De dertiende apostel

Originele titel: The thirteenth apostle

April DeConinck

	Type:	Hardcover
	Uitgever:	Kok
	Gewicht:	450 gram
	Aantal Pagina's:	219
	ISBN:	90-435-1508-6
	ISBN-13:	978-90-435-1508-5
	Categorie:	Christendom
	Richtprijs:	€ 20,5

Korte Inhoud

Zorgvuldige vertaling van het evangelie van Judas April DeKonick behoort tot het selecte gezelschap van internationale wetenschappers die de gnostiek bestuderen en als een van de eerste ook het Judasevangelie mochten bestuderen. Ze kant zich echter tegen de interpretatie van teksten die enkele wetenschappers hanteren als het gaat om het Judasevangelie en de rol van Judas. Volgens haar is deze interpretatie terug te brengen in het verkeerd vertalen van de gevonden tekst. In dit boek toont zij aan waar het niet klopt. Daarvoor in de plaats geeft zij een betere vertaling. Ze raadpleegde hiervoor de vroegere kerkvaders: hiermee toont zij overtuigend aan dat de 'nieuwe opvatting' volledig indruist tegen hoe er ook vroeger tegenaan werd gekeken.

April DeConinck is historica, gespecialiseerd in de Joodse en vroegchristelijke geschiedenis. Zij heeft diverse publicaties op haar naam staan over gnostische spiritualiteit en oud-christelijke literatuur.

Uittreksel

Blz. 24: De tot zwijgen gebrachte stem

Toen ik voor het eerst de Engelse vertaling van het evangelie van Judas las vond ik het maar niets. Jezus was onbehouwen. Hij lachte op de verkeerde momenten. Hij behandelde zijn twaalf discipelen als zijn vijanden. En Judas Iskariot was de enige die iets wist.

Ik moest wel denken aan de omschrijving van dit oude gnostische evangelie die bisschop Irenaeus van Lyon gaf - een verzonnen verhaal. Irenaeus schreef laat in de tweede eeuw na Christus over dit evangelie dat de hoofdfiguur 'Judas de verrader' is die als enige 'de waarheid kende die de anderen niet kenden'. Vanwege die bijzondere kennis 'volbracht hij het mysterie van het verraad' dat de hele wereld in een chaos stortte. Irenaeus legt het verband tussen het evangelie van Judas met bepaalde gnostici die leerden dat alle kwaadaardige figuren in de Bijbelse verhalen - Kaïn, Esau, Kora, de Sodomieten - hun voorouders waren.'

Nu stond ik altijd al wantrouwig tegenover Irenaeus' beschrijvingen van het evangelie van Judas, met name tegenover de 'kwaadaardige afstamming' die hij ermee in verband bracht. Irenaeus schreef zijn commentaren om de gnostici in diskrediet te brengen en om een van hun evangeliën de grond in te boren. Maar ik denk dat mijn eerste reactie op het lezen van het evangelie van Judas waarschijnlijk gelijk was aan die van hem: ik vond dit onbekende verhaal maar niets.

Toen zag ik de documentaire het evangelie van Judas, de verloren versie van her verraad van Christus op National Geographic Channel.' Ik raakte al snel geïntrigeerd door de fantasierijke en spannende uitleg die werd gepresenteerd door het team van wetenschappers van National Geographic, een interpretatie waarbij Judas wordt voorgesteld als Jezus' beste vriend en medewerker. De uitleg die National Geographic gaf was er een in de geest van de film The LastTemptation of Christ van Martin Scorsese. Kon er dan een gnostische Judas bestaan?

Hoewel ik helemaal niet van plan was om iets over het evangelie van Judas te schrijven - ik was bezig aan een boek over een ander vroegchristelijk evangelie en kon deze afleiding eigenlijk helemaal niet gebruiken - surfte ik toch, benieuwd als ik was, naar de website van National Geographic. Ik downloadde hun Engelse vertaling en ook de Koptische transcriptie van het evangelie van Judas, dat oorspronkelijk in die taal werd geschreven. Het Koptisch is een oude Egyptische taal, die met Griekse letters wordt geschreven. Tussen mijn colleges door zat ik in mijn kantoor het evangelie van Judas te vertalen; ik was op zoek naar de geweldige Judas die in de tekst te vinden zou moeten zijn.

Maar ik vond die geweldige Judas niet, althans niet in de Koptische tekst. Ik ontdekte dat een aantal vertaalkeuzes die het team van National Geographic had gemaakt, ervoor zorgden dat Judas, zoals hij uit de Engelse vertaling naar voren komt, een andere Judas was dan die uit het Koptische origineel. Daarin was Judas om te beginnen geen geweldenaar; hij was ook veel demonischer dan de Judas in alle andere verhalen die ik kende uit de vroegchristelijke literatuur - gnostisch of niet.

Dat vond ik tegelijk fascinerend en frustrerend. Maar ik voelde me op de eerste plaats misleid, want het evangelie van Judas zoals we dat via de publicaties en filmproducties van National Geographic hadden vernomen, dat evangelie bestaat gewoonweg niet. Het is geen evangelie over een 'goede' Judas, en zelfs niet over 'die arme' Judas. Het is een evangelische parodie over een 'demonische' Judas, geschreven door een groep gnostische christenen, die we kennen onder de naam sethianen, uit de tweede eeuw na Christus.

Recensie

door Tsenne Kikke

De Amerikaanse hoogleraar April DeConinck heeft er op gewezen dat het denkbaar is dat de tekst 'Het Evangelie van Judas' geheel geen evangelie is, maar een parodie op de orthodoxe visie op Jezus' dood. Volgens DeConinck staat in de tekst dat Judas een afgezant was van de demon Ialdaboath en dat Jezus door toedoen van Judas' verraad geofferd werd aan de demon...

Adverteren
Zoek&Vind
Meer

Spiritualia
Contact