Weeral een enorm coronaal gat in de zon ontdekt

Maar, geen reden tot paniek…
door Tsenne Kikke - vrijdag 31 maart 2023 15:40

Opnieuw hebben onderzoekers een gigantisch gat op onze zon genoteerd. Het nieuws volgde kort op de mededeling van een eerder waargenomen gat. Vorige week nog, bleek op gloednieuwe beelden ook al een eigenaardig ‘zwart gat’ zichtbaar. En nu is het opnieuw raak. Wat is er precies met onze zon aan de hand? En gaan wij op aarde iets van dit nieuw gevormde ‘gat’ merken?...

Coronale gaten

De opvallende zwarte gaten op de zon zijn zogenaamde ‘coronale gaten’. Dit zijn geen echte gaten, maar meer donkere vlekken in de corona, zijnde: de atmosfeer van de zon. “Coronale gaten zijn eigenlijk enorme magnetische trechters, die grote hoeveelheden geïoniseerd gas uitspuwen,” legde Mark Cheung, adjunct-ruimtedirecteur bij CSIRO, uit. “Ze veranderen voortdurend in vorm en grootte.” De reden dat ze als donkere gebieden op röntgenfoto’s verschijnen, is omdat ze een lagere dichtheid van gas hebben. Bovendien zijn ze ook een stukje koeler dan hun omgeving. Daarnaast stroomt er uit de gaten zonnewind: een stroom van geladen deeltjes (ionen en elektronen) die ontsnapt naar de interplanetaire ruimte. “Wanneer zonnewind interageert met het magnetische veld van de aarde, kunnen er geomagnetische stormen (een tijdelijke verstoring in het magnetisch veld van de aarde) ontstaan,” aldus zonne-astrofysicus Michael Wheatland.

Geen paniek

Dat er in korte tijd nu twee coronale gaten zijn gespot, is overigens niet meteen reden voor paniek. Ze komen vaker op de zon voor. “Het is eigenlijk heel normaal gedrag van de zon,” zei ook Wheatland. Maar, omdat coronale gaten zonnewind uitstoten, is het wel belangrijk dat we weten waar ze zich precies op de zon bevinden. Als er een uitlijning van de baan van de aarde met dergelijke gaten plaatsvindt, zou dit invloed kunnen hebben op onze radiocommunicatie, elektriciteitsnetten, navigatiesystemen en risico’s kunnen opleveren voor satellieten, ruimtevaartuigen en astronauten.

Dit weekend

Meestal bevinden coronale gaten zich rond de polen van de zon (en zijn daardoor dus niet naar de aarde gericht). Maar het nieuw ontdekte enorme coronale gat bevindt zich nabij de evenaar. En dan is het een ander verhaal. “Het blaast momenteel zonnewind onze kant op, die ons aankomende vrijdag tot en met het weekend zullen bereiken,” voorspelde Paulo de Souza, die het satellietontwikkelingsprogramma aan de Griffith University leidt. Het betekent dat de aarde aankomende dagen gebombardeerd zal worden met een snelle stroom van geladen deeltjes, die met een snelheid van bijna drie miljoen kilometer per uur op de aarde afstevenen.

Of we daar wat van gaan merken? Dat zou kunnen, al hoeft het niet gelijk heel gevaarlijk te zijn. Onze aarde wordt namelijk omringd door een magnetisch veld dat ons onder meer beschermt tegen de grillen van de zon. Gewoonlijk beschermt het magnetische veld van de aarde ons dus ook tegen zonnewind. “Wel kunnen satellieten die zich in een baan rond de aarde bevinden enige schade oplopen,” zei Richard de Grijs, verbonden aan de Macquarie University. “Dit gat is echter kleiner dan zijn neef, die we eerder zagen. En dus valt de impact op mobiele communicatie, het internet en GPS-systemen waarschijnlijk mee.”

Poollicht

Overigens hoeven de gevolgen van het coronale gat niet alleen desastreus te zijn. Geluksvogels zouden namelijk dankzij het gat ook zomaar eens getuige kunnen worden van poollicht. De bron ervan zijn namelijk geladen deeltjes in het magneetveld van de aarde die de atmosfeer bereiken. Die deeltjes komen in beweging als het magneetveld wordt verstoord door de deeltjes afkomstig van de zon – zoals tijdens een zonnewind. De deeltjes botsen vervolgens met zuurstof en stikstofatomen- en moleculen bij de polen. De energie van deze botsing komt vrij in de vorm van licht: het noorderlicht (bij de noordpool) en het zuiderlicht (bij de zuidpool).

De verwachting is dat spectaculaire groene en paarse luchten zichtbaar zijn tot ver in het noorden van het Australische vasteland. Helaas ligt een fraai noorderlicht op onze breedtes niet direct in de lijn der verwachtingen. Tenminste, vooralsnog. Want de kans op noorderlicht in onze gewesten groeit zeker.

Zonnemaximum

Dat onze zon momenteel zo actief is – en dat de kans op noorderlicht in onze gewesten toeneemt – is overigens niet toevallig. Het heeft alles te maken met het zonnemaximum waar we op afstevenen. Onze zon doorloopt grofweg een 11 jaar durende cyclus die gekenmerkt wordt door een zonneminimum – een periode waarin de zon heel rustig is en weinig zonnevlekken en zonnevlammen genereert – en een zonnemaximum, waarin de ster juist veel actiever is. In 2020 zijn we een nieuwe zonnecyclus ingerold: de 25e. En de verwachting is dat onze zon de komende jaren steeds actiever zal worden en rond 2025 een piek bereikt.

“Elke elf jaar wordt onze zon een beetje chagrijnig,” zei De Souza. “En dan neemt ook het aantal coronale gaten toe, waarvan sommige heel groot kunnen worden.” Dat we nu dus twee achtereenvolgende coronale gaten zien, kan dus worden verklaard door het feit dat het zonnemaximum nadert. Daarnaast is het noorderlicht in onze gewesten alleen te zien tijdens een periode van maximale zonne-activiteit. Al moeten we niet te vroeg juichen. Ook tijdens zo’n maximum is het noorderlicht zeldzaam in ons deel van de wereld. Naast de zonne-uitbarsting moet het bovendien donker en (grotendeels) onbewolkt zijn om het noorderlicht te kunnen zien. Eind maart en eind september is er een iets grotere kans op noorderlicht. Dit komt door de stand van de aarde ten opzichte van het magneetveld van de zon.

Bron: Scientias

"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."

- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!

Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB

- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook eventueel via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten! -