|
|
Het leven vóór de dinosauriërs
|
|
Originele titel: La Terre avant les dinosaures
Sebastien Steyer
|
Type:
|
Hardcover
|
|
Uitgever:
|
Veen Magazines
|
|
Gewicht:
|
920 gram
|
|
Aantal Pagina's:
|
226
|
|
ISBN:
|
90-8571-298-X
|
|
ISBN-13:
|
978-90-8571-298-5
|
|
Categorie:
|
Evolutieleer
|
|
Richtprijs:
|
€ 42,5
|
Korte Inhoud
Dit boek maakt een eind aan een groot onrecht! Het richt de camera op de grote vergeten groep in de paleontologie: de dieren die lang voor de heerschappij van de dinosauriërs onze aarde bevolkten.
De lezer wordt uitgenodigd voor een reis door de tijd die ongeveer 370 miljoen jaar geleden begint, als de viervoeters hun intrede doen, en bijna 220 miljoen jaar later eindigt, op het moment waarop de dinosauriërs hun grootste bloei beleven.
Op die reis ontdekt hij hoe de eerste gewervelde dieren uit het water komen en hoe het ene verbazingwekkende dier na het andere zijn pad kruist. Hij zal ook begrijpen hoe paleontologen zich in het veld ontpoppen tot een soort detectives van de geschiedenis van het leven. En ten slotte zal hij erachter komen dat bepaalde wijdverbreide opvattingen over de evolutie van de soorten volledig onjuist zijn.
'Een fantastisch boek voor iedereen die gefascineerd is door verdwenen werelden.'
Sébastien Steyer is als paleontoloog werkzaam aan het Nationaal Natuurhistorisch Museum in Parijs en aan het CNRS. Hij heeft talrijke populair-wetenschappelijke artikelen op zijn naam staan en reist regelmatig de wereld af om nieuwe fossielen te zoeken.
Alain Bénéteau is een illustrator die zich gespecialiseerd heeft in paleontologie. Zijn tekeningen zijn alom gepubliceerd en op tal van nationale en internationale manifestaties tentoongesteld. Zijn werk is te zien op zijn website: www.paleospot.com.
Uittreksel
Voorwoord: De dinosauriërs zijn de onbetwiste sterren van de paleontologie. Hun dikwijls spectaculaire uiterlijk, het feit dat ze uitgestorven zijn - gedeeltelijk, want vogels zijn in feite dinosauriërs - toen de aarde het toneel was van een reusachtige meteorietinslag en heftige vulkaanuitbarstingen, maakt dat ze volop in de schijnwerpers staan. Ze krijgen zelfs zoveel aandacht dat je zou gaan denken dat er vóór hen geen andere dieren op onze planeet leefden. Dit boek wil dat bedroevende misverstand uit de wereld helpen en nodigt je uit om mee te gaan kijken hoe de aarde er vóór de dinosauriërs uitzag. Een expeditie naar een ver verleden waarbij je dieren tegenkomt die minstens even boeiend en verrassend zijn. Een tocht waarbij je zult zien hoe onze planeet getroffen werd door ongekend heftige massa-extincties (de bekende crises van het leven waarin vele soorten zijn uitgestorven). Een reis die duidelijk maakt dat sommige wijdverbreide ideeën over de evolutie van soorten volstrekt onjuist zijn.
We geven geen volledig overzicht van de biodiversiteit op aarde vanaf het ontstaan van het leven (ongeveer 3,5-3 miljard jaar geleden) tot het verschijnen van de dinosauriërs (ongeveer 200 miljoen jaar geleden), maar concentreren ons op dieren die net als dinosauriërs - en amfibieën, 'reptielen' en zoogdieren - in het bezit zijn van wervels en vier poten met vingers, tenen en/of klauwen: de tetrapoden of viervoetige gewervelde dieren.
Eerst kijken we naar de oorsprong van deze viervoeters. Lange tijd is hun geschiedenis gekoppeld aan het verlaten van het water: zoals mensen en andere zoogdieren bij de geboorte de moederbuik en daarmee een waterig milieu verlaten - het embryo ontwikkelt zich in de baarmoeder, omgeven door een beschermende vloeistof (de amnionvloeistof) - zo zouden de viervoeters het water hebben verlaten zodra de evolutie hun die splinternieuwe poten had bezorgd. Met andere woorden: het idee was dat de eerste tetrapoden landdieren waren en dat hun poten dienden om zich op het droge voort te bewegen. Zo zouden de gewervelde dieren er in de gedaante van de tetrapoden 'in zijn geslaagd om zich te bevrijden uit het water'.
Dat verhaal is misschien wel aardig, maar klopt het ook?
Om die vraag te beantwoorden, zullen we ongeveer 370 miljoen jaar teruggaan in het verleden en een kijkje nemen in de rivierdelta's en estuaria van onze planeet, waar ons talrijke verrassingen wachten (hoofdstuk 1). Vervolgens zullen we nauwkeurig bekijken hoe een poot in de loop van de embryonale ontwikkeling vorm krijgt, en proberen om de evolutiemechanismen die geleid hebben tot het ontstaan van de tetrapoden beter te begrijpen (hoofdstuk 2). Daarna keren we weer terug naar het verleden, waar we een staalkaart zullen geven van de ongelooflijke diversiteit van de eerste viervoeters (hoofdstuk 3 en 4): zowel in rivieren, beken en zeeën als in dichte wouden komen we dieren tegen met de meest uiteenlopende bouw en levenswijze, met een soms zo verbazingwekkend uiterlijk dat je denkt dat ze zo weggelopen zijn uit een compleet verzonnen bestiarium.
Gedurende onze hele ontdekkingsreis maken we kennis met talrijke fossielen. Hoe slagen paleontologen - de speurneuzen van de geschiedenis van het leven - erin om die fossielen 'tot leven te brengen', dat wil zeggen aan de hand van fragmenten van vaak zeer onvolledige skeletten, de bouw en levenswijze van een dier te reconstrueren? Die vraag is het onderwerp van het vijfde en laatste hoofdstuk van dit boek, waarin een kort overzicht gegeven wordt van het instrumentarium waarover de paleontoloog in de eenentwintigste eeuw kan beschikken.
Dit boek heeft niet de pretentie om het omvangrijke, multidisciplinaire onderwerp dat de geschiedenis van de eerste tetrapoden vormt, uitputtend te behandelen. Ik hoop dat je net als Darwin, toen hij voet aan wal zette op de Galápagos-eilanden, bij het lezen een nieuwe wereld zult ontdekken, een continent dat lange tijd miskend is omdat het ver verwijderd is van de klassieke iconen: de dinosauriërs en de voorlopers van de mensachtigen, de prehominiden. Die nieuwe wereld is de aarde vóór de dinosauriërs, een onbekend terrein dat het verdient om ontdekt te worden en waaraan ik met veel genoegen mijn leven en loopbaan wijd. Misschien dat dit boek, hoe bescheiden ook, je belangstelling wekt en, wie weet, zelfs besmet met het virus van de paleontologie.
Veel leesplezier en een goede reis door de tijd!
Recensie
door
Tsenne Kikke
'Het leven vóór de dinosauriërs' is in wezen een zeer aangename, leerrijke reis. Van op een afstand werpen we een blik op de geschiedenis van onze planeet; op zoek, naar de meest oude sporen van het leven op onze planeet Aarde. De inhoud van dit prachtig boek geeft ons een duidelijk beeld weer van hoe onze planeet er miljoenen jaren geleden kan hebben uitgezien.
Alles wordt op een levendige wijze gebracht, stevig onderbouwd, en toont ons een wereld brengt van bizarre dieren, planten en andere flora. Deze levensvormen leefden en overleefden wel degelijk op een heel andere wijze dan de manieren die wij vandaag kunnen waarnemen. Het is een soort van sciencefiction, maar tegelijkertijd toch wel een reconstructie, steunend op de artefacten die tot op heden werden gevonden.
De periode van de dinosauriërs heeft wel degelijk nogal wat interesse weten opwekken, maar het is duidelijk dat ook deze wereld van vóór de dinosauriërs wel degelijk op z'n minst even boeiend is.
In elk geval, is dit rijkelijk geïllustreerd boek een exemplaar dat voor jong en oud een plezier is om ter hand te nemen. Knap om op zo'n aangename manier kennis te vergaren; een kennis, dat ons een duidelijker beeld geeft van de wieg van ons eigen bestaan. Een aanrader dus!
|