Hoe leren omgaan met COPD?

Soms voel ik me als een lopende blaasbalg.
door Tsenne Kikke - woensdag 24 december 2025 3:06

Ik ben een verwaand iemand. Altijd met de gedachte rondgelopen dat er mij niets kan overkomen - en mocht het dan toch gebeuren, dan los ik het wel op. Ook ziek worden, was nooit iets voor mij. Zelfs als ze me zouden zeggen dat ik kanker heb, of - indien ik langer dan een jaar wil leven - een pacemaker nodig heb, leg ik dat 'advies' - nadat ik met mijn lichaam 'heb gesproken' - naast me neer. Een iets, dat ik in 2017 deed nadat een cardioloog mij een pacemaker wilde aansmeren. 'k Ben blij dat ik me tot op heden niet heb vergist.

Maar nu loop ik al lange tijd met iets rond waar ik niets en dan ook niets aan kan doen - en, daar heb ik het héél moeilijk mee! Die COPD heb ik in het begin van dit jaar op een meest stomme manier onbewust opgedaan en sindsdien moet ik er mee leren leven. Het probleem is, dat die longziekte alsmaar verergert. Het is al zover gekomen dat ik slechts 42% longcapaciteit heb, bij de minste inspanning kortademig ben, slijmen opgeef, en permanent met symptomen zoals angst, benauwdheid of moeheid geconfronteerd wordt. Wel kijk ik ernaar zonder het te worden.

Van COPD kan men dus helaas niet genezen, de beschadiging van de longen kan niet kan worden teruggedraaid en de klachten nemen met het voortschrijden van de jaren alleen maar toe. Ook worden dagelijkse verrichtingen zoals aan- en uitkleden, wandelen of boodschappen doen erg belastend. Eigenlijk had ik onlangs aan de verhuis niet mogen meehelpen. Uiteindelijk kunnen patiënten met ernstige COPD zelfs in rust kortademig zijn. In die fase zijn de klachten vaak zo erg, dat men misschien extra zuurstof nodig heeft. Men is zo benauwd en moe, dat men in een rolstoel zit of veel tijd in bed doorbrengt... Geen dingen om naar uit te kijken!

Feitelijk ben ik begonnen met te schrijven dat ik al levenslang in de zelf-genezende eigenschappen van het lichaam geloof stel. En dat geloof is inmiddels aan het wankelen geraakt omdat een bepaald weten ontbreekt én in wezen verplicht wordt aan te nemen dat COPD een ongeneeslijke aandoening is waar een mens mee moet leren leven.

Waar gaat het mis?

"Longblaasjes kunnen zichzelf repareren, afhankelijk van het seintje dat ze krijgen," zei Reinoud Gosens van de Rijksuniversiteit Groningen. "Bij COPD gaan longblaasjes kapot. Ze herstellen niet meer. Bij gezonde mensen herstellen de longblaasjes en de longfunctie binnen een paar weken. Bij mensen met COPD niet. Ons idee is dat er bij COPD- en longfibrosepatiënten iets misgaat in de boodschappen die de haarvaatjes aan de longblaasjes geven. We willen ontdekken waar het fout gaat in de weg die de seintjes afleggen. De ‘gesprekken’ tussen cellen moeten goed lopen. Als er ook maar ergens een storing optreedt, kan dat meteen grote gevolgen hebben. Daarom bekijken we de routes die de seintjes afleggen, maar ook hoe het verkeer loopt. Zo krijgen we echt een compleet beeld. Met die informatie kunnen we in een volgend onderzoek gericht een medicijn ontwikkelen dat de fout kan repareren."

Voorlopercellen

Bovendien komen er in de longen ‘voorlopercellen’ voor. Dat zijn cellen die op stamcellen lijken. Samen met andere longcellen zorgen ze voor herstel van longweefsel na schade. Bij mensen met COPD doen de groeifactoren die de voorlopercellen aanzetten tot herstel het niet goed genoeg. Daarom is het belangrijk dat er nieuwe geneesmiddelen komen die ervoor zorgen dat het longweefsel herstelt.

Ontdekking

Reinoud Gosens en zijn team maakten gebruik van gegevens uit eerder onderzoek, om erachter te komen hoe de genen in de longen van mensen met COPD zich gedragen. Hiermee konden ze op zoek gaan naar mogelijke geneesmiddelen die ze vervolgens hebben getest op een ‘mini-long’. Dit leverde interessante resultaten op. Want wat bleek: twee geneesmiddelen (prostaglandine E2 en prostaglandine I2) zorgden ervoor dat de cellen in de mini-long gingen groeien. Bovendien had sigarettenrook door het gebruik van de geneesmiddelen geen schadelijk effect op de voorlopercellen.

Het proces verliep in twee stappen. De prostaglandines stimuleren longcellen om zogeheten groeifactoren af te geven. Op hun beurt zetten de groeifactoren stamcellen ‘aan’. Gosens: ‘Longcellen gaan groeifactoren afgeven na een specifiek communicatiesignaal in die longcellen. Dat heet het WNT-signaal. Wat wij ontdekten is dat prostaglandines dit WNT-signaal versterken. En zo dus de stamcelgroei stimuleren.’ Dit leverde Gosens een publicatie op in het gerenommeerde wetenschappelijke blad 'Science Advances'.

Kunnen COPD-patiënten deze geneesmiddelen binnenkort krijgen? "Nee, helaas," vertelde Gosens in augustus 2022. Na het nieuws over de ontdekking stelden veel mensen met COPD hem deze vraag. "We hebben een zogeheten proof of concept geleverd: bewijs dat in het lab de prostaglandines in principe stamcelgroei stimuleren." Dat is veelbelovend, maar nu moet uitgezocht worden of de geneesmiddelen dat ook doen in mensen. Welke dosering nodig is. En of prostaglandines veilig zijn voor mensen met COPD.

Sleutel

Dat gaat Gosens de komende jaren doen. Hij focust daarbij op longaanvallen. Bij een longaanval laait de chronische ontsteking in de longen van iemand met COPD op. Meestal door een infectie. Het gevolg: heftige benauwdheid en meer verlies van longfunctie. "Longaanvallen zijn verantwoordelijk voor de helft van al het longfunctieverlies bij COPD. Als we herstel in deze fase kunnen ‘aanzetten’ met prostaglandines, besparen we mensen veel leed. Ik geloof erin dat hier de sleutel zit, en uiteindelijk de stap naar onderzoek bij mensen."

Beschikbaarheid

Deze onderzoeksresultaten zijn interessant omdat die twee geneesmiddelen al beschikbaar zijn. In de toekomst willen de onderzoekers vervolgonderzoek doen naar de werkzaamheid van deze geneesmiddelen, vooral tijdens een COPD-longaanval. Longfonds steunt dit onderzoek.

Longblaasjes doen twee belangrijke dingen in de longen. Ten eerste zorgen ze ervoor dat de lucht die we inademen in het bloed terechtkomt. Het bloed vervoert de zuurstof daarna door het hele lichaam. Tegelijkertijd geeft het bloed afvalstoffen terug aan de longblaasjes en de longblaasjes zorgen ervoor dat we die afvalstoffen uitademen.

Reinoud Gosens bestudeert ‘de donkere kant van de long’. De ene zijde van longblaasjes staat in contact met lucht. De andere ligt tegen dun vertakte bloedvaatjes aan. Daar gaat zuurstof het bloed in. En gaan koolstofdioxide en andere stoffen eruit. "De bloedvaatjes zijn bekleed met endotheelcellen. Die zijn betrokken bij het herstel van longblaasjes. Maar we vermoeden dat ze bij mensen met COPD het herstel juist belemmeren. Hoe? Dat zoeken we uit."

Professor Gosens: ‘Een gezond longblaasje heeft twee kanten. De ene kant staat in contact met de lucht. De andere kant lijkt op een haarvaatje en staat in verbinding met de bloedsomloop. Naar de ene kant is al veel onderzoek gedaan, maar naar de andere kant niet. Terwijl bij patiënten met COPD beide kanten beschadigd zijn. Om te achterhalen hoe dat precies zit, onderzoeken wij die tweede, donkere kant. Dit doe ik niet alleen, maar samen met professor Pieter Hiemstra (Leids Universitair Medisch Centrum) en dr. Andries van der Meer (Universiteit Twente), die de long-op-een-chip ontwikkelden.’

Deze zogenoemde 'long-op-een-chip' is mede tot stand gekomen dankzij donaties aan Longfonds. Het onderzoek naar de donkere kant van de long borduurt hierop voort. De onderzoekers vermoeden dat de haarvaatjes de regie hebben bij het herstellen van longweefsel. Gosens: ‘Om hun taken goed uit te voeren, ‘praten’ haarvaatjes en longblaasjes met elkaar. Dat gebeurt via seintjes. Die seintjes kunnen zorgen voor een ontsteking, bijvoorbeeld om schadelijke stoffen aan te vallen die het longweefsel beschadigen. Gewoonlijk geneest het weefsel daarna weer. Maar bij COPD, en ook bij longfibrose, blijft de ontsteking er zitten. Daardoor wordt de schade aan het longweefsel juist groter.’

Patiënten denken mee

Patiënten spelen een belangrijke rol in het onderzoek. Zij denken via de patiëntenraad mee over de opzet en het verloop. Bovendien hebben alle onderzoekers die betrokken zijn bij het onderzoek een andere achtergrond. Gosens: "Dat maakt het team extra sterk. Samen moeten we heel ver komen. Over vier jaar hebben we deze puzzel gelegd en dan kunnen we een nieuwe, gerichte behandeling van COPD ontwikkelen. Ik heb goede hoop!"

"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."

- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!

Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB

- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten!