Tegenwoordig aanvaarden velen kitsch als kunst. Ik schreef reeds eerder dat het niveau van bewustzijn primoridaal is om een onderscheid te kunnen maken tussen kitsch, kunstig, kunst en Kunst. Zeer vele oude kerkgezangen en volksliederen behoren tot de wereld van de Ware Kunst, maar het risico bestaat dat, bijvoorbeeld, Lady Gaga-fans de Kunst er onmogelijk in kunnen herkennen.
Als voorbeeld geef ik hieronder het werk van archimandriet Komitas weer. Komitas Vardapet (1869 – 1935) was een Armeens priester, componist, pianist, dudukspeler, zanger, koordirigent, volksliederenverzamelaar, musicoloog en dichter. Hij werd in de stad Kudina geboren, tegenwoordig Kütahya in Turkije, uit Armeense ouders, en hij wordt door de Armeniërs algemeen beschouwd als één van de belangrijkste musici uit de Armeense muziektraditie. Zijn originele naam was Soghomon Soghomonyan. Op 25-jarige leeftijd werd hij priester en nam de naam Komitas aan.
Komitas was een pionier op het gebied van de etnomusicologie. Hij hield zich vooral bezig met de uiterst minutieuze studie van de volksmuziek in het huidige grensgebied van Armenië, Georgië en Turkije. Daarmee geldt hij als een van de voorlopers van de etnomusicologie. Hij tekende niet alleen duizenden Armeense volksliederen op, maar ook Turkse en Koerdische liederen.
De zang van Komitas werd in 1912 en 1914 door Orfeon en Columbia op 78-toerenplaten uitgegeven.
"
Deze zang en muziek doet me dan ook denken aan de filmmuziek van Zbigniew Preisner in 'La Double Vie de Véronique'.
Een stukje voorgeschiedenis...
Elk jaar wordt op 24 april het begin van de massamoorden herdacht die tussen 1915 en 1923 in het Ottomaanse rijk werden gepleegd op meer dan een miljoen Armeense burgers. In de documentaire film Aghet wordt deze eerste genocide uit de moderne geschiedenis nog eens in herinnering gebracht. Aghet betekent catastrofe in het Armeens, maar tot op vandaag blijft de Turkse overheid ontkennen dat het hier om een volkerenmoord ging. Op bevel van de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, Talat Pasha, begon op 24 april 1915 de deportatie van de Armeense bevolking uit Turkije. Onder erbarmelijke omstandigheden moesten de Armeense burgers een tocht ondernemen naar het huidige Syrië waar zij in concentratiekampen werden ondergebracht. Ontelbaren zouden deze dodenmarsen niet overleven. Onder hen bevonden zich ook vele Armeense intellectuelen. Een van de overlevenden was de Armeense priester en componist Komitas Vardapet.
Toen Komitas op 24 april 1915 werd gedeporteerd, betekende dat het einde van zijn levenswerk als componist, die voor het behoud en de vernieuwing van de Armeense muziektraditie had geijverd. Komitas was getuige van de wreedheden waarmee de Turkse politie en het leger optraden tegen de Armeense gevangenen. Door de tussenkomst van onder meer de Amerikaanse ambassadeur Henry Morgenthau kon Komitas terugkeren naar Instanbul. Maar hij zou nooit meer herstellen van de gruwel die hij had gezien en toen hij steeds meer gebukt ging onder een zware depressie, werd hij in 1919 overgebracht naar de psychiatrische kliniek Villejuif in Parijs. Er bestaat nog steeds betwisting of Komitas aan schizofrenie leed, maar het is zeker dat hij nooit meer heeft gecomponeerd en nauwelijks nog heeft gesproken tot zijn dood in 1935.
Op 24 april 2003 werd in de Parijse Jardin d’Erevan een standbeeld onthuld van Komitas, als herdenkingsmonument voor de slachtoffers van de Armeense genocide.