Ook deze winter mogen we tot op heden niet al teveel over hagel, sneeuw en winterkoude klagen. Gisteren nog ontwaarde ik in de tuin zelfs een eerste, gezond uitziende, dikke vlieg.
De winter van 1962-’63 was de koudste winter in Nederland en België sinds de revolutiewinter van 1789. Op veel plaatsen vroor het toen bijna drie maanden achtereen elke dag, terwijl het noordoosten van Nederland al die tijd onder de sneeuw lag. Van 25 december 1962 tot 5 maart 1963 (gedurende 71 opeenvolgende dagen) lag er sneeuw op de grond in Ukkel. Het was dus vooral de lange duur van de winter die bijzonder was, niet zozeer de laagte van de temperaturen.
Maar op onze Aarde zijn er zeer veel barkoudere plaatsen te vinden, zoals Antarctica bijvoorbeeld, doch Ojmjakon, gelegen in het noordoosten van Rusland, is de meest koude bewoonde plaats ter wereld.
De gemiddelde temperatuur in januari bedraagt er een ijzige min 50 graden. Soms zakt de temperatuur aldaar tot een duizelingwekkende -67,7 graden Celsius. Dat is de laagste geregistreerde temperatuur in het Noordelijke Halfrond en wereldwijd de laagste ooit in een permanent bewoond dorp, dat - in dit geval - slechts een 500-tal zielen telt.
Op het gedenkbord bij Ojmjakon staat echter -71,2°C, een temperatuur, die in 1924 onofficieel door wetenschapper Sergej Obroetsjev werd gemeld. In 1916 werd zelfs een temperatuur van −81,2°C gemeld, maar ook deze wordt niet officieel erkend.
De naam 'Ojmjakon' betekent, dankzij een plaatselijke warmwaterbron, 'niet bevriezend water'; iets ironisch, nu dat je weet dat de temperatuur er tot -71 graden Celsius kan bereiken.
De problemen waar de dorpelingen dagelijks mee worstelen, lijken voor ons onvoorstelbaar: vliegtuigen kunnen er niet landen, inkt van een pen die bevriest, glazen die vastvriezen aan hun gezichten, en batterijen die het begeven. Uit vrees hun auto niet meer in gang te krijgen, laten ze de hele dag de motor draaien. Vaak eten ze ook in hun auto, omdat het daar iets minder koud is. Gsm's werken hier niet gezien de diepvriestemperaturen, als ze al ontvangst zouden hebben in dit afgelegen gebied, enzovoorts.
Een andere kopzorg aldaar is het begraven van de doden. Soms duurt het wel drie dagen om een graf te graven. De grond moet eerst voldoende 'ontdooid' worden om te kunnen graven en daarom wordt er voor enkele uren een vreugdevuur ontstoken. Hete kolen worden dan in de grond geduwd. Dat proces wordt dagenlang herhaald tot de put diep genoeg is om er een kist in te duwen.
Indien je er naakt zou rondlopen, vries binnen de minuut dood. De meeste van de 500 inwoners van Ojmjakon stoken nog altijd op kolen en hout en hebben maar weinig moderne middelen ter beschikking. Omdat er in de ijskoude grond toch niets kan worden verbouwd, eten de inwoners enkel vlees van paarden, koeien en rendieren, maar ze zijn niet ondervoed. Eén enkele winkel voorziet de dorpelingen van de meest noodzakelijke levensmiddelen. De inwoners leven van hun rendierkuddes, of zijn jagers en vissers - onder het ijs dan.
De énige school in het dorp sluit pas als de temperatuur onder de 52 graden zakt, maar helaas gebeurt dat vrij vaak met een gemiddelde januari temperatuur van -50. Het dorp ligt op 750 meter boven de zeespiegel en de lengte van de dagen varieert er van 3 uren in december tot 21 uren in de zomer. Vreemd genoeg kan het in de zomermaanden warmer dan 30 graden worden, en wordt Ojmjakon door zeer veel toeristen bezocht.
Zo kan men er op rendieren jagen, gaten in het ijs boren en dan gaan vissen, de warmwaterbronnen gaan bezoeken, bont aankopen, en zo meer. Ojmjakon is vooral een aangewezen vakantieoord voor al degenen die de tropische streken willen vermijden- of, tijdens de winterperiode eens extra wensen af te koelen.
