Vleugels

Recensie

door Tsenne Kikke

---

In 'Vleugels' trekt Achilles Cools met zijn vrouw Brénine het natuurreservaat de Liereman in. Het is lente en dat is voor vogels en vogelaar het hoogtepunt van het jaar. Hij hoeft geen verre reizen te maken om de wereld te leren begrijpen. In zijn achtertuin vindt hij de meeste antwoorden.

'In de Liereman zijn overal plekken om op je tenen te lopen, om je met open ogen te vergewissen van het vernieuwende om je heen. Het is zoeken naar sporen van de tijd die dit landschap hebben gemaakt tot wat het nu is. (.) Alles wat in de wereld gebeurt, gebeurt ook hier.'

Cools mag zich gelukkig prijzen dat hij aan de rand van een natuurreservaat woont, maar anderzijds is iemand, die zo begaan is met alles wat zich om hem heen in de lucht en op de grond afspeelt, daar prima op zijn plaats.

Vanaf de heide komt hij met Brénine, zijn engelbewaarder, aan wie hij het boek opdraagt, bij een uitkijkpunt over weide en water. Zij treffen daar bekenden zoals Frans, een doorgewinterde vogelaar die zijn hele leven al buiten is, 'zoals te zien is aan zijn bruingetinte huid die fel afsteekt tegen zijn grijze haren'. Marc vertelt over een klapekster, die ergens moet rondvliegen. Cools en zijn vrouw gaan naar hem op zoek. Tijdens een pauze liggen ze op hun rug naar de wolken te kijken. Brénine ziet een vrouwelijke gestalte in een wolk en dat leidt tot een diepzinnige discussie over de meerwaarde van het vrouwelijke in vergelijking met het mannelijke. Op de terugweg zien ze de klapekster en voldaan keren ze huiswaarts.

De vergankelijkheid is een belangrijk onderwerp in de beschouwingen. 'Als er één zuinig is op de dood, dan is het de natuur. Toch is daar niet anders dan sterven, maar wat ten dode opgeschreven staat, schept altijd nieuwe mogelijkheden. Het leven teert op de dood, daar kan het eenvoudig niet buiten. (.) Alles gaat zijn eigen gang, tot het kleinste toe om ten slotte uit te monden in het grote geheel.'

Cools spreekt met veel liefde over die natuur, over de vogels en hun liefdesleven, dat, behalve bij de tortels, vluchtig is. Hij kan lyrisch worden over de zang een boomleeuwerik en zich boos maken over het geknal tijdens de oudejaarsviering, over Nordic walkers die geen oog hebben voor de natuur en plezierjagers die op vogels schieten. Op het eind van zijn stukjes heeft hij soms een kwinkslag in petto net als de vink die zijn liedje met een vinkenslag beëindigt. Soms komt hij met een grappige anekdote zoals over twee uilenringers die zaten opgesloten in een kerk en voor geestverschijningen werden aangezien en daarom te middernacht maar besloten om de klokken te luiden.

Ook schrijft Cools over gewone vogels, zoals de merel, de vink, en vooral de kauw, die door velen rond het huis wordt gedoogd maar die hij als sociaal en schrander kenschetst. In de vlucht van een zwerm spreeuwen ziet hij een voorbeeld van collectieve intelligentie, in het lied van de geelgors herkent hij de eerste noten van de vijfde van Beethoven en van een zomerregen kan hij intens genieten.

Ook laat Cools de minder mooie dingen zien. Vaak gaat het dan om door de mens aangericht onheil: het laten verdwijnen van leefgebieden en vooral ook het niets ontziende verkeer.

Al de stukjes, die ongetwijfeld eerder als columns zijn verschenen, worden verlevendigd door prachtige illustraties van de hand van Cools.

'Vleugels' is met hart en ziel geschreven, het heeft een leerzame inhoud, en verleidt je bovendien om zo snel mogelijk de natuur in te trekken en de eigen ogen goed te gebruiken.