Soja vind je in veel producten in de supermarkten. Volgens sommigen is soja een bron van gezonde voedingsstoffen, volgens anderen een product vol hormonen. Maar, is soja slecht voor de ontwikkeling van kinderen? En, kan het helpen bij overgangsklachten? Radar nam de verschillende opvattingen over soja onder de loep.
Opvattingen over Soja
De eiwitten, koolhydraten en vetten uit soja worden ook verwerkt in veel andere producten zoals slaolie, brood en chocola. Als we het hebben over soja als voedingsmiddel gaat het eigenlijk altijd over gefermenteerde soja. Fermentatie is een proces waarbij bacteriën uit het product worden verwijderd. Het menselijk lichaam is namelijk niet goed bestand tegen deze bacteriën.
'Gevaren' van soja
Op fora en blogs kom je allerlei verhalen tegen over de gevaren van soja. Het is als consument vaak lastig te beoordelen wat je wel en niet moet geloven. Soja zit vol met vrouwelijke hormonen waardoor bij jongetjes en mannen borstvorming kan ontstaan; de hormonen in een portie soja-zuigelingenmelk staan gelijk aan vijf anticonceptiepillen; soja werkt goed bij overgangsklachten en is een goede vervanger voor vlees- en zuivelproducten: fabels of fictie?
Geen wetenschappelijk verband
Dat veel claims over soja niet of nauwelijks bewezen zijn, blijkt onder meer uit onderzoek van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (ESFA), die meer dan 20 claims over soja hebben onderzocht. Hans Vehagen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en EFSA legt uit dat zij bij dit soort onderzoeken altijd uitgaan van de 'totality of the evidence'; er wordt niet naar een enkel onderzoek gekeken maar naar het totaal aan bewijzen om te bepalen in hoeverre een claim wetenschappelijk onderbouwd is.
Als er geen wetenschappelijk verband tussen oorzaak en gevolg wordt geconstateerd, wordt de claim als niet geautoriseerd verklaard. Zo wordt er momenteel meer onderzoek gedaan naar de effecten van soja tijdens de menopauze. Het positieve effect van soja tijdens de overgang is nog niet wetenschappelijk bewezen.
Vrouwelijke hormonen
Jaap Seidell, hoogleraar Voeding en Gezondheid, geeft aan dat de effecten van de vrouwelijke hormonen in soja, de zogeheten fyto-oestrogenen/isoflafonen, volgens huidig onderzoek minimaal zijn. In de manier waarop soja in Nederland gebruikt wordt binnen het voedingspatroon heeft dit nauwelijks tot geen effect bij overgangsklachten.
Ouders hoeven zich ook geen zorgen te maken over de ontwikkeling van hun kinderen; in veel Aziatische landen wordt soja in een veel hogere mate gebruikt, en ook daar is geen borstgroei of andere bijwerking gevonden als gevolg van hormonen in soja. Dit is volgens Seidell zo'n kleine hoeveelheid dat het effect bij normale inname niet aantoonbaar is. De vergelijking met het aantal hormonen in anticonceptiepillen en zuigelingenmelk van soja is ook niet gegrond.
Seidell benadrukt dat soja een goede vervanger voor vlees of zuivel kan zijn, maar dat dit altijd binnen een gevarieerd dieet gebruikt moeten worden. Het is niet verstandig om een voedingspatroon enkel op soja te baseren. Uiteindelijk zijn er bij een normale inname van soja nauwelijks effecten op de gezondheid aangetoond, dit geldt zowel voor de positieve als de negatieve claims over soja.
Dit was de mening van Jaap Seidell...