|
|
Fernando Pessoa: Mystieke dichters zijn zieke filosofen
|
|
Mensen leven in hun verbeelding. Hun gedachten dwalen altijd af naar het verleden, of naar een onbekende toekomst, en om die reden verblijft geen sterveling in het hier-en-nu. Nochtans kan het Leven nergens anders bewust worden beleefd dan in het NU-moment. Waar anders?...
Elke mens leeft dus vanuit een bewustzijnstoestand, die dichter aanleunt bij de hypnotische slaap dan bij objectief bewustzijn, en hij wordt voor 100% geregeerd door de inhoud van zijn hersenen, die zijn gedrag en vertaling van de buitenwereld bepalen.
Vanuit een dromerige verbeeldingswereld wordt de werkelijkheid dermate verbloemd, dat de dagelijkse realiteit via dichterlijke woorden wordt ontvlucht, of in het beste geval: ontzien.
Dichters ... Door vanuit die slaaptoestand in de pen te kruipen, mooie, fantasierijke gedichtjes te schrijven, ontaarden ze - volgens Kierkegaard - in gerafffineerde huichelaars. Tot mensen, die in de Leugen geloven, en die Leugen op een bloemrijke manier trachten te omschrijven. Zo bloemrijk zelfs, dat ze er op de duur zélf in gaan geloven. Op deze wijze worden Leugens Waarheden.
Nog erger is het feit dat ze die Leugens aan anderen, via de poëzie - of, door datgene dat er op zou moeten gelijken - trachten op te dringen...
Søren Aabye Kierkegaard noemde zichzelf een anti-filosoof. Volgens hem is de mens, geestelijk gezien, van nature uit ziek, bevindt hij zich in de misleiding en in het zelfbedrog en begeert daarom van alles het meest dat hij bedrogen wordt, zodat hij niet alleen in de misleiding blijven wil, maar zich ook nog in dat zelfbedrog heel prettig voelt. En de dichter is de bedrieger, die hier heel goed van pas komt: daarom houdt de mens ook het meest van hem.
Bij de dichter speelt zich alles alleen maar in de fantasie af: hij schetst het goede, het schone, het edele, het ware, het verhevene, het onbaatzuchtige, het grootmoedige, enzovoorts, op zeer stemmingsvolle wijze, op de veilige afstand die de fantasie van de werkelijkheid heeft. En wat is op die afstand het schone, edele, onbaatzuchtige, het grootmoedige, enzovoort, toch mooi!
En de dichter is, volgens diezelfde Kierkegaard, goed in het meehuichelen met de mensen. Datgene wat, indien het realiteit zou worden, voor de mensen een verschrikkelijk lijden zou gaan betekenen, wordt door de dichter behendig veranderd tot het fijnste genot.
Je kunt pas iets zinnigs over de wereld zeggen als je niet meer van de wereld bent, met andere woorden: dat je eerst een alien geworden moet zijn om als toeschouwer te zien hoe de wereld in elkaar zit - en volgens Kierkegaard - kunnen dichters dat dus niet, enzovoorts.
Wie anders dan Fernando Pessoa zou het beter kunnen verwoorden?...
"Mystieke dichters zijn zieke filosofen,
En filosofen zijn onwijze mensen.
Want mystieke dichters zeggen dat bloemen voelen
En ze zeggen dat stenen zielen hebben
En rivieren extasen in het maanlicht.
Maar bloemen, als ze zouden voelen, waren geen bloemen,
Ze waren mensen;
En als stenen zielen zouden hebben, waren ze levende dingen, geen stenen;
En als rivieren extasen zouden hebben in het maanlicht,
Waren rivieren zieke mensen.
Men moet niet weten wat bloemen zijn en stenen en rivieren
Om te kunnen spreken over hun gevoelens.
Spreken over de ziel van stenen, van bloemen, van rivieren,
Is spreken over jezelf en je eigen onechte gedachten.
God zij dank dat stenen slechts stenen zijn,
En rivieren niets dan rivieren,
En bloemen alleen maar bloemen."
- Uit: 'De hoeder van kudden', vertaald door August Willemsen -
Commentaar
Reageer
Opgelet: momenteel ben je niet ingelogd. Om onder jouw eigen naam te posten en om een score te kunnen geven kun je hier inloggen.
|