Waals- Brabant, Luxemburg, Namen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Er vallen 42 doden.
"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."
- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Voel je je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik hier en, alvast bedankt!
Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB
- Indien je een (bak)steentje bijdraagt, mogen we jouw naam hieronder publiceren? -
- Ook kan je in onze webshop iets aankopen, waaronder:
Archetypen vragenlijst
Kristallen schedels
Pendels
Purperen plaatjes
Wierook & Benodigdheden
Voor de 'Zoekers naar hun Innerlijke Waarheid' is er...: Eclecticus!
En, dan heb je nog ...
DIMschool biedt 10 interessante privé-sessies aan waaruit jij kan kiezen!
Dossier Zelfkennis: Over de Handleiding Pendelen van A tot Z
'Eclecticus': een korte introductie…
Meteorieten zijn hoogstwaarschijnlijk zo oud als onze planeet: eentje kopen?
Prachtige geode amethist schedel van 4 kg 340 gram zoekt een warme thuis.
Wat is jouw Archetype ? En, ken je ook die van jouw partner?
Een Cursus in Wonderen - A Course in Miracles: een introductie.
Interesse in Kabbala en de Boom des Levens?
Pssst! Jij, ja jij! Leren werken met Runen?… De handleiding is beschikbaar!