Psychologie is een samenstelling afgeleid uit het Griekse 'psychè', dat 'ziel' betekent - in andere vertalingen: 'geest', en 'logos' dat voor 'woord', 'gedachte' oftewel 'rede' staat. Psychologie is de academische discipline die zich bezighoudt met het fysieke innerlijke leven - zijnde: kennen, voelen en streven - en met het gedrag van de mens. Zij doet dit meestal door het volgen van de 'wetenschappelijke methode', maar in sommige gevallen doet zij beroep op symbolische interpretatie en kritische analyse, naar het voorbeeld van andere sociale wetenschappen.
De psychologie wil het gedrag van mensen beschrijven, begrijpen en van daaruit soms ook kunnen voorspellen. Dat laatste lukt voor groepen van mensen vrij aardig. Bijvoorbeeld: "de meerderheid zal zich zus en zo gaan gedragen", maar op het niveau van het individu - "hij/zij zal zich zus of zo gaan gedragen" - is de voorspellende kracht van de psychologie nogal heel zwak.
De psychologie is echter heel sterk aan het ontwikkelen in het beschrijven, begrijpen en voorspellen van de hersenprocessen die ten grondslag liggen aan het gedrag.
In alfabetische volgorde zijn dit de vakgebieden waarin onderwijs gegeven wordt aan de Nederlandse en Vlaamse Universiteiten:
1) Arbeids- en organisatiepsychologie bestudeert de mens in relatie tot zijn werk. In feite is het een vereniging van twee soorten psychologie, namelijk: arbeidspsychologie en organisatiepsychologie - die dan weer veel ontleent aan de sociale psychologie. Een recente specialisatie binnen de arbeidspsychologie is de psychologie van arbeid en gezondheid, die zich richt op de relaties tussen de inhoud van het werk en de gezondheid van de werknemer.
2) Biologische psychologie bestudeert de biologische basis van het gedrag en psychologische functies van mensen. Er kunnen hier in principe drie verschillende invalshoeken worden onderscheiden. Zo kan men primair geïnteresseerd zijn in de invloeden van cognitieve taakmanipulaties op menselijk gedrag en fysiologische processen. Ook kan het doel zijn individuele verschillen in gedrag en hieraan ten grondslag liggende genetische kenmerken en hersenfuncties in kaart te brengen. Tenslotte kan de biologisch psycholoog gericht zijn op onderzoek naar verandering van gedrag en fysiologische functies tijdens de menselijke levensloop.
3) Culturele psychologie - ook wel cross-culturele psychologie genoemd - is de psychologie die zoekt naar verbanden en/of verschillen tussen bepaalde culturen in de wereld. In deze tak wordt het menselijke gedrag bestudeerd zoals dat direct beïnvloed wordt door de culturele omgeving waarin de mens leeft. Cultuur wordt hier beschouwd als een samenspel van materiële en immateriële zaken die door een groep mensen in een gemeenschap worden gedeeld en als beweeglijk in de tijd.
4) Functieleer is het terrein binnen de psychologie dat zich bezighoudt met onderzoek naar menselijke psychologische functies. Bijvoorbeeld: onderzoek naar het gehoor, het zien, de tastzin, het geheugen, de emoties, de aandacht, de taalverwerving en het taalgebruik, het denken, et cetera. Aanvankelijk heette dit terrein van onderzoek 'Experimentele psychologie', zoals ook tegenwoordig nog in het Engels de term 'Experimental psychology' wordt gebruikt. De benaming 'Functieleer' is door de Amsterdamse hoogleraar Duijker ingevoerd, omdat men inmiddels ook in andere takken van de psychologie 'experimenten' was gaan doen en hij dit verwarrend vond. De leerpsychologie kan gezien worden als tak van de functieleer maar krijgt hieronder toch een aparte behandeling.
5) Klinische psychologie is de toepassing van psychologie in een klinische setting. De verschillende vormen van klinische psychologie worden ingezet ter verlichting van psychische spanningen en depressies en in het algemeen ter bevordering van de geestelijke gezondheid. Het Griekse klinè kan als 'bed' worden vertaald.
6) Leerpsychologie houdt zich bezig met de studie van het leerproces. Binnen de psychologie houdt de leerpsychologie zich bezig met de studie van hoe mensen en dieren leren vanuit hun ervaringen, hoe leerprocessen efficiënter verlopen kunnen, en hoe de leerresultaten langer stand kunnen houden. De studie van de werking van het geheugen is hierbij essentieel.
7) Neuropsychologie is de psychologie die zich primair bezig houdt met stoornissen en beschadiging van hersenfuncties, en de invloed hiervan op menselijk gedrag. Onderzoek van mensen met hersenschade en hieraan gerelateerde gedragsstoornissen kan daarbij belangrijke kennis opleveren wat betreft functionele specialisatie van bepaalde hersengebieden.
8) Onderwijspsychologie is gericht op het optimaliseren van onderwijs- en leerprocessen in scholen, opleidingen en cursussen. Zij maakt daarbij gebruik van de leerpsychologie, de sociale psychologie en de ontwikkelingspsychologie.
9) Ontwikkelingspsychologie bestudeert gedrag, denken en beleven van mensen in de verschillende levensfasen; dit, vanaf de geboorte tot aan het einde van het leven. Aanvankelijk richtte men zich alleen op de ontwikkeling van baby tot volwassene, de periode van grootste ontwikkeling en verandering. Toen noemde men het nog 'kinderpsychologie' en 'puberteitspsychologie'. Maar omdat in deze termen het aspect van de voortdurende ontwikkeling en verandering van gedrag, denken en beleven, onvoldoende tot uiting kwam, en men juist geïnteresseerd was in de oorzaken en gevolgen van die ontwikkelingen, is men stilaan de term 'ontwikkelingspsychologie' gaan verkiezen.
10) Persoonlijkheidsleer, of Persoonlijkheidspsychologie, bestudeert de verschillen en overeenkomsten in persoonlijkheid, temperament en karakter tussen mensen. Belangrijke aspecten van de persoonlijkheid zijn: hoe iemand zich gewoonlijk gedraagt ten opzichte van andere mensen, hoe hard iemand gewoonlijk wil werken, hoe nadenkend en intelligent iemand is, hoe vrolijk of somber gestemd, hoe kalm of opvliegend, enzovoorts. Men zoekt daarbij naar de belangrijkste typen of soorten waarin mensen te onderscheiden zijn. Dit om het gedrag van die bepaalde typen beter te kunnen verklaren en voorzien.
10.1) De Differentiële psychologie maakt deel uit van de persoonlijkheidsleer. De nadruk in de differentiële psychologie ligt op de testleer als instrument voor de psychodiagnostiek.
11) Sociale psychologie is de wetenschap van het gedrag van mensen in groepen en organisaties, maar ook van de beïnvloeding van het gedrag van individuen door groepsverwachtingen - onder andere: rolgedrag - en door denkprocessen waarbij mensen zich met elkaar vergelijken. Er is een overlapping met de arbeids- en organisatiepsychologie en met de sociologie.
12) Kritische psychologie: de Nederlandse hoogleraar Theo de Boer is een wijsgerig antropoloog die vraagtekens zet bij de wenselijkheid om ook de mens als 'object' van wetenschap te bestuderen. Zijn stelling, onder meer uiteengezet in 'Grondslagen van een kritische psychologie', is dat de moderne wetenschappen bij de studie van de mens - niet alleen wat betreft de psychologie maar ook de sociale, historische en cultuurwetenschappen - uitgaan van veronderstellingen die ontleend zijn aan het model van de natuurwetenschap. Ze kijken dus op dezelfde manier naar de mens alsof het een ding was en reduceren hem daardoor tot een natuurverschijnsel. De Boer pleit ervoor om de mens in de eerste plaats als een rationeel wezen te zien en dus de natuurwetenschappelijke (empirisch-analytische) benadering aan te vullen met wat hij noemt 'de postulaten van de dialoog'. Deze leveren het model voor het hermeneutisch begrijpen van de mens.
13) Gurdjieff's psychologie richt zich tot de mens die zich ten volle 'mens' kan noemen en zich daar dan ook permanent naar gedraagt. Voor al de andere mensen is er geen psychologie van toepassing, wel 'mechanica'. Fragmenten van zijn psychologische leerstellingen, die duidelijk het mechanische gedrag van de mens beschrijven, werden door één van zijn leerlingen, namelijk P.D. Ouspensky, in het boek 'Op zoek naar het wonderbaarlijke', duidelijk beschreven. George Ivanovitch Gurdjieff werd omstreeks 1872 geboren en overleed in Parijs in het jaar 1949. Ook bracht hij ons, naast soefimuziek en zijn movements het alombekende enneagram."
Bron: Wikipedia
Nota: We zijn volop onze Encyclopedia Spiritualia aan het aanvullen... Heb je ooit zélf op de één of andere manier persoonlijke ervaringen opgedaan met het thema 'psychologie'? Of, weet je er iets meer over te vertellen? Laat het ons weten via 'Mijn Commentaar' hier onderaan.
Interessante, reclameloze bijdragen, met een encyclopedische inhoud, en bijgevolg: een meerwaarde voor onze lezers, komen in onze rubriek Encyclopedia Spiritualia terecht, waarvan hier de link!
Eender wat op reclame lijkt, wordt automatisch verwijderd. Hopelijk kun je hier enig begrip voor opbrengen. Want, indien jij het doet, zullen de duizenden anderen het ook doen, nietwaar?
Stel je interesse in doelgerichte reclame, en/of streef je naar meer naambekendheid? Klik dan even op deze Zoek&Vind link.