Dankzij het vorige nieuwsberichtje kwam ik op het idee iets te schrijven over eendagsvliegjes, die in wezen geen vliegen zijn. Ze behoren tot een aparte orde, namelijk tot de Ephemeroptera. Een woord, afgeleid van het Griekse 'ephemeros', dat 'kort levend' betekent, en ' pteron' dat als 'vleugel' wordt vertaald, verwijzend naar de korte levensduur van de volwassen insecten. Eendagvliegjes staan ook bekend als haften; een benaming, die minder aanleiding tot verwarring geeft.
Eendagsvliegjes bevinden zich aan de basis van een bepaalde voedselketen en dienen gewoonweg om anderen te voeden. Een andere betekenis kun je aan hun leven niet geven, behalve: het dienen van Moeder Natuur door te zorgen voor het nageslacht. Ze vormen een welkome prooi voor libellen, zwaluwen en vleermuizen, en de massaal stervende dieren zijn een lekkernij voor alle vissen. Wegens het feit dat vissen eendagsvliegen erg lekker vinden, wordt hiervan in de hengelsport dankbaar gebruik gemaakt. Het uitzicht van vele kunstvliegen zijn dan ook op deze insectjes gebaseerd.
Haften, of eendagsvliegen, zijn ranke insecten met een teer lichaam, twee paar vleugels, grote ogen, korte borstelachtige antennes en lange staartdraden, die geuren afgeven om het andere geslacht aan te trekken. Deze 20 mm lange insecten zijn gemakkelijk te herkennen aan de drie staartborstels. Ze vliegen maar traag en worden gemakkelijk door de wind verplaatst. Er komen bij ons een veertigtal verschillende soorten voor. Ze leven van kleine organismen en organisch afval tussen stenen en waterplanten.
Haften zijn hemimetabool. Anders gezegd: ze kennen dus geen larve- en popstadium; het onvolwassen dier is een nimf, net zoals bij bijvoorbeeld libellen of sprinkhanen. Ze leven het overgrote deel van hun bestaan als nimfen in het water. De nimfen van eendagsvliegen doen er bijna een jaar over om volwassen te worden, enkele soorten zelfs twee jaar. Wat de naam 'eendagsvlieg' betreft is er dus een beetje nuancering gewenst: het gaat om het volwassen stadium dat kort duurt. De reden daarvan is dat de volwassen dieren gedegenereerde monddelen hebben en dus niet kunnen eten. Ze leven slechts enkele uren tot enkele dagen, afhankelijk van de soort.
Het volwassen stadium wordt uitsluitend gebruikt om tot paring te komen. De dieren komen vaak massaal uit waardoor de kans op bevruchting wordt vergroot. Ze zijn dan tussen mei en augustus in grote zwermen van talloze exemplaren te zien. Het zijn de mannetjes die zwermen vormen. De vrouwtjes zoeken een zwerm op, worden door een mannetje gegrepen, paren, en zetten korte tijd later al de eitjes af op het water.
Gewoonlijk legt het vrouwtje binnen een uur haar eieren in het water en sterft. Het uitkomen van het sub-imago gebeurt gewoonlijk in de avond en tegen de morgen zijn de diertjes dood. Werkelijk een vluchtig bestaan. Bij enkele soorten kan het volwassen diertje nog wel een week in leven blijven.
De ontwikkeling van de nimfen is uniek voor insecten: haften kennen, als enige insectenorde, een vervelling in een gevleugeld stadium. De nimf, die zich bij (vrijwel) alle soorten in het water, of de waterbodem, ontwikkelt, stijgt ten tijde van de gedaanteverwisseling naar het wateroppervlak, waarna in het oppervlak, of op emergente plantendelen, een zogenaamd subimago uit de nimfhuid sluipt. Dit subimago is volledig gevleugeld en kan ook normaal vliegen (en dient dus als volwassene gekenmerkt te worden).
Anders uitgelegd: als de larve, dus ook wel nimf genoemd, volwassen is, zwemt of kruipt hij naar het oppervlak. Daar barst de huid binnen enkele seconden open en een volledig gevleugeld insect komt tevoorschijn. Dit is echter nog niet het uiteindelijke volwassen dier, maar een zogenaamd sub-imago. Geholpen door luchtstromingen vindt het diertje een rustige plek, waar het in enkele minuten tot enkele uren nogmaals vervelt tot het volwassen dier.
Het meest in het oog springende verschil tussen subimago en imago is het uiterlijk van de vleugels, die bij de eerstgenoemden mat en grijzig zijn, als gevolg van de aanwezigheid van talrijke microscopische haartjes. Bij het imago zijn die haartjes afwezig, en zijn de vleugels helder, glanzend en doorzichtig. De haartjes op de vleugels schijnen waterafstotend te zijn, wat het uitsluipen in het wateroppervlak vergemakkelijkt.
Zoals ik reeds in het begin schreef, bevinden eendagsvliegjes zich aan de basis van de voedingsketen en dienen dus gewoonweg om anderen te voeden. Dit klinkt 'onrechtvaardig', maar indien je dan tóch dient als voedsel voor de ander... waarom dan langer leven? Enig idee? Gelukkig zijn andere diersoorten zich daar niet van bewust - want in de gehele wereld van Moeder natuur leeft alles in functie van het grotere en de sterkere.
Gelukkig heeft de mens, buiten de mens zelf, geen andere echte vijanden, tenzij men ergens in een oerwoud woont. Anders gezegd: de mens dient dus niet als voeding voor een andere diersoort, behalve als voeding van de Aarde. Hij is als stof geboren en zal terug tot stof vergaan. Tot wat anders?...
Of, heb je er een andere mening over? Ik bedoel: een mening, gebaseerd op écht weten?