Als je blauwe ogen hebt, schud dan maar gerust de hand van de dichtstbijzijnde persoon met dezelfde azuurblauwe ogen: hij, of zij, is hoogstwaarschijnlijk een verre nicht, of kozijn, van jou.
We stammen allemaal af van dezelfde Adam en Eva, maar mensen met blauwe ogen hangen aan een zeer jonge, aparte genetische zijtak van de menselijke stamboom.
Deense wetenschappers concludeerden dat alle blauwogige personen van één en dezelfde voorvader afstammen; een voorvader, die zo'n 6.000 à 10.000 jaar geleden op het wereldtoneel verscheen. Volgens Professor Hans Eiberg van de Universiteit van Kopenhagen hadden we allemaal bruinkleurige ogen. Maar een genetische mutatie, die het OCA2-gen in onze chromosomen beïnvloedde, resulteerde in de creatie van een 'schakelaar', die er letterlijk voor zorgde dat de productie van bruine ogen 'werd uitgeschakeld'.
Deze 'schakeling' ' - een simpele verandering van 'A', of adenine, naar 'G', of guanine in het DNA - zit in feite naast het OCA2-gen, die de pigmentatie van onze ogen reguleert, maar ook de kleur van ons haar en huid bepaalt. Nochtans heeft het slechts een gelimiteerd effect - want, indien de mutatie het OCA2-gen volledig zou hebben gedeactiveerd, dan zouden alle blauwogigen nu albino's zijn.
Eiberg en zijn team analyseerden 155 mensen uit Deense families met veel kinderen, plus mensen met blauwe ogen die in Turkije en in de Jordaan zijn geboren.
Bij alle blauwogige personen was deze mutatie aanwezig, en in de nabijliggende genen was slechts een zeer klein verschil te bemerken, hetgeen betekent dat de mutatie tamelijk recent geschiedde. In tegenstelling hiervan delen de meeste zoogdieren dezelfde 'normale' vorm van genen. De opeenvolging van de 6 letters is voor 100% identiek tussen muizen, paarden, koeien, ratten, apen, chimpansees, en mensen met bruine ogen.
Eiberg vermoedt dat de mutatie ergens ten noorden van de Zwarte Zee ontstond, maar dit is maar een verstandelijk gissen, gebaseerd op de veronderstelling dat de eerste mensen met blauwe ogen proto-Indo-Europeanen waren, die de landbouw aan West-Europa introduceerden, en te paard Iran en India bereikten.
Ironisch gezien, had noch de eerste van die mensen blauwe ogen, noch hun kinderen. Blauwe ogen zijn het gevolg van een recessieve eigenschap, en de gen moet van beide ouders zijn geërfd. (Groene ogen vereisen een aanverwante, maar andere gen; een gen dat recessief is naar bruin maar dominant naar blauw).
Het was maar totdat de kleinkinderen, of de overkleinkinderen van de oorspronkelijke mutant met elkaar een band aangingen - huwelijk tussen neven en nichten was vroeger een norm - dat de eerste personen met blauwe ogen op onze aardbol verscheen. Hij, of zij, moest er wel vreemd uitgezien hebben in dat Neolitische tijdperk! Misschien zijn de stripverhalen op die oude realiteit gebaseerd...
Hoe inspiratief bovenstaande afbeeldingen ook zijn, ze waren in wezen bedoeld om even na te denken, gewoonweg omdat we ons moeilijk een idee kunnen vormen van onze voorouders. Een voorbeeldje...: hoe zagen, volgens jou, de allereerste mensen er uit, de zogenaamde Adam en de Eva? Enig idee? Zagen ze er uit zoals ze op sommige schilderijen worden afgebeeld?...
Een uitstervende mensensoort
Een persoon met blond haar en blauwe ogen zal zich in het Midden-Oosten en in Afrika, bijvoorbeeld, tegen de felbrandende zon moeten beschermen. Eiberg merkte ook op, dat diezelfde mutatie van indertijd de neiging had mensen met een blonde haartooi te produceren én een bleke huid, specifiek bedoeld om in die streek te kunnen overleven, doordat de witte huid de unieke eigenschap heeft meer Vitamine D te produceren in die Noord-Europese landen. Met andere woorden: in streken op de aardbol waar de zon meestal ontbrak. Het is nu ook in diezelfde streken waar vandaag de dag de meeste mensen met blauwe ogen leven. Maar..., het blonde ras is naar het schijnt aan het uitsterven.
Wetenschappers rekenden uit dat tegen het jaar 2202 er misschien nog één mensje zou kunnen geboren worden met een blonde haardos en blauwe ogen. Eentje maar, en men weet nu ook al waar, namelijk: in Finland.
Nota: Afbeeldingen en talrijke artikelen uit 2008 werden achteraf verwijderd, omdat ze verouderd waren - of, ze namen teveel schijfruimte in beslag.