Wat ooit begon met één marmeren sculptuur, ontdekt in een 16e-eeuwse Romeinse wijngaard, is nu het epicentrum van 's werelds belangrijkste collectie klassieke beeldhouwkunst, Renaissance meesterwerken en prachtige voorwerpen uit het oude Egypte en de Etrusken.
Ik heb het over de Vaticaanse Musea, die over de eeuwen zijn uitgegroeid tot een groep musea in de Apostolische paleizen, bestaande uit meer dan 1.200 kamers, waarin de kunstschatten van onschatbare waarde van het Vaticaan te bezichtigen zijn. Deze collectie is in de loop der eeuwen ontstaan doordat pausen kunstwerken aankochten, lieten vervaardigen, of meestal veroverden.
Onder paus Sixtus IV (1414 - 1484), tevens opdrachtgever tot de bouw van de Sixtijnse Kapel, werd de aanzet gegeven tot de bouw van het allereerste museum. Het werd gebouwd naar een ontwerp van Donato Bramante. Pas veel later werd de volle omvang van het bezit van de pausen duidelijker. De huidige musea, verdeeld in afdelingen, ontstonden pas in de 18e en 19e eeuw.
De Vaticaanse Musea vinden hun oorsprong bij twee 18e eeuwse pausen, namelijk: Clemens XIV (1769 - 1774) en Pius VI (1775 - 1799) - die als een van de eersten hun verzameling kunst openstelde voor het wijde publiek met als doel cultuur te promoten bij de gewone bevolking en de nodige indruk op te wekken.
In de musea bevinden zich een aantal kunstwerken en ruimtes die tot icoon verworden zijn. De belangrijkste zijn:
- de Sixtijnse Kapel, voornamelijk door Michelangelo beschilderd.
- de Laocoön-groep.
- de Kaartengalerij.
- de Stanza della Segnatura, beschilderd door Rafael in opdracht van Paus Julius II.
- de Vaticaanse Pinacotheek, een schilderijengalerij.
In de 'Salle delle Muse', bijvoorbeeld, bevindt zich de best bewaarde buste van Perikles en in de aansluitende zaal, de 'Salle degli Animale', bevindt zich een beeld van Meleager.
Op de 'Cortile e Belvedere', een binnenplaats, staat de Laocoön-groep. Paus Julius II kocht deze bij een opgraving in 1506 van een boer, waarna het een icoon voor de burgers van Rome werd. Deze beeldengroep heeft onder meer Michelangelo geïnspireerd bij het schilderen en beeldhouwen van zijn kronkelende lichamen.
De ingang van de Vaticaanse museum is gelegen aan de Viale Vaticano. Bereikbaar 500 meter rechts vanaf de Sint Pietersbasiliek. Op zondagen is het gesloten, behalve de laatste zondag van iedere maand. De toegangsprijs begint vanaf 16 euro per persoon. Voeg er gerust 8 euro bij, indien je jouw ticket online wenst te bestellen. En, natuurlijk: begeleide bezoeken zijn veel, veel duurder, maar wél de moeite waarde.
Voor elk menstype bestaat er een soort van kunst, maar je hoeft niet over een hoog niveau van bewustzijn te beschikken om van Ware Kunst op z'n minst de smaak te proeven.
Bij de hedendaagse schilders is er vandaag de dag de Kunst (met een hoofdletter) nauwelijks te bespeuren. Trek een paar penseellijnen op een doek, of giet er enkele verfpotten over, noem het daarna 'Moeder en Kind', en de kans is groot dat jouw kunstwerk wordt aangekocht. In elk geval indien je indertijd een Jan Hoet tegenkwam.
De zoveel geprezen en inmiddels overleden Belgische 'kunstkenner' Jan Hoet (1936 - 2014), ook wel 'kunstpaus' genoemd, had totaal geen besef van Kunst. Wel van kunst, het kunstige en vooral van kitsch. Zo dacht hij, bijvoorbeeld, dat Jupiter een ster was, maar hij gaf toen hij nog leefde wel degelijk, meermaals zelfs, toe dat hij in feite niet echt wist wat Kunst is. Gesmos kon hij wél herkennen, achteraf dan... Als het veel te laat was. Aanhoor en bekijk het tweede filmpje, en je begrijpt wat ik bedoel.
Jan Hoet, onder andere gekend voor zijn beresterk ego, zal vooral bekend blijven als de man achter het concept 'Over the Edges', waaronder ‘de tentoonstelling met de plakken hesp’. Misschien herinner je je nog hoe Jan Fabre de zuilen van de Gentse universiteit inpakte met maar liefst 8.000 plakken gerookte ham? Jan Hoet vond dat een 'kunstwerk', maar sommige Nederlanders konden zich daar niet mee akkoord verklaren... In elk geval: vergeet de soort van kunst, gezien door de ogen van Jan Hoet - ik had het hier in het begin vooral over Ware Kunst.
Een beetje humor mag ook...