Boekrecensie van Mozart, de engel van Salzburg door Martin van Amerongen

Dit tweede deel van de Verzamelde Werken van Martin van Amerongen is geheel gewijd aan Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791). Naar aanleiding van het Mozart-jaar 1991 schreef Van Amerongen: ˜Reeds aan de vooravond van het jubeljaar werd een wereldwijd geweeklaag aangeheven over al het verschrikkelijks dat ons boven het hoofd zou hangen, alsof wij gedwongen zouden zijn twaalf maanden lang naar BZN (Volendam) te luisteren in plaats van naar Wolfgang Amadus Mozart (Wenen). De componist zou, zo werd voorspeld, door de kunstindustrie worden geëxploiteerd. So what? Wie zal ons Chrysostomus Wolfgangus Theophillis' naam dwingen om twaalf maanden lang met Mozart-kugeln te ontbijten? Wie zal ons dwingen tegen onze zin naar de Salzburger Festspiele af te reizen om daar een routinevoorstelling van 'Die Zauberflöte' bij te wonen tegen een toegangsprijs waarvoor wij ons, platenkopers, inmiddels de complete fonografische Mozart aan kunnen schaffen, van het Menuet & Trio kv 1 tot en met het Requiem kv 626? Het geklaag is exclusief afkomstig van beroepsluisteraars die drie maal per week verveeld in het Concertgebouw neerstrijken om zich 's anderdaags met hun allerparticulierste reflectie op des componisten allerindividueelste expressie lastig te vallen. Wij, de ongecompliceerde liefhebbers, verheugden ons op al dat ons te wachten stond."

Uittreksel

Blz. 80: Waaraan stierf Mozart dan wel? Een retrospectieve diagnose, na bijna tweehonderd jaar, is gedoemd een hypothese te blijven. Een hypothese die, mits door verstandige mensen beredeneerd, niettemin een hoger waarschijnlijkheidsgehalte heeft dan de verhalen over de sluip-, gif-, loge- en broedermoorden. De verstandigste onder Mozarts postume doktoren lijkt mij Carl Bär, de auteur van het boek 'Mozart, Krankheit â€“ Tod â€“ Begräbnis' (1972).

De componist leed, concludeert hij, reeds in zijn vroege jeugd aan reumatische koortsen. Het is een sluimerende kwaal die, als de omstandigheden ongunstig zijn, steeds weer de kop op kan steken. Zoals waarschijnlijk is geschied in het najaar van 1791. In een vroege medische analyse van Mozarts dood, opgetekend door iemand die de beide behandelde artsen heeft geraadpleegd, staat dat het beroemde 'hitziges Frieselfieber' moet worden gelezen als een antiquarische omschrijving van een reumatische ontstekingskoorts. Hetgeen voor een der meest recente diagnostici, W. A. Wes in 'Maatstaf' van november/december 1985, reden is om met optimale stelligheid te constateren dat Mozart aan de 'ziekte van Bouillaud' heeft geleden, genoemd naar de Franse arts die in de jaren dertig van de negentiende eeuw een tweedelige studie publiceerde, waarin het verband tussen reumatische koortsen en hartbeschadigingen werd bewezen.

Recensie

door Tsenne Kikke

Dit boek bestaat uit twee delen. De spil, waar het eerste deel om draait en een 84-tal bladzijde beslaat, kunnen we gerust '€˜Mozarts dood'€™ als titel geven. We krijgen we het gevoel alsof Mozart door iemand vermoord werd en via omwegen worden we in het duister geleid. Om dit verhaal nog ietwat aan te dikken, wordt het toneelstuk dat Peter Schaffer schreef, en de film 'Amadeus' van Milos Formans, uitgebreid geanalyseerd. Zoveel tijd, drukinkt en papier besteden aan onwaarheden, om tenslotte tot een eindconclusie te komen die we hierboven hebben afgedrukt. Dit eerste deel van het boek is, mijn inziens, eerder bestemd voor de roddeltantes... Tenslotte; hoe belangrijk is het privé-leven van een mens als Mozart? Hij is tenslotte maar 35 jaar geworden. Is zijn kanaal-zijn, niet véél belangrijker? Als hij als kind, op zesjarige leeftijd, zijn eerste muziekstuk componeerde, dan moet hij toch iets écht speciaals geweest zijn. Van al wat over Mozart ooit geschreven is geweest, is de helft waar en de andere helft onwaar. Het probleem nu is: welke helft?... Maar waarom ons verder zorgen maken over geroddel en onwaarheden: elk boek over Mozart handelt voor een groot deel over 'zijn mysterieuze dood' en dit boek deed er niet voor onder. Mozart was nu eenmaal iemand die in uitersten leefde, in een wereld van alles of niets. Vandaag was hij rijk en morgen straatarm. Hij doorkruiste vele landen in Europa, bezocht meer dan 100 steden waarin hij dan ook optrad, et cetera. Hij had een 'kort leven', maar ik ben ervan overtuigd dat die man écht heeft geleefd, als een echte Zorba de Griek zou ik durven zeggen. Laten we gewoonweg genieten van zijn muziek!

Het tweede deel van dit boek bestaat voornamelijk uit verzamelde korte teksten, die de auteur daarvoor ooit hier en daar heeft gepubliceerd en ook handelen over Mozart en zijn werk.

Nota: bij nadere beschouwing lees ik, dat Martin van Amerongen, geboren in 1941, reeds in 2002 is overleden. Dit boek komt dan juist op tijd om deel te nemen aan 'het Mozartjaar' en er de vruchten van mee te plukken. Ik wens het alle succes toe!

Mozart, de engel van Salzburg

Martin van Amerongen

Korte Inhoud

Uittreksel

Recensie

Koop dit boek bij