Velen houden van griezelfilms, en nu dat Halloween voor de deur staat, is de kans groot dat je een horrorfilm bekijkt. Maar, welke chemische processen spelen er zich in jouw hersenen en lichaam af in de momenten voorafgaand aan het stervensproces?
Onderstaand wetenschappelijk verantwoorde filmpje is van de 'American Chemical Society'. Uit deze korte documentaire blijkt dat de ervaring van het kijken náár en het zelf beleven ván een horrorscène redelijk gelijkaardig zijn, maar het eerste is natuurlijk minder intens.
Het proces
Eerst overvalt je een krachtig gevoel van angst, een biologische reactieprikkel die jou voorbereidt op een tegenzet, of op weglopen. Dat signaal gaat naar de thalamus, een belangrijke hersenkern, die samengesteld is uit verscheidene zenuwcelkernen. Vandaar gaat het via de neurostransmitter glutamaat naar de amygdala. Wanneer het signaal vervolgens het periaqueductale grijs in de hersenstam bereikt, kom je in een staat van paraatheid. Het is het moment waarop je schrikt. De hypothalamus beslist dan hoe je overgaat tot actie: kiezen voor de confrontatie - of, voor de vlucht? De adrenaline stijgt, net als je hartslag. Jouw zintuigen staan op scherp en je krijgt via de glucose die de lever in je bloed pompt veel meer energie om het gevaar te overleven.
Stijf van angst
Soms is de bedreiging zo groot dat je gewoon 'stijf staat van de angst', en je niet kunt reageren. Meestal is het een natuurlijke reactie, omdat jouw brein als het ware wordt overweldigd, maar het kan ook zijn om jou zo onopvallend mogelijk te maken, terwijl je je stilhoudt, en je je voor de aanvaller verbergt. Als je uiteindelijk toch kunt ontsnappen aan de moordlustige man met de bijl, dan ga je waarschijnlijk beginnen gillen.
"Dat geschreeuw speelt zich in een totaal ander deel van de hersenen af", wordt er in de video gezegd. "Het gegil gaat van jouw oren naar de amygdala, het alarmcentrum van het brein."
Als de moordenaar met de bijl jou toch te pakken krijgt, zal je hevige pijn ervaren. Pijn is een heel ander verhaal dan angst. Bij pijn sturen neuronen, nociceptoren genaamd, boodschappen naar het brein. De thalamus verzamelt ze en zegt het brein wat het moet om ervoor te zorgen dat de kwetsuren zich niet meer zouden herhalen.
"Dus nu lig je dood op de grond", horen we in het filmpje. Als je hersenen niet te zwaar zijn toegetakeld, ben je klinisch dood, maar werkt je brein nog. Volgens recente studies krijgen de hersenen een laatste opflakkering, die met de staat van bewustzijn kan geässocieerd worden. Sommige mensen geloven dat bijna-doodervaringen op deze manier kunnen worden uitgelegd, zegt men in het filmpje. Daarop volgt de biologische dood. En wat er daarna gebeurt, hebben we het raden naar ...