Hoe de middeleeuwse kruidenvrouw langzaam in een heks met duivelse krachten veranderde
Tegenwoordig gaan we voor elk kwaaltje naar de huisarts, maar in de middeleeuwen was het heel normaal om langs een kruidenvrouwtje te gaan. Zij wist precies welke kruiden hielpen tegen bepaalde klachten. Maar toen de kerk meer maatschappelijke macht kreeg en verhalen over gezondheid ging verspreiden, werden deze vrouwen beschuldigd van hekserij en een pact met de duivel. Waarom werd deze natuurkennis gezien als tovenarij?
Stel je voor: Je leeft als jonge vrouw in het vijftiende eeuwse Europa. Je bent zwanger en over een paar maanden mag je een kind op de wereld zetten. Helaas is er een reële kans dat jij en je kind de bevalling niet overleven; dit, door het gebrek aan medische kennis en hygiëne.
Gelukkig woont er in jouw dorp een oud kruidenvrouwtje. Je twijfelt over haar betrouwbaarheid, want er gaan geruchten rond dat ze voor de duivel zou werken. Maar je hebt weinig keus en besluit toch haar hulp in te roepen. Ze heeft veel verstand van natuurlijke geneesmiddelen en ze geeft jou frambozenblad om de baarmoeder te versterken en munt tegen de misselijkheid. Als je gaat bevallen, helpt ze je door kamille en salie toe te dienen om infecties en heftige bloedingen te voorkomen. Met haar hulp en kennis over kruiden overleef je de bevalling en breng je een gezonde zoon ter wereld.
De kruidenvrouwtjes leerden door te proberen en observeren: welke kruiden werkten bij welke klacht? Veel kennis was gebaseerd op signatuurleer, het idee dat de vorm, kleur of plek van een plant aanwijzingen gaf voor het gebruik. Bijvoorbeeld vingerhoedskruid, dit kruid had de vorm van kleine vingertjes en werd gebruikt voor hand gerelateerde kwalen. Door de seizoenen, het gedrag van dieren en oogsttijden te observeren, kregen deze vrouwen een intuïtieve kennis over de natuur. Oudere vrouwen deelden hun bevindingen met jonge vrouwen, zodat de kennis niet verloren ging.
Hekserij en banden met de duivel
Maar de snelle opkomst van het christendom vormde een bedreiging voor deze natuurlijke vorm van genezen. De kerk werd strenger en wilde meer controle. Rampen waren in die tijd eerder een regel dan uitzondering: oorlogen, mislukte oogsten, stadsbranden, overstromingen, epidemieën, ze volgden elkaar in rap tempo op. Mensen gingen op zoek naar een zondebok: de duivel. Tegen hem kon je niet rechtstreeks vechten, dus besloten de mensen degenen aan te vallen die voor hem werkten. De kruidenvrouwtjes - ofwel, in hun ogen: de heksen. De meeste van deze ‘heksen’ leefden afgezonderd en liepen niet te koop met hun kennis en gaven. Ze droegen de eeuwenoude heidense tradities in zich, die door de kerk als duivels en demonisch werden beschouwd. Heksen en hun gebruiken werden verketterd.
Om aan de zwaarte van hun afgezonderde bestaan te ontsnappen, gebruikten de kruidenvrouwtjes soms hallucinerende middelen, zoals heksenzalf. Deze zalf, ook wel bekend als vliegzalf of groene zalf, was een mengsel van varkensvet, giftige planten en verschillende soorten kruiden. Door de kerk werd verteld dat deze zalf werd gemaakt van het vet van de ledematen van ongedoopte baby’s. De hallucinatie die je van de zalf kreeg, werd beschouwd als reizen naar de heksensabbat waar de duivel in persoon aanwezig was. Ze zouden daar alles doen dat God verboden had, waaronder het kussen van het geslachtsdeel en anus van de duivel en zelfs orgies. De jaarlijkse heidense feesten werden door de kerk afgeschilderd als demonische bijeenkomsten waarbij Satan aanbeden werd. De heksen zouden naar geheime ontmoetingsplaatsen gaan op vliegende bezemstelen of ze namen de gedaante aan van een uil, waardoor ze zelf konden vliegen.
Op de brandstapel
Waar hekserij in de vroege middeleeuwen nog wel als bijgeloof werd gezien, was in de late middeleeuwen de kerk niet bepaald mild. De priesters en dominees waren het eens: Wie bewust een bond met de duivel sloot, verdiende de doodstraf. Vrouwen werden gevangengenomen en gemarteld. Op het naakte lichaam van de vrouw zochten de martelaars naar een teken van de duivel. Een moedervlek was vaak al genoeg, dan wachtte een afschuwelijk einde. De vrouwen die schuldig waren bevonden aan hekserij werden ter dood op de brandstapel veroordeeld. Door haar te verbranden, zorgde de kerk ervoor dat ze geen christelijke begrafenis kon krijgen.
Met het verbranden van de heksen, ging ook veel kennis over planten en kruiden in vlammen op. In Europa stierven er 30.000 tot 60.000 heksen, terwijl het eigenlijk gewoon onschuldige vrouwen waren. In de achttiende eeuw was de maatschappelijke macht van de kerk afgenomen en advocaten gingen zich steeds meer bezighouden met de juiste uitvoering van gerechtigheid. Met de toename van wetenschappelijke kennis kwamen er steeds meer verklaringen voor verschijnselen, zoals natuurrampen en ziektes. Hierdoor waren mensen minder snel geneigd om heksen de schuld te geven.
Moderne geneeskunde
De eeuwenoude kennis van de kruidenvrouwen is nu nog steeds terug te zien in de moderne geneeskunde of in het dagelijks leven. Veel medicijnen zijn gebaseerd op plantenstoffen en mensen grijpen naar kruidenthee als ze koortsig zijn. Kruiden als anijs en planten als munt worden regelmatig in de keuken gebruikt. Wat ooit als hekserij werd gezien, herkennen we nu als vroege vormen van de wetenschap.
Bron: IsGeschiedenis
"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."
- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!
Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB
- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten!
 Hieronder enkele sponsors sinds 2021... (rijk werd de website er niet van, hé!) 
Hopelijk snap je, beste bezoeker, waarom we verplicht waren om ons vooral op de eclectici te concentreren...
- Ook kan je dus in onze webshop iets aankopen, waaronder:
Archetypen vragenlijst
Kristallen schedels
Pendels
Purperen plaatjes
Wierook & Benodigdheden
Voor de 'Zoekers naar hun Innerlijke Waarheid' is er...: Eclecticus!
En, dan heb je nog ...
DIMschool biedt 10 interessante privé-sessies aan waaruit jij kan kiezen!
Dossier Zelfkennis: Over de Handleiding Pendelen van A tot Z
'Eclecticus': een korte introductie…
Wat is jouw Archetype ? En, ken je ook die van jouw partner?
Een Cursus in Wonderen - A Course in Miracles: een introductie.
Interesse in Kabbala en de Boom des Levens?
Pssst! Jij, ja jij! Leren werken met Runen?… De handleiding is beschikbaar!
En, dan hebben we nog een 700-tal sterk afgeprijsde boeken!
Gepost door Tsenne Kikke op zaterdag 11 oktober 2025
0 reactie(s)
Mensen durven liegen... vooral wat denkbeeldige UFO-waarnemingen betreft. Zo was een man zelfs in staat om 20 'getuigen' erbij te betrekken teneinde geloofwaardig over te komen. Wel is het een groot geluk dat zijn nabestaanden eerlijkere mensen waren... :-)
Want, een monument ter herdenking van een legendarische Belgische UFO-waarneming bestaat niet meer nadat zijn familieleden met succes hadden verzocht het 'kunstwerk' stante pede te laten verwijderen.
Volgens lokale mediaberichten vond het oorspronkelijke incident plaats in juli 1955 toen een zekere Marin Vandercruyssen iets zag dat hij later beschreef als "vijf UFO's die in formatie op de E40 (de toenmalige E5) boven Lotenhulle van oost naar west zweefden". Hij was toen 18 jaar oud. Tot verbazing van wat hij beweerde waren er zelfs twintig 'getuigen die langs de weg waren gestopt om het vreemde tafereel alsook te aanschouwen. Zij zagen die zilverkleurige schijfvormige objecten die "met de snelheid van een zeppelin bewogen" eveneens, ... totdat die dan plotseling uit het oog verdwenen. Je moet het maar willen geloven, hé! :-)
Bovendien beschreef Marin hoe de zon op de schotels weerkaatste, maar de weergegevens van 21 juli 1955 zegden dat het een regenachtige dag was… :-)
Opmerkelijk genoeg bleef het incident bijna vijftig jaar lang ongenoemd totdat Vandercruyssen slechts in 2004 eindelijk zijn 'wonderbaarlijk verhaal' officieel deelde.
Hoewel hij aanvankelijk enige spot ontving voor dat fantastisch uit de duim gezogen verhaal, gaf het verschijnen aan die andere zogenaamde 'getuigen' geloofwaardigheid aan het verslag. Onderzoekers hechtten toen eveneens extra gewicht aan Vandercruyssen's bewering door op te merken dat hij een parachutist was in het Belgische leger en een amateurastronoom, wat hem tot een bijzonder goed getrainde waarnemer maakte. Ook ‘Meester Pol’, een oud-onderwijzer, bevestigde het geheel... De zaak werd al snel een belangrijk onderdeel van de Belgische UFO-legende en in het jaar van de 'onthulling', herdacht Lotenhulle het evenement met een marmeren pronkstuk. Het toont vijf vliegende schotels inclusief een afbeelding van Vandercruyssen, die in 2020 op 83-jarige leeftijd overleed.
Hoewel het monument afgelopen juli ter gelegenheid van de 70ste verjaardag van de zaak een nieuwe polijstbeurt kreeg, is het monument ondertussen verdwenen, en wel op verzoek van de familie van Vandercruyssen, die zich van zijn ongelooflijke verhaal wilden distantiëren en zelfs zover gingen om een advocaat in te schakelen om de gemeenteraad van Lotenhulle te overtuigen om het zo spoedig mogelijk te laten geschieden. Anders zouden ze een schadeclaim indienen...
Hoewel men hun terughoudendheid kan begrijpen om voor altijd geassocieerd te worden met het 'duizelingwekkende UFO-verhaal' zijn hun acties bij vliegende schotel-fans in het land op enige verontrusting gestuit.
"We verliezen een stukje Belgische folklore," klaagde onderzoeker Frederick Delaere naar verluidt, "er zijn veel mensen die niet blij zijn dat het is verwijderd." Dat sentiment werd gedeeld door de Belgische auteur Kamiel De Bruyne, die mijmerde: “Ik vind het jammer. Het is zijn levenswerk dat is afgenomen.”
De huidige verblijfplaats van dat 'levenswerk' is onbekend. Sommigen hopen misschien dat het kan worden bewaard opdat het verzinsel niet voor eeuwig en altijd verloren is. :-)
Op een hoogte van 100 meter?... Of, de doormeter van elke 'ufo'?...
Tussen haakjes...
Drones hebben een lange, complexe geschiedenis achter de rug, beginnende met militaire toepassingen en verder ontwikkeld tot een breed scala aan gebruiksmogelijkheden. De huidige zijn dan ook voortgekomen uit vroege experimenten en geëvolueerd tot geavanceerde onbemande luchtvaartuigen die nu voor zowel militaire als civiele doeleinden worden gebruikt. Tijdens de Vietnamoorlog (1955-1975), bijvoorbeeld, maakte Amerika er in grote getale gebruik van. Ze waren niet voorzien van wapens, maar dienden alleen om verkenningsbeelden op te maken.
Anders gezegd: ondanks het feit dat onaardse vliegende schotels er totaal anders uitzien, kunnen we Marin Vandercruyssen en zijn 20 trawanten misschien gerust pardonneren... 
"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."
- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!
Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB
- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook eventueel via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten! -
Hieronder enkele sponsors van over de laatste jaren...
- Ook kan je dus in onze webshop iets aankopen, waaronder:
Archetypen vragenlijst
Kristallen schedels
Pendels
Purperen plaatjes
Wierook & Benodigdheden
Voor de 'Zoekers naar hun Innerlijke Waarheid' is er...: Eclecticus!
En, dan heb je nog ...
DIMschool biedt 10 interessante privé-sessies aan waaruit jij kan kiezen!
Dossier Zelfkennis: Over de Handleiding Pendelen van A tot Z
'Eclecticus': een korte introductie…
Wat is jouw Archetype ? En, ken je ook die van jouw partner?
Een Cursus in Wonderen - A Course in Miracles: een introductie.
Interesse in Kabbala en de Boom des Levens?
Pssst! Jij, ja jij! Leren werken met Runen?… De handleiding is beschikbaar!
En, dan hebben we nog een 700-tal sterk afgeprijsde boeken!
Gepost door Tsenne Kikke op donderdag 9 oktober 2025
0 reactie(s)
Tijdens de wekelijkse bijeenkomst werd de vraag "Waarom zagen de Azteken de Spanjaarden als goden?" gesteld. Daarop werd een kort antwoord gegeven, maar misschien kan ChatGPT het verder uitdiepen - dit, ondanks het feit dat iemand van de groep argwanend tegenover ChatGPT stond. Hopelijk kan die persoon met-ter-tijd inzien dat het mensen tot een na-denken kan stemmen. Ik bedoel indien: je de dingen niet zomeer klakkeloos aanneemt, ze grondig onderzoekt teneinde ze onderwijl eigen te maken. Tenslotte is het tevens belangrijk in te zien hoe een gehele bevolkingsgroep - dankzij geloof en bijgeloof - zomaar kan worden uitgeroeid.
GPT Chat: De Azteken zagen de Spanjaarden aanvankelijk als goden door een combinatie van religieuze overtuigingen, toeval en culturele misverstanden. Hier zijn de belangrijkste redenen:
- Voorspellingen en mythologie: De Azteken geloofden in de terugkeer van de god Quetzalcoatl, de 'gevederde slang'. Volgens oude profetieën zou deze god uit het oosten terugkeren en wel in een bepaald jaar (dat toevallig overeenkwam met het jaar waarin Hernán Cortés aankwam in 1519). Quetzalcoatl werd soms beschreven als een lichtkleurige man met een baard - iets wat overeenkwam met het uiterlijk van de Spanjaarden.
- Uiterlijk en technologie: De Spanjaarden droegen glimmende metalen harnassen, wapens die vuur en rook spuwden (vuurwapens), en kwamen te paard - dieren die de Azteken nog nooit hadden gezien. Dit maakte diepe indruk en leek bovennatuurlijk.
- Tijdstip van aankomst: De komst van Cortés viel samen met een religieuze periode waarin de Azteken offers brachten en spirituele verschijnselen verwachtten. Dit versterkte het idee dat zijn aankomst voorbestemd was.
- Politieke en psychologische factoren: Keizer Montezuma II twijfelde sterk aan de aard van Cortés. Sommige historici denken dat hij hem niet letterlijk als een god zag, maar eerder als iemand met goddelijke macht of een boodschapper van de goden - en dus met voorzichtigheid behandeld moest worden.
Kortom: het idee dat de Spanjaarden als goden werden gezien, kwam voort uit een samenloop van religieuze overtuiging, angst, onbegrip en strategische terughoudendheid.
- Wil je dat ik een korte samenvatting geef van hoe dit misverstand uiteindelijk leidde tot de val van het Azteekse rijk?
"Ja!"
GPT Chat: Toen de Azteken de Spanjaarden aanvankelijk als goddelijke of bovennatuurlijke wezens zagen, gaven ze Cortés en zijn mannen toegang tot Tenochtitlán, de machtige hoofdstad van het Azteekse rijk. Dat bleek later een grote fout. Hier is hoe het misverstand leidde tot hun ondergang:
- Voorzichtigheid en twijfel van Montezuma: Montezuma durfde niet meteen oorlog te voeren tegen de Spanjaarden, uit angst dat ze misschien daadwerkelijk door de goden gestuurd waren. Daardoor kregen de Spanjaarden tijd om bondgenootschappen te sluiten met vijandige volkeren van de Azteken.
- Bondgenoten van de Spanjaarden: Cortés wist handig gebruik te maken van de onvrede onder volkeren die door de Azteken waren onderworpen. Met hun hulp kon hij een groot leger vormen tegen Tenochtitlán.
- Verraad en gevangenschap van Montezuma: De Spanjaarden namen Montezuma gevangen in zijn eigen paleis, waardoor het Azteekse gezag instortte. De Azteken verloren hun leider én hun geloof in de goddelijke aard van de Spanjaarden.
- Ziekte en belegering: De Europeanen brachten ziektes mee, vooral pokken, waar de inheemse bevolking geen weerstand tegen had. Dat verzwakte de Azteken enorm, juist toen Cortés de stad belegerde.
- De val van Tenochtitlán (1521): Na maanden van gevechten, honger en ziekte viel de stad. Dit betekende het einde van het Azteekse rijk en het begin van de Spaanse overheersing in Midden-Amerika.
- Samenvattend: het geloof dat de Spanjaarden goden waren gaf hen een enorme strategische voorsprong. Dat korte moment van verwarring leidde uiteindelijk tot de val van een machtig rijk.
"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."
- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!
Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB
- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten!
Hieronder enkele sponsors sinds 2021... (rijk werd de website er niet van, hé!)
Hopelijk snap je, beste bezoeker, waarom we verplicht waren om ons vooral op de eclectici te concentreren...
- Ook kan je dus in onze webshop iets aankopen, waaronder:
Archetypen vragenlijst
Kristallen schedels
Pendels
Purperen plaatjes
Wierook & Benodigdheden
Voor de 'Zoekers naar hun Innerlijke Waarheid' is er...: Eclecticus!
En, dan heb je nog ...
DIMschool biedt 10 interessante privé-sessies aan waaruit jij kan kiezen!
Dossier Zelfkennis: Over de Handleiding Pendelen van A tot Z
'Eclecticus': een korte introductie…
Wat is jouw Archetype ? En, ken je ook die van jouw partner?
Een Cursus in Wonderen - A Course in Miracles: een introductie.
Interesse in Kabbala en de Boom des Levens?
Pssst! Jij, ja jij! Leren werken met Runen?… De handleiding is beschikbaar!
En, dan hebben we nog een 700-tal sterk afgeprijsde boeken!
Gepost door Tsenne Kikke op woensdag 8 oktober 2025
0 reactie(s)
Of intermittent fasting mensen echt helpt, is niet duidelijk. Maar er zijn wel reële gezondheidsrisico's. Die voedingshype kan leiden tot spierafbraak, terwijl het gewichtsverlies niet hoger ligt dan bij andere diëten. Voor wie is deeltijds vasten wel veilig? En wie doet het beter niet?
'Hartverlamming door intermittent fasting' en 'Is periodiek vasten schadelijk voor tieners?'... Recente gelijkaardige koppen werpen een nieuw licht op een trend die bij het grote publiek lang als schoolvoorbeeld van een gezonde levensstijl gold. ‘Het imago van intermittent fasting heeft een flinke deuk gekregen,’ zei Stefan Kabisch, arts op de afdeling endocrinologie en metabole geneeskunde aan de universiteitskliniek Charité in Berlijn. ‘Volkomen terecht, er zijn nooit goede data geweest die de hype bij mensen ondersteunden.’
Wie overdag langere tijd niets eet, zou gezonder én ouder worden, beloven de voorvechters van periodiek vasten. Bij het populairste schema eet je 16 uur lang niets en haal je dat in de resterende 8 uur in (16:8-methode). Meestal wordt hierbij het ontbijt of het avondeten overgeslagen. Bij andere varianten eet je één dag wel een één dag heel weinig (alternate day fasting), of vast je twee dagen per week (5:2-methode). ‘Het grootste probleem bij gerandomiseerde studies met een controlegroep is dat er zoveel soorten intermittent fasting zijn’, legtde Stefan Kabisch uit. ‘De data zijn dus erg heterogeen, dat maakt het moeilijk om de effecten te beoordelen.’
Goede redenen voor lange eetpauzes?
‘In de moderne samenleving hebben we de neiging om voortdurend te eten,’ zei Tinh-Hai Collet, diabetoloog en professor aan de Hôpitaux Universitaires de Genève, ‘dat bevordert overgewicht en diabetes. Onze grootmoeders hadden gelijk toen ze ons aanmaanden om niet de hele tijd te eten.’ Experts beschouwen diabetes als een wereldwijde epidemie. Volgens de recentste cijfers van de International Diabetes Federation lijden zo'n 590 miljoen mensen wereldwijd aan de aandoening. Daarvan heeft 90 procent diabetes type II (vroeger 'ouderdomsdiabetes' genoemd), de variant waarbij levensstijl een grote rol speelt.
Vooral diabetes type II komt steeds vaker voor. Een belangrijke oorzaak is dat de patiënten meer energie opnemen dan ze verbruiken. Bij dit type diabetes reageren de cellen niet meer goed op het hormoon insuline: ze nemen minder suiker uit het bloed op, waardoor de bloedsuiker stijgt - de cellen worden insulineresistent. ‘Intermittent fasting verbetert bijna altijd die reactie van cellen op insuline,’ zei Stephan Herzig, professor en directeur van het Helmholtz-Zentrum für Diabetes in München. ‘Daardoor dalen ook de concentraties suiker, vet en cholesterol in het bloed.’ In 2023 ontdekte het team van Mark Ezpeleta (University of Illinois in Chicago) dat dit ook leververvetting zou verbeteren, vooral in combinatie met sporten.
Een grondige blik op de studies leert dat die stellingen vaak niet zo eenduidig zijn als ze worden voorgesteld. Een voorbeeld is de studie over de verbeterde leververvetting. Daarin werden verschillende groepen vrijwilligers vergeleken die (a) één dag met caloriebeperking in hun gewone voedingspatroon inlasten, (b) daarbij ook vijf keer per week sportten, (c) enkel het sportprogramma volgde en (d) helemaal geen aanpassingen deden. De groep die vastte en tegelijk sportte, behaalde de beste resultaten. Alleen was er in deze studie geen vergelijkingsgroep die zijn totale calorie-inname even sterk beperkte, maar dan zonder vastendag. ‘Dat is een oneerlijke vergelijking,’ vond Stefan Kabisch, ‘dat euvel zie je overal in de vakliteratuur over dit thema terugkomen.’
Twee meta-analyses van mensen met respectievelijk diabetes en overgewicht kwamen bijvoorbeeld tot het resultaat dat periodiek vasten een positief effect heeft op gewicht, bloedsuiker, bloeddruk en bloedvetten (triglyceriden). ‘Maar in de meeste onderliggende primaire studies werd de vastende groep vergeleken met mensen die geen veranderingen in hun voedingspatroon doorvoerden,’ zei Kabisch. Natuurlijk verloren de proefpersonen in de interventiegroep gewicht, want in de controlegroep was er geen enkele caloriebeperking. ‘Er worden haast alleen sterke effecten van intermittent fasting vastgesteld bij vergelijkingen met mensen zonder dieet- of sportvoorschriften,’ legde Stefan Kabisch uit. ‘Zodra je echter gaat vergelijken met een evenwaardige caloriebeperking, verdwijnen de voordelen van periodiek vasten.’ Ook de vermeende verbetering van de insulineresistentie is niet altijd aantoonbaar. In één meta-analyse werden zelfs geen effecten gevonden, in andere onderzoeken was de verbetering gering.
Even goed om af te vallen als andere diëten
De bewezen voordelen van deeltijds vasten lijken vooral te berusten op het feit dat mensen gewoon minder eten en daardoor afvallen. Wetenschappers aan de University of Bath hebben dat in 2021 ook expliciet getest. Ze vergeleken intermittent fasting met een dieet dat dezelfde hoeveelheid calorieën, maar geen tijdsvoorschriften bevatte. En jawel, hoor: vasten bleek niet voordeliger voor het lichaamsgewicht en voor diverse bloedwaarden. Het buikvet verdween zelfs sterker bij wie continu at. ‘Deze studie is goed opgezet om intermittent fasting in vergelijking te beoordelen,’ zei Stefan Kabisch. ‘De bevinding dat dit geen betere methode voor gewichtsverlies is, stemt overeen met resultaten uit andere studies.’
‘Uit langetermijnstudies blijkt dat de positieve effecten van intermittent fasting niet wezenlijk verschillen van de voordelen die je hebt als je elke dag consequent minder calorieën zou innemen,’ bevestigde ook Stephan Herzig.
Met periodiek vasten kun je dus even goed vermageren als met andere methodes. En geen overgewicht hebben is een van de beste manieren om levensbedreigende ziekten te voorkomen. ‘Overgewicht en diabetes zijn belangrijke risicofactoren voor velerlei tumoraandoeningen,’ legde Stephan Herzig uit. ‘Aan gezonde mensen raad ik intermittent fasting aan als preventieve maatregel, omdat er geen ernstige nevenwerkingen zijn.’ Veel mensen vinden het makkelijker om een maaltijd over te slaan dan om voortdurend wat minder te eten. Maar onderling verschillen mensen ook sterk. ‘Het is goed mogelijk dat sommigen na een vastenperiode zichzelf met extra calorierijke voeding belonen en zo hun globale calorie-inname niet noemenswaardig verminderen.’
Daarnaast heb je bij intermittent fasting misschien meer honger dan bij een continue caloriebeperking. Een metastudie over vasten tijdens de ramadan (een vorm van periodiek vasten in de islam, waarbij tussen zonsopgang en zonsondergang niet wordt gegeten) staaft die bevinding met een bloedwaarde: de concentratie ghreline, het hormoon dat honger opwekt, lag bij deze vastende mensen significant hoger.
Eigenlijk biedt de ramadan zoiets als een lang beproefd natuurlijk experiment rond periodiek vasten. Daaruit valt onder meer het volgende af te leiden: voor mensen met diabetes type II - uitgerekend de groep die daar volgens de populaire literatuur extra baat zou bij hebben - bestaat er een onvoorspelbaar risico. Zo had een derde van de patiënten op nuchtere maag een verhoogde glucosewaarde in vergelijking met de periode vóór het vasten, toonde een onderzoek in verschillende Arabische landen in 2023 aan. ‘Bij diabetici zien we tijdens de ramadan duidelijk slechtere bloedsuikerwaarden,’ zei Stefan Kabisch. ‘Maar dat ligt onder meer ook aan het feit dat er 's avonds vaak zeer zoete gerechten gegeten worden.’
In 2024 haalde een onderzoek van de Shanghai Jiao Tong University School of Medicine de pers. Het werd voorgesteld op de conferentie van de American Heart Association in Chicago (de studie is voorlopig nog niet in een peer reviewed-tijdschrift verschenen). Daarin postuleerden de wetenschappers een verhoogd overlijdensrisico bij intermittent fasting. Ze baseerden zich hiervoor op 20.000 Amerikanen die tussen 2003 en 2018 aan de National Health and Nutrition Examination Surveys (NHANES) hadden deelgenomen. Gemiddeld werden zij acht jaar lang gevolgd. Mensen, die minstens een eetpauze van 16 uur inlasten, bleken bijna dubbel zo vaak aan een aandoening van hart of bloedvaten (vooral hartinfarct en beroerte) te overlijden dan mensen die vaker hadden gegeten. Er kwam veel kritiek op de studie, onder meer omdat het opzet ervan geen causaal verband kon aantonen. Bovendien is het mogelijk dat er mensen aan de studie deelnamen die al ziek waren en maaltijden schrapten om bijvoorbeeld af te vallen. Het sterftecijfer zou bij hen dan hoger liggen omwille van hun onderliggende aandoening (bijvoorbeeld diabetes of morbide obesitas), en niet omwille van hun vastengewoonten.
Toch hebben die resultaten de pleitbezorgers van de dieethype terughoudender gemaakt. ‘Tot voor kort lieten kortetermijnstudies allemaal positieve effecten van intermittent fasting zien,’ zeii Stephan Herzig. ‘Nu zijn er ook steeds meer langetermijnonderzoeken met initiële aanwijzingen dat er uitgerekend bij hart- en vaataandoeningen ook negatieve effecten kunnen zijn.’
Ontbijt beter niet overslaan
Een andere meta-analyse met meer dan 200.000 proefpersonen uit Japan en de Verenigde Staten ging na of het overslaan van het ontbijt een effect op de gezondheid had. Over een waarnemingsperiode van 17 jaar lag het risico op hart- en vaataandoeningen 21% hoger bij wie doorgaans niet ontbeet dan bij wie 's morgens wél regelmatig at. Wie zijn ontbijt meestal oversloeg, bleek in andere studies een hoger risico te hebben op overgewicht (48%), op diabetes type II (tussen 12 en 21%) en op overlijden door hart-en-vaataandoeningen of kanker.
‘Maar dat zijn epidemiologische studies, die geen causaliteit aantonen,’ wierp Stefan Kabisch op. ‘Waarschijnlijk geeft dit een vertekend beeld, omdat niet-ontbijten vaak gepaard gaat met armoede, roken, alcoholgebruik, niet-kwalitatieve voeding en gebrek aan lichaamsbeweging.’ Bovendien werden de voedingsgewoonten vaak enkel voor bepaalde tijdstippen bijgehouden, bijvoorbeeld 'gisteren', 'vorige week' of de 'laatste maanden voor het onderzoek', die zijn dus niet per se representatief. Toch leveren deze studies geen goede argumenten dat periodiek vasten gezond zou kunnen zijn.
Spiermassa neemt af
De keerzijde van een voedingstrend ligt soms verborgen in de kleine lettertjes van een onderzoek. Dat bleek ook in een studie uit 2025 van het Sport and Health University Research Institute in Granada ins Spanje. Volgens Manuel Dote-Montero en zijn collega's is intermittent fasting, los van de precieze vastenperiode, niet voordeliger om buikvet te verliezen dan een mediterraan dieet. Een grafiek toonde zelfs dat wie vastte spiermassa verloor, terwijl dat niet het geval was bij mensen die dezelfde hoeveelheid calorieën verdeeld over de dag innamen. Hetzelfde patroon is terug te vinden in een metastudie over de effecten van de verschillende vastenschema's: overal daalde de vetvrije massa - spiermassa dus - van de deelnemers.
‘Ons lichaam verwerkt 20 tot 40 gram eiwit per maaltijd,’ legde Stefan Kabisch uit. ‘Een volwassene heeft echter 70 tot 90 gram per dag nodig. Als je die totale hoeveelheid in slechts twee of zelfs één enkele maaltijd stopt, glijd je snel af naar een eiwittekort.’ Het resultaat is in sommige gevallen dat er met periodiek vasten geen gewichtsverlies is, maar wel spierafbraak én opbouw van vetreserves.
‘Op latere leeftijd is vasten absoluut schadelijk, omdat dit aan het lichaam het signaal geeft om spieren af te breken,’ zei Eline Slagboom, verouderingsonderzoeker en professor aan de Universiteit Leiden in Nederland. ‘En dat is het laatste wat je nodig hebt, als je op hogere leeftijd fit en zelfstandig wilt blijven.’ Daarom raadde Stefan Kabisch mensen al vanaf 50 jaar af om deeltijds te vasten.
Ook mensen met onderliggende aandoeningen kunnen maar beter voorzichtig zijn. ‘Diabetespatiënten moeten bijvoorbeeld de dosering van hun geneesmiddel en het tijdstip van de toediening aanpassen,’ waarschuwfr Tinh-Hai Collet. ‘Zij kunnen best enkel in samenspraak met hun arts periodiek vasten.’ Hetzelfde geldt voor mensen die medicatie tegen een hoge bloeddruk nemen, omdat langere pauzes tussen de maaltijden de bloeddruk extra kunnen verlagen. ‘Ook mensen met eetstoornissen en kanker moeten intermittent fasting absoluut vermijden,’ adviseerde Collet. Kankerpatiënten verliezen meestal toch al heel wat gewicht, waardoor hun prognose slechter wordt. Elke voedingsbeperking kan dat effect nog versterken. Bij een uitgesproken hartzwakte raadde de Duitse Hartstichting (Deutsche Herzstiftung) vasten volledig af. Mensen met andere hartaandoeningen die willen vermageren, kunnen best streven naar een calorievermindering van maximaal 500 tot 800 calorieën.
Aanbevolen is intermittent fasting enkel voor gezonde mensen tot middelbare leeftijd die gewicht willen verliezen. ‘De positieve effecten blijven echter maar net zo lang duren als je de periode dat je vast,’ legde Stephan Herzig uit. Een must voor een gezond leven is deeltijds vasten zeker niet. ‘Evenwichtige voeding en veel beweging zijn belangrijk,’ zei Collet. ‘Maar wie gezond is, haalt geen voordelen uit intermittent fasting. Een goede stofwisseling kun je immers niet verbeteren.’
Bron: EOS Wetenschap
"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."
- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!
Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB
- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten!
Hieronder enkele sponsors sinds 2021... (rijk werd de website er niet van, hé!)
Hopelijk snap je, beste bezoeker, waarom we verplicht waren om ons vooral op de eclectici te concentreren...
- Ook kan je dus in onze webshop iets aankopen, waaronder:
Archetypen vragenlijst
Kristallen schedels
Pendels
Purperen plaatjes
Wierook & Benodigdheden
Voor de 'Zoekers naar hun Innerlijke Waarheid' is er...: Eclecticus!
En, dan heb je nog ...
DIMschool biedt 10 interessante privé-sessies aan waaruit jij kan kiezen!
Dossier Zelfkennis: Over de Handleiding Pendelen van A tot Z
'Eclecticus': een korte introductie…
Wat is jouw Archetype ? En, ken je ook die van jouw partner?
Een Cursus in Wonderen - A Course in Miracles: een introductie.
Interesse in Kabbala en de Boom des Levens?
Pssst! Jij, ja jij! Leren werken met Runen?… De handleiding is beschikbaar!
En, dan hebben we nog een 700-tal sterk afgeprijsde boeken!
Gepost door Tsenne Kikke op maandag 6 oktober 2025
0 reactie(s)
Beste Eclecticus,
Het boek 'Gesprek met de engelen' is een authentiek document over de bijzondere ervaringen van vier jonge Hongaarse kunstenaars, Hanna en haar man Jozef, Lili en Gitta, tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Gitta Mallasz (1907 – 1992), de enige die niet joods was, overleefde de oorlog en woonde daarna in Frankrijk. Haar aantekeningen van de uitzonderlijke gesprekken - gesprekken met hun beschermende engelen - werden in dit boek gepubliceerd. En, of je nu wel of niet in het bestaan van engelen gelooft, doet er in wezen niet toe. De woorden ademen een sfeer van waarachtigheid uit en zijn misschien in staat om elke eclecticus ietwat te inspireren.
Op de website staan er dus vanaf vandaag enkele uittreksels om 'er over de jaren heen lustig te leren nadenken'. Hieronder vind je er eentje van... (de erbij horende, méér verklarende illustratie vind je eveneens op Eclecticus).
TIJD
VERLEDEN - HEDEN - TOEKOMST
De een treurt om het verleden - de ander, vreest het.
De een hoopt op de toekomst - de ander, vreest haar.
Zo is er nooit een heden.
De mens is altijd, ófwel in het verleden, ófwel in de toekomst.
Heel zelden in het heden.
Heden - verleden - toekomst is één enkele stroom...
De drie zijn onafscheidelijk: altijd in beweging.
Het is de beweging van de fijne materie.
Het is iets anders de stroom te overzien,
dan 'erin' te zijn.
"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."
- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!
Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB
- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten!
Hieronder enkele sponsors sinds 2021... (rijk werd de website er niet van, hé!)
Hopelijk snap je, beste bezoeker, waarom we verplicht waren om ons vooral op de eclectici te concentreren...
- Ook kan je dus in onze webshop iets aankopen, waaronder:
Archetypen vragenlijst
Kristallen schedels
Pendels
Purperen plaatjes
Wierook & Benodigdheden
Voor de 'Zoekers naar hun Innerlijke Waarheid' is er...: Eclecticus!
En, dan heb je nog ...
DIMschool biedt 10 interessante privé-sessies aan waaruit jij kan kiezen!
Dossier Zelfkennis: Over de Handleiding Pendelen van A tot Z
'Eclecticus': een korte introductie…
Wat is jouw Archetype ? En, ken je ook die van jouw partner?
Een Cursus in Wonderen - A Course in Miracles: een introductie.
Interesse in Kabbala en de Boom des Levens?
Pssst! Jij, ja jij! Leren werken met Runen?… De handleiding is beschikbaar!
En, dan hebben we nog een 700-tal sterk afgeprijsde boeken!
Gepost door Tsenne Kikke op zondag 5 oktober 2025
0 reactie(s)
|