Ontwaak! - Word wakker! - Ontslaap!
Mensen hebben geen flauw idee van de diepte van de slaap waarin ze vertoeven, noch van de sterkte van hun geïdentificeerdheid met hun lichaam, noch van de mate dat ze afhankelijk zijn van de inhoud van hun eigen brein. Wijzig die inhoud, bijvoorbeeld door hypnose, en een mens gedraagt zich als een kip op een podium in een zaal gevuld met mensen.
Maar, zelfs indien je dit allemaal weet ... wat doe je ermee? Mijn ervaring is: niets. Zo ken ik enkele mensen, die al meer dan 12 jaar aan Zelfkennis doen, en er niets mee aanvangen. Hun persoonlijkheden laten het niet toe. Hun weten is dermate encyclopedisch, hun denken automatisch - met als gevolg, dat ze de drie-1-heid in zichzelf van 'Zijn - Weten - Begrijpen' niet kunnen opwaarderen, en al het gelezene nooit in de praktijk kunnen toepassen.
Het is geen gemakkelijke taak om dit laatste uit te leggen - en, ik weet zelfs niet of dit wel verantwoord zou zijn. Denk, bijvoorbeeld, aan het wegwerpen van de Bijbelse parels... Ik zal dus een tipje van de sluier oplichten.
Gurdjieff had de gewoonte om zijn parels, net als beenderen, diep in de grond weg te stoppen. Uiteindelijk was alles wat hij te bieden had niet voor elk brein geschikt. Om die reden gebruikte ook hij metaforen. In het boek 'Op zoek naar het wonderbaarlijke' lezen we op bladzijde 26 het volgende:
"Zo werd de verdeling lang geleden gemaakt. In India 'filosofie', in Egypte 'theorie' en in het huidige Perzië, Mesopotamië en Turkestan 'praktijk'. Maar u begrijpt niet wat ik met 'filosofie', 'theorie' en 'praktijk' bedoel. Deze woorden moeten op een andere manier begrepen worden, niet op de wijze waarop ze meestal worden opgevat."
Anders gezegd: moest een mens 300 jaar kunnen leven dan kan hij 100 jaar aan 'filosofie' wijden, 100 jaar aan 'theorie', en 100 jaar aan 'praktijk'. Maar, een mens leeft spijtig genoeg niet dat lang. Alle mensen die ik ken, en ondertussen de werkgroepen hebben verlaten, zijn in het filosofische gedeelte blijven steken. Geen één van hen is zich bewust wat theoretiseren betekent, en om die reden kan al hetgeen waarover ze misschien nu nog aan het filosoferen zijn, geen kwaad. In elk geval: aan het praktiseren van de filosofie zal er nooit een begin worden gemaakt, al verbeelden zij zich van wel. En, zo belanden we alweer in de wereld van de slaap.
Indien je tegen een mens zegt dat hij slaapt, zal hij dit jou misschien kwalijk nemen. In elk geval wordt je er niet zijn beste vriend door. Anders gezegd: je moet dus oppassen tegen wie je dat zegt.
Ook een Jezus zei meermaals "Ontwaak!" - "Word Wakker!" - en "Ontslaap!". Hij zei dit niet tegen iedere sterveling die er toen rondliep, maar tegen zijn 12 apostelen. Hoogstwaarschijnlijk namen ze het hem niet kwalijk, omdat ze wisten dat het dé waarheid was. Het probleem toen was - en is nog - dat geen mens die woorden kon be-grijp-en. Zelfs een hoog encyclopedisch 'weten', wijzigt niets aan iemands innerlijke 'zijn', hoe lang men er ook over filosofeert, of boeken bestudeert. Nogmaals: men moet in staat zijn om al het filosofische op een wiskundige manier te theoretiseren, om het daarna - eventueel - in de praktijk te kunnen omzetten.
Natuurlijk zijn er veel mensen die het volgende verhaal letterlijk nemen, en beweren dat Jezus' leerlingen effectief aan het slapen waren, uit moeheid misschien. Ook beloofde ik in de vorige blog om er de Bijbelse teksten bij te halen. Hier gaan we dan ...
Matteüs Hfst. 26, verzen 36-46: Toen ging Jezus met hen naar een plek die Getsemane genoemd wordt, en Hij zei tegen zijn leerlingen: ‘Ga hier zitten, terwijl Ik daar ga bidden.’ Hij nam Petrus en de twee zonen van Zebedeüs met zich mee en begon bedrukt en onrustig te worden.
Toen zei Hij tegen hen: ‘Ik ben dodelijk bedroefd. Blijf hier, en blijf wakker met Mij.’
Hij ging een eindje verder, wierp zich voorover en bad: ‘Mijn Vader, als het mogelijk is, laat deze beker dan aan Mij voorbijgaan. Maar niet zoals Ik wil, maar zoals U wilt.’
Hij ging terug naar de leerlingen en vond hen in slaap, en Hij zei tegen Petrus: ‘Konden jullie dan niet één uur wakker blijven met Mij? Blijf wakker en bid dat jullie in de beproeving niet bezwijken. De geest is wel van goede wil, maar het vlees is zwak.’
En weer, voor de tweede maal, ging Hij bidden: ‘Mijn Vader, als het niet mogelijk is dat deze beker voorbijgaat zonder dat Ik hem drink, laat uw wil dan geschieden.’
Toen Hij terugkwam, vond Hij hen wederom in slaap, want hun ogen waren zwaar. Hij liet hen achter en ging opnieuw bidden, voor de derde keer, met weer dezelfde woorden. Toen kwam Hij naar de leerlingen en zei tegen hen: "Slaap nu maar rustig verder. Nu is het uur nabij dat de Mensenzoon wordt overgeleverd in de handen van zondaars. Sta op, laten we gaan. Kijk, hij die Mij overlevert, komt eraan."
- Een beetje contradictief, nietwaar? Eerst zeggen "Slaap nu maar rustig verder...", om te vervolgen met: "Sta op, laten we gaan."
In het evangelie van Marcus lezen we in Hfst. 14, verzen 32-43 het volgende daarover...
Ze kwamen bij een plek die Getsemane heet, en Hij zei tegen zijn leerlingen: ‘Ga hier zitten, terwijl Ik ga bidden.’ En Hij nam Petrus, Jakobus en Johannes met zich mee en begon angstig en onrustig te worden, en zei tegen hen: ‘Ik ben dodelijk bedroefd. Blijf hier, en blijf wakker.’
Hij ging een eindje verder en wierp zich op de grond. Hij bad dat dit uur, als het mogelijk was, aan Hem voorbij zou gaan. ‘Abba, Vader,’ bad Hij, ‘U kunt alles. Neem deze beker van Mij weg. Maar niet wat Ik wil, maar wat U wilt.’
Hij ging terug en vond hen in slaap, en Hij zei tegen Petrus: ‘Simon, slaap je? Kon je niet één uur wakker blijven? Blijf wakker en bid dat jullie in de beproeving niet bezwijken. De geest is wel van goede wil, maar het vlees is zwak.’
Hij ging weer bidden met dezelfde woorden. Toen Hij weer terugkwam, vond Hij hen wederom in slaap, want hun ogen waren zwaar, en ze wisten niet wat ze Hem moesten antwoorden. Hij kwam voor de derde keer en zei tegen hen: ‘Slaap nu maar rustig verder. Het is voorbij. Het uur is gekomen; nu wordt de Mensenzoon overgeleverd in de handen van de zondaars. Sta op, laten we gaan. Kijk, hij die Mij overlevert, komt eraan.’
Hij was nog niet uitgesproken of daar kwam Judas aan, één van de twaalf, en hij had een hele bende bij zich met zwaarden en knuppels, gestuurd door de hogepriesters, schriftgeleerden en oudsten.
Zoals ik reeds eerder schreef, bevindt de mens zich in twee van de vier bestaande niveaus van bewustzijn, zijnde: de slaap en het waakbewustzijn, hetgeen in wezen een verlengde is van de nachtelijke slaap. Om die reden zijn mensen zo snel te beïnvloeden en speelt de reclamewereld daar duchtig op in. Maar ook literatuur, liedjes, film, toneel, de pornowereld, enzovoorts. Ze laten mensen dromen, bijvoorbeeld, of zich dingen inbeelden. Daarom hebben feuilletons op het tv-scherm zoveel succes. Mensen leven met de personages én met het verhaal mee.
Dromen, maakt deel uit van de slaap. Dagdromen ook, natuurlijk.
Sommige dieren dromen ook, maar enkel en alleen wanneer ze daadwerkelijk aan het slapen zijn. Honden, bijvoorbeeld, hebben eveneens - net als de mens - een instinctcentrum én een centrum waarmee ze dingen kunnen nabootsen. Wormen, daarentegen, hebben slechts een instinctcentrum en dus geen 'kopieercentrum'.
Maar, omdat bij de hond het mechanische menselijke denken ontbreekt, kan het dier overdag niet in gedachten wegdromen, noch plannen maken, bijvoorbeeld. Zo kan een hond in eigen hondentaal niet zeggen: "Ik ga nu een beetje rusten, en als het ophoudt met regenen, ga ik op zoek naar eten, en als mijn buikje vol is dan ga een een bezoekje brengen bij de hond van de bakker op de hoek."
Bij de mens zijn zijn dagdromen, fantasieën, gedachten, en zo meer, verlengden van de nachtelijke droomwereld; dit, zolang hij zich met zijn brein - en met het verlengde ervan, zijnde: zijn lichaam - blijft identificeren.
Hoe in godsnaam kunnen we over de twee andere niveaus van bewustzijn spreken, wetende dat geen mens ons zal kunnen verstaan?...
Het antwoord is: geen mens is daarin geïnteresseerd. En, wat de moeilijkheidsgraad betreft: leg maar eens aan een blinde uit wat kleuren zijn, en hoe rood van blauw of geel verschilt.
Wat iedereen wél begrijpt is het placebo-effect, omdat ik reeds schreef dat mensen o zo beïnvloedbaar zijn.