Kunnen we God zien ?

Augustinus

	Type:	Paperback
	Uitgever:	Ten Have
	Gewicht:	Onbekend
	Aantal Pagina's:	175
	ISBN:	90-259-5991-1
	ISBN-13:	978-90-259-5991-3
	Categorie:	Christendom
	Richtprijs:	€ 17,9

Korte Inhoud

Hoe kom ik in contact met de wereld van de geest, terwijl ik in een materiële wereld leef? Moet ik daarvoor de materiële wereld ontvluchten of juist niet? En hoe onderscheid ik een echte mystieke ervaring van pseudo-mystiek? Deze vragen behandelt Augustinus in een brief aan zijn vriendin Paulina. Het zijn vragen die elke spirituele zoeker zich nog steeds stelt.

Voor het eerste verschijnt deze brief van Augustinus in Nederlandse vertaling. Theoloog, classicus en beeldend kunstenaar Thijs Rutten geeft een vlotte, aansprekende vertaling van de brief en voorziet hem van commentaar. In een uitgebreide inleiding legt hij aan de geïnteresseerde leek uit waarom de vraag of we God kunnen zien Augustinus zo bezig hield. Bovendien plaatst hij die vraag in een historische context en laat hij er de actualiteit van zien.

Uittreksel

Blz. 18: Historische context

Over Augustinus is al erg veel gezegd en geschreven. Feitelijk verschijnen er meer dan vijfhonderd publicaties per jaar over hem. Deze kerkvader onder de kerkvaders geniet nog steeds een enorme populariteit.

In dit hoofdstuk zal ik Augustinus' leven in vogelvlucht beschrijven, eigenlijk alleen maar in zoverre de feiten van zijn leven belangrijk zijn als je de brief aan Paulina wilt lezen. Daarna komt de context waarin Augustinus de brief schrijft, aan de orde. Dat het een roerige tijd is, zal blijken. Ter afsluiting wil ik wat dieper ingaan op de wijze waarop Augustinus de belangrijkste gebeurtenissen van zijn tijd interpreteert, want ook dat werpt licht op zijn persoonlijkheid en geeft handen en voeten aan zijn spiritualiteit.

Het leven van Augustinus

Het leven van Augustinus wordt zeker niet gekenmerkt door rust en eenvoud. Integendeel, zijn biografie is mede bepalend geweest voor zijn succes en maakt hem des te aantrekkelijker voor zijn lezers. De in het jaar 354 na Christus in de hitte van Noord-Afrika geboren Augustinus heeft immers gedurende heel zijn leven geworsteld, in zijn jonge jaren met zichzelf, als volwassene vooral met anderen. Eigenlijk meteen al vanaf zijn vroege jeugd is het leven van Augustinus gecompliceerd: zijn vader Patricius en zijn moeder Monnica behoren tot de verarmde landadel. Zijn vader maakt deel uit van het plaatselijke Romeinse establishment en hangt de oude Romeinse staatsgodsdienst aan, terwijl zijn moeder een vurig christen is. Die situatie - twee geloven op één kussen - leidt tot grote spanningen binnenshuis.

Gedreven door de vooral religieuze ambities van de een tijdlang aan drank verslaafde Monnica, die bovendien 's nachts geplaagd wordt door religieuze droomgezichten waarin zij de veelbelovende toekomst van haar zoon voorspeld ziet, verruilt Augustinus al snel het ouderlijk huis in Thagaste voor de universiteitsstad Madaura. Vanwege geldgebrek moet hij zijn studie daar afbreken, om vervolgens als zestienjarige met vrienden en een 'beurs' naar Carthago te verhuizen. In de ban van deze grote stad, die hij aanvankelijk als een heerlijk Sodom en Gomorra ervaart, leert hij, na een periode van betrekkelijke losbandigheid, de vrouw kennen met wie hij vijftien jaar van zijn leven en - als achttienjarige reeds - een zoon zal delen.

Als hij zijn studies in de welsprekendheid voltooid heeft, keert hij als leraar terug in het saaie Thagaste. Daar komt de conflictueuze symbiotische relatie met zijn moeder eindelijk tot uitbarsting: zij ontzegt hem de toegang tot het ouderlijk huis omdat hij zich in Carthago bij de manicheeërs heeft aangesloten; hij ontvlucht haar dominante gedrag en scheept zich in richting Rome, als een dief in de nacht, net als Vergilius' Aeneas. Monnica echter pleegt geen zelfmoord, maar reist, in tegenstelling tot Dido - Aeneas' geliefde en mythische koningin van Carthago - haar zoon achterna, voegt zich in Italië bij Augustinus en dwingt hem uit opportunisme alsnog zijn concubine naar Afrika terug te sturen. Wij weten zelfs niet hoe deze vrouw heet, want in geen van zijn vele geschriften noemt Augustinus de moeder van zijn kind bij naam.

Zijn carrière aan het keizerlijke hof, die overigens zeer voorspoedig verloopt, maakt Augustinus al spoedig ziek en hevige psychosomatische klachten dwingen hem deze wereldse loopbaan af te breken. Dan volgt onder invloed van Ambrosius, bisschop van Milaan, een periode van terug- en inkeer.' Niet alleen doet Augustinus afstand van zijn wereldse ambities en ziet hij eens en voor altijd af van een huwelijk, maar ook verliest hij in het havenstadje Ostia zijn moeder tijdens de terugreis naar Afrika. Zijn zoon Adeodatus, wiens naam 'door God gegeven' betekent, zal veel te jong sterven. In deze periode vindt Augustinus' bekering tot het christendom plaats.

Recensie

door Tsenne Kikke

Inhoud:

Voorwoord
Inleiding op het lezen van de brief
1. Historisch context
2. Bronnen van Augustinus' denken
3. Spiritualiteit en mystiek
4. De brief aan Paulina
Vertaling van De brief aan Paulina
Voorwoord bij de brief
De inleiding op de eigenlijke vraag
Kunnen we God zien volgens de Bijbel?
De visie van Ambrosius
Augustinus' eigen uitwerking van het probleem
De waarheid in ons innerlijk
De eigenlijke kwestie: het geestelijke lichaam
Nawoord
Bijlagen
Voor wie meer wil lezen
Register van bijbelcitaten
Register van citaten uit andere werken van Augustinus
Register van citaten van andere vroegchristelijke auteurs

Adverteren
Zoek&Vind
Meer

Spiritualia
Contact