De ene salamander is de ander niet. De rib- of ribbensalamander (Pleurodeles waltl), ook wel Spaanse ribbensalamander genoemd, is met een lengte van meer dan 30 centimeter één van de grootste amfibieën die in Europa voorkomt. De soort is te herkennen aan de zeer wrattige huid, de donkergrijze tot zwarte vlekken over het hele lijf en een oranje tot gele vlekken- tot bultenrij op iedere flank, de vlekken vloeien soms samen tot een streep, de ribben of costale groeven zijn goed zichtbaar. De basiskleur is grijs tot bruin, maar meer groene of geel-achtige exemplaren komen ook voor. Verder is het lichaam vrij rond, de staart zijdelings afgeplat en de bek is opvallend groot en breed.
Vrouwtjes blijven kleiner, hebben kleinere voorpoten en een kortere staart dan de mannetjes, die copulatieborstels aan de poten hebben om de vrouw beter vast te kunnen houden tijdens de paring. Dan zwemt het paartje een tijdje als een dubbeldekker rond, net zoals veel kikvorsachtigen, dit wordt de' amplexus' genoemd.
De ribsalamander komt voor in Europa in Spanje en Portugal - en in Afrika, alleen in Marokko. De salamander is nog redelijk algemeen en niet wettelijk beschermd, waardoor deze soort nog wel eens in de dierenhandel wordt aangeboden. De vrouwtjes zetten 200 tot 300 eitjes af, die na twee weken uitkomen en na drie tot vier maanden metamorfoseren. Deze soort houdt niet van temperaturen boven twintig graden: de salamander gaat dan minder eten en stopt met groeien. De habitat bestaat uit vochtige bossen en heidevelden met een bladerige bodem en stenen waar overdag onder geschuild kan worden, en het dier heeft een voorkeur voor langzaam stromend, helder water met enige vegetatie.
Het voedsel bestaat uit wormen, waterinsecten, visjes en amfibieënlarven. De ribsalamander leeft graag op het land, maar kan ook het hele leven onder water blijven. De salamander kan zich dan veel vaker voortplanten hoewel hij dan lang niet zo oud wordt; hooguit een derde van de maximale 15 jaar. Vermoed wordt overigens dat deze soort in de natuur meer dan 20 jaar oud kan worden.
De ribsalamander dankt zijn naam aan de bijzondere vorm van afweer. Bij bedreiging buigt de salamander zijn lichaam waarbij de puntige uiteinden van de ribben zijn eigen huid doorboren. Deze ribben buigen in een hoek van 50 graden naar boven toe. Hierbij komen ze in aanraking met de gifklieren op de flanken, de oranje vlekken, waardoor de ribben veranderen in giftige stekels. Met andere woorden: als het wordt aangevallen, gebeurt het veelal dat zijn stekels door zijn eigen huid naar buiten dringen, maar net als andere salamanders beschikt het over de mogelijkheid om zichzelf daarna te helen.
Ook maakt de ribsalamander een afweergeluid als het wordt aangevallen, en bovendien kan hij ook bijten. Maar er is meer. Als je de salamander plaagt, scheidt hij een giftige, melkkleurige vloeistof uit dat zijn gehele lichaam bedekt. Maar het is immuun voor zijn eigen gif, want men zou denken dat, indien de ribben gaten in zijn huid boren, dat het gif het lichaam zou binnendringen en de salamander zou kwetsen of doden. Maar dit gebeurt dus niet. Toch prachtig hoe Moeder Natuur voor haar kinderen zorgt, nietwaar?
