De onweersbuien van het Venezolaanse Catatumbo zijn meteorologische fenomenen om 'u' tegen te zeggen, zowel wat hun intensiteit evenals hun duurtijd aangaat. Ze doen zich in het noordwesten van Venezuela voor en duren een zestal maanden aan een stuk.
De bliksems van Catatumbo, in het Spaans ook weleens 'Relámpago del Catatumbo' genoemd, of 'Faro del Catatumbo', hetgeen 'Vuurtoren van Catatumbo' betekent, maken deel uit van een een zeer intensief onweer boven het meer van Maracaibo. Het onweert daar gedurende zo'n 140 tot 180 dagen per jaar, 10 uur per nacht - dag in, dag uit.
Het mechanisme achter de bliksem is onbekend, al zijn er wel verschillende hypotheses. Eén daarvan is de aanwezigheid van uranium, al is daarvan geen bewijs voorhanden. Een andere hypothese is het methaan dat opstijgt vanuit moerassen, maar hiervoor lijkt de concentratie methaan in de lucht veel te laag. Zelfs het methaangas, dat via de uitwerpselen van het vee vrijkomt, zou hierbij geen belangrijke rol kunnen spelen. Misschien is de unieke topografie van het dorpje wél van belang, maar er is geen mens die het weet.
Ook over bliksems weet men nog niet alles af. Sterker zelfs: niemand weet exact hoe bliksem ontstaat. Naar het schijnt zijn er steeds meer aanwijzingen dat bliksem het eindproduct is van een keten van gebeurtenissen die worden aangedreven door inslagen van kosmische straling. Uit onderzoek blijkt ook dat het ontstaan van bliksem op Aarde verband houdt met de activiteit van de zon. In sommige gevallen zorgt de zonnewind ervoor dat het magnetische veld van de Aarde wordt verbogen, waarna kosmische straling gemakkelijker de dampkring kan binnendringen. Probleem is echter dat dit effect niet bij iedere onweersbui voorkomt. Mogelijk zijn er dus meerdere manieren om bliksem te vormen.
Toch blijft er nog de vraag over waarom de storm altijd 's nachts plaatsgrijpt en bijna nooit overdag.
Zij, die aan het verhaal van het methaan geloof hechten, beweren dat het aan de zon ligt. Overdag zou die zon de methaanmoleculen in de atmosfeer afbreken en dus verspreiden. Maar van zodra de zon met zijn UV-stralen ondergaat, binden de moleculen opnieuw met elkaar samen en kan de storm beginnen grommen.
Eeuwenlang navigeerden schippers op het schouwspel, dat tot 150 kilometer vanuit de kust is te zien. De oude Yukpa dachten indertijd dat de blauw-paars-witte flitsen afkomstig waren van vuurvliegjes die in contact kwamen met voorouderlijke geesten.
Elke avond en nacht wordt de hemel aldaar tijdens het onweer met bliksemschichten verzadigd. De frequentie, evenals intensiteit ervan, is indrukwekkend. Gemiddeld doen zich er een 28 blikseminslagen per minuut voor en de intensiteit ervan is tussen de 100.000 en 300.000 ampère, daar waar de stroomsterkte en spanning van de bliksemschicht van een klassieke storm slechts tussen de 10.000 en 60.000 ampère ligt; dit, bij een duur, die varieert van één seconde tot één tienduizendste seconde. En, in een bliksemflits kan de spanning oplopen tot 100 miljoen Volt.
Men schat dat er elk jaar meer dan 1,6 miljoen elektrische ontladingen worden geproduceerd. En, omdat de storm van Catatumbo tevens het hoogste aantal blikseminslagen per vierkante kilometer per jaar telt, werd het vorig jaar in het Guinness World Records boek opgenomen. Ter vergelijking: het aantal geregistreerde ontladingen, zowel horizontaal als verticaal, varieert in onze gewesten van 100.000 tot 300.000 per jaar. Dit betekent, dat de bliksem in één jaar zo’n driemaal per vierkante kilometer inslaat.
Voor de arme vissers van het dorpje kan het natuurverschijnsel evenwel een zegen betekenen. Zij willen dat de autoriteiten de bliksemplaag uitspelen als toeristische attractie in de hoop er zo financieel beter van te worden. Bij het Catatumbo meer kun je in de hangmatten van de paalwoningen op het meer slapen. Dus, nu weet je waar je dit, of volgend jaar, naartoe zou kunnen reizen. Laat ons iets weten, hé!?
