Niet zo dol op suiker…: de klassieker van William Dufty is nog steeds actueel

Ook de Beatle John Lennon liep met het boek weg…
door Tsenne Kikke - zondag 7 september 2025 17:59

In het begin van deze eeuw was er een vloedgolf aan boeken over gezond eten. In al die paperbacks en gebonden uitgaven kreeg suiker er stevig van langs. Het was toen een reden om stil te staan bij de oerbron van die kritiek, zijnde de spraakmakende uitgave die in 1975 het licht zag: 'Sugar Blues', de klassieker van wijlen William Dufty. Ook nu, vijftig jaar later is dit boek nog altijd verkrijgbaar. Volgens de uitgever zijn er al ruim anderhalf miljoen exemplaren over de toonbank gegaan. William Dufty heeft er geen weet van, want hij overleed in 2002 op 86-jarige leeftijd. De Nederlandse vertaling 'Suikerweeën' is overigens alleen nog antiquarisch verkrijgbaar en de Engelstalige uitgave via deze website.

Dufty was bijna even spraakmakend als zijn boek. Hij was de zesde echtgenoot van de Amerikaanse actrice Gloria Swanson, vooral bekend van de film 'Sunset Boulevard' uit 1950. Swanson was een sterke pleitbezorger van 'Sugar Blues', dat ze met een promotiereis door de VS een extra duwtje gaf. Ze stond bekend als een ‘gezondheidsfreak’ en schreef de Amerikaanse nederlaag in Vietnam toe aan overmatig suikergebruik. Ze was niet de enige fan van naam. Ook beatle John Lennon liep weg met het boek, dat niet bepaald uitblonk door een diplomatieke toon. Integendeel: Dufty zette de bijl aan de wortel van de suikerindustrie door deze te vergelijken met de drugsindustrie.

Handel in verslaving

Volgens Dufty stond het fiasco in Vietnam niet op zich. Hij maakte in zijn boek aannemelijk dat het Moorse en Turkse rijk in de zestiende eeuw te gronde gingen aan suiker. De legers waren eraan verslaafd. Iedereen scheen in die dagen op straat op suikerriet te kauwen, volgens de Duitse botanist Rauwolf. Daarna ging suiker een belangrijke rol spelen in West-Europa, vooral in Portugal, Spanje en later ook in noordelijker streken, zoals Nederland en Engeland. In die zin ging de handel in suiker hand in hand met een andere belangrijke handel, namelijk: de slavernij. Het ontlokte Dufty de uitspraak: ‘Geen ander product heeft zo’n grote invloed gehad op de politieke historie van de westerse wereld als suiker’. Geldstromen, inkomsten uit handel en belastingheffingen waren voor een groot deel afkomstig van dit ene product. Een vergelijking met de tegenwoordige tijd is dan gauw gemaakt: alcohol, tabak, marihuana, cocaine, heroïne... Handel in verslaving dus.

Commerciële carrousel

Dufty maakt de vergelijking met de opiumhandel. Zowel suikerriet als opium lijken hun oorsprong te vinden in Perzië. Beide werden aanvankelijk gebruikt als medicijn. Van beide werd het werkzame bestanddeel geïsoleerd: morfine en de geraffineerde witte suiker. Het vergde een aantal eeuwen, maar daarna was het gebruik van beide voor hele volksdelen een prettig tijdverdrijf. Qua aantal gebruikers heeft suikerriet nu een voorsprong op de opium. Zoals het een stof wel vaker is vergaan in de geschiedenis: eerst is het een vergif, daarna al snel een medicijn. Na verloop van tijd wordt er in gegoede kringen mee geëxperimenteerd. Het krijgt de status van ‘drug’. Daarna vindt het zijn weg naar bredere kringen en wordt het tot genotmiddel gebombardeerd. Totdat de hele wereld zo langzamerhand aan het spul verslaafd is. Dan moeten weer middelen en therapieën worden ontwikkeld om de mensen er weer vanaf te krijgen. Een commerciële carrousel, die niet lijkt te stoppen.

Suiker in de Stille Zuidzee

Diabetes type-2 ofwel ‘suikerziekte’ is een snel om zich heen grijpende epidemie. Niet alleen in Europa, maar in de hele wereld. Zeg maar: overal waar de suikerverslaving heeft toegeslagen. Het is zelfs zo dat de Europeaan al enigszins een tolerantie ten opzichte van suiker heeft opgebouwd, omdat suiker in tamelijk grote hoeveelheden wordt geconsumeerd vanaf de negentiende eeuw. Met andere woorden, wij kunnen er al in zekere mate tegen. Dit in tegenstelling tot mensen die nog nauwelijks met suiker in aanraking zijn gekomen, zoals de Micronesiërs die op het atol Nauru in de Stille Zuidzee leven. Ze hadden de pech dat er grote fosfaatvoorraden waren. De Micronesiërs maakten daardoor een bijzonder snelle ontwikkeling van ‘civilisatie’ door en werden plotseling een zeer welvarend volk. Ze namen de westerse levensstijl over: veel suiker, veel vet en weinig lichaamsbeweging. Diabetes, dat er vroeger niet of nauwelijks voorkwam, is nu volksziekte nummer één onder de Nauri. Suikerziekte grijpt vooral in de derde wereld om zich heen. Dat zien we bijvoorbeeld ook op Curaçao, waar het percentage suikerpatiënten veel hoger is dan in Nederland. Allochtonen die ‘plotseling’ de westerse leefgewoonten aannemen inclusief het hoge suikerverbruik, blijken veel vatbaarder voor deze ziekte. In de VS komt diabetes dan ook veel meer voor onder de Mexicaanse immigranten en de Amerikaanse zwarte bevolking.

Bijval van Foster

Dufty kreeg de nodige tegenwind door de vergelijking met de drugsindustrie. Ook het feit dat hij uiteenlopende aandoeningen in verband bracht met suikergebruik, kwam hem op stevige kritiek te staan. Zo suggereerde hij dat een dieet zonder geraffineerde suiker wel eens een effectieve therapie zou kunnen zijn voor psychiatrische patiënten. Een jaar na zijn overlijden kreeg Dufty bijval van prof. dr. Harold D. Foster (1933-2009), hoogleraar geografie aan de Universiteit van Victoria in Canada. In 'What really causes schizophrenia' wees Foster met de beschuldigende vinger naar onder meer suiker. In dit boek, dat in 2004 werd vertaald als 'De echte oorzaken van schizofrenie', werpt Foster de vraag op waarom het aantal patiënten met schizofrenie de afgelopen anderhalve eeuw zo sterk is toegenomen, en dan vooral in stedelijke gebieden. Eeuwenlang deed zich in de Westerse wereld gemiddeld één geval van krankzinnigheid voor op tweeduizend mensen. Dit veranderde met de komst van de industrialisatie. In Engeland, Ierland, Canada en de Verenigde Staten bijvoorbeeld steeg het aantal gevallen van krankzinnigheid met tenminste een factor zeven tussen het midden van de achttiende en het midden van de twintigste eeuw.

Suiker als ‘trigger

Volgens Foster is deze toename te verklaren door de aanmaak adrenochroom, een oxidatieproduct van adrenaline dat hallucinaties kan uitlokken. Het is bijvoorbeeld geen toeval dat de chemische structuur van adrenochroom lijkt op die van de geestverruimende stof LSD. De aanmaak van adrenochroom wordt bevorderd door de typische kenmerken van de geïndustrialiseerde maatschappij, zoals stress, blootstelling aan voedingsstoffen die allergische reacties veroorzaken, voedingstekorten én de consumptie van suiker. Deze ‘triggers’ zouden vooral mensen met bepaalde genetische afwijkingen, die vaker voorkomen in subgroepen van schizofreniepatiënten, parten spelen. Bij Foster is te lezen dat het westerse voedingspatroon in toenemende mate wordt gedomineerd door suiker. De consumptie per hoofd van de bevolking in bijvoorbeeld de VS is sinds 1822 ruwweg met een factor twintig gestegen. Hypoglycemie is als gevolg daarvan buitensporig toegenomen. De verhoogde inname van suiker stimuleert het lichaam tot het vrijzetten van insuline, dat vervolgens de bloedsuikerspiegel verlaagt en daarmee de bijnieren aanzet tot het vrijmaken van adrenaline. Bij schizofreniepatiënten zou dit worden geoxideerd tot abnormaal hoge concentraties adrenochroom en hiervan afgeleide stofwisselingsproducten.

Bron: redactie.ortho.nl - Gert Schuitemaker en Toine de Graaf

"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."

- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!

Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB

- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook eventueel via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten! -

Hieronder enkele sponsors van over de laatste jaren...