Pausin Johanna wordt vaak afgedaan als een legende. Nochtans is het een interessante legende: ze werd zelfs reeds verfilmd.
In de negende eeuw zou een vrouw – terwijl ze zich voordeed als man – uit zijn geroepen tot paus. Iets meer dan twee jaar zou Johanna – onder de naam Johannes – de Rooms-Katholieke Kerk hebben geleid. Maar in het jaar 858 kwam haar leugen uit toen ze tijdens een processie – veel te vroeg – beviel en overleed. De legende houdt historici al jaren bezig. Want, heeft pausin Johanna nu echt bestaan of niet?
De Rooms-Katholieke Kerk staat erom bekend alles zorgvuldig te documenteren. Zo ook de namen van de pausen en de lengte van hun pontificaat. Van pausin Johanna is echter geen spoor terug te vinden in die documenten. “Er zijn aanwijzingen dat het pontificaat van een vrouw later verwijderd is uit de lijst van pausen,” aldus onderzoeker Michael Habicht.
Muntstuk
Reden genoeg voor Habicht om buiten die documenten op zoek te gaan naar eventuele – lastiger uitwisbare – sporen van pausin Johanna. En dat leek te zijn gelukt. De onderzoeker had namelijk munten gevonden waarop paus Johannes wordt genoemd. “Hoewel de kerk al het geschreven materiaal in die tijd controleerde, was het niet gemakkelijk om munten uit de circulatie te halen,” stelde Habicht. En een teruggevonden zilveren denier uit de periode 856 tot 858 lijkt nu te getuigen van het bestaan van Johanna. De munt bevat naast de inscriptie SCS PETRVS (Sint Pieter) ook de pauselijke monogram IOHANIS. Eerder werd de munt wel toegeschreven aan paus Johannes VIII, die tussen 872 en 882 leiding gaf aan de Rooms Katholieke Kerk, maar Habicht wees erop dat zijn monogram net iets anders is.
Na pausin Johanna zou de Rooms-Katholieke Kerk een extra proef hebben ingesteld, die geestelijken moesten doorstaan alvorens ze tot paus werden uitgeroepen. Hierbij zouden geestelijken op een hoefijzervormige stoel moeten gaan zitten, waarna andere geestelijken controleerden of deze werkelijk van het mannelijk geslacht waren (zie onderstaande afbeelding). En, indien dit de waarheid is, is dat geen mogelijk bewijs dat er een gegronde reden voor was?... Onderstaande gravure laat zien hoe paus Innocentius X deze procedure in de zeventiende eeuw onderging.
Andere bronnen
Het idee dat pausin Johanna echt heeft bestaan, wordt verder onderschreven door verschillende andere historische bronnen. Zo hebben onderzoekers een brief gevonden die stamt uit 856 en gericht is aan een paus Johannes. En er is een bron gevonden, die meldt dat een Anglosaksische koning in de negende eeuw een bezoek bracht aan paus Johannes.
Al met al schetsten de munten en bronnen een vrij consistent beeld: halverwege de negende eeuw heeft er – zoals de legendes al vermeldden – een paus Johannes in het Vaticaan gezeteld. Het is niet alleen historisch interessant, maar kan ook implicaties hebben voor de toekomst, zo denkt Habicht. “Wereldwijd gaan er steeds meer stemmen op om ook vrouwen in de katholieke kerk tot priester te wijden, en er zijn zelfs mensen binnen de kerk die er voorstander van zijn om in de nabije toekomst een vrouwelijke paus aan te stellen. Dit onderzoek bouwt voort op eerder onderzoek dat erop gericht was om aan te tonen dat er in de vroege eeuwen van het christendom vrouwelijke priesters actief waren (…) Het concept dat een ‘heilige moeder’ de kerk succesvol kan leiden en prima kan presteren gedurende haar pontificaat is volledig in strijd met de doctrine en vermeende traditie van de kerk, die stelt dat er enkel en alleen mannen op de Heilige Stoel hebben gezeten.”
Bron: Scientias - Caroline Kraaijvanger
Ja!... Spiritualia is er speciaal voor jou; dit, dankzij enkele sponsors!
Maar, er is nog immer nood aan meerdere: niet enkel en alleen om de zware kosten van deze website te helpen dragen, maar vooral om met-ter-tijd een budget te vergaren waardoor de website naar buiten toe beter kan worden gepromoot, en dus nog een véél groter publiek zal kunnen aantrekken, inclusief meerdere interessante vrijwillige bloggers, misschien. En, sponsoren kan al vanaf 1 euro - maar, hoe meer nulletjes achter het cijfer 5 hoe beter! :-) Meer info, of interesse?.... Klik op deze link.
Indien je een zelfstandige bent, kan je jezelf via Zoek&Vind aanmelden. En jawel: als je geen behoefte hebt aan klandezie of naambekendheid kan het natuurlijk ook volledig gratis, zolang deze website blijft bestaan. Denk daarbij: "Dankzij die enkele sponsors..." :-)