Rudy Kousbroek
|
Type:
|
Hardcover
|
|
Uitgever:
|
Augustus
|
|
Gewicht:
|
1250 gram
|
|
Aantal Pagina's:
|
414
|
|
ISBN:
|
90-457-0442-0
|
|
ISBN-13:
|
978-90-457-0442-5
|
|
Categorie:
|
Actueel & Human Interest
|
|
Richtprijs:
|
€ 39,9
|
Korte Inhoud
Het doel van het leven, schreef Rudy Kousbroek in dit boek, is het opsporen van wonderen. De vindplaatsen van zulke wonderen zijn vaak foto's, gewone foto's, aangeleverd door het toeval: uit kranten, tijdschriften, fotoboeken en van de vlooienmarkt. Over deze wonderen schreef Rudy Kousbroek proza dat tot het mooiste van zijn werk behoort: geestig, speels, erudiet en vol verlangen. Kousbroek's fotosyntheses vertegenwoordigen een genre waar geen ander voorbeeld van bestaat.
Hier zijn de drie delen Fotosyntheses - Opgespoorde wonderen, Verborgen verwantschappen en Het raadsel der herkenning - in één band verzameld. Opgespoorde wonderen, Fotosynthese 1, werd bekroond met de Jan Hanlo Essayprijs 2005.
Uit het juryrapport: Kousbroeks stilistische, compositorische en conceptuele kwaliteiten maken het lezen en het bekijken van Opgespoorde wonderen tot een betoverend genoegen.
Uittreksel
Blz. 314: De noblesse van het stierengevecht
Alweer geruime tijd geleden verscheen bij Meulenhoff een boek van H.M. van den Brink, getiteld De dertig dagen van Sint Isidoor. Het was in zoverre bijzonder, dat het een boek was waarin iemand over stierengevechten schreef zonder voorafgaande morele verontwaardiging, en tevens zonder te behoren tot de onmetelijke vloed literatuur waarin het stierengevecht behandeld wordt als een kunstvorm die mensen in staat stelt te communiceren met het hogere.
Al snel na de verschijning van De dertig dagen werd ik benaderd door de entourage van een beroemde collega-dierenvriend, die van mij verwachtte dat ik een bespreking of essay zou schrijven waarin het boek 'genadeloos voor de bijl' zou gaan.
Daar voelde ik niets voor. Het boek is weliswaar niet vrij van romantische sentimentaliteit, maar het is toch een achtenswaardige reportage - een van de weinige die enig inzicht geven in de gang van zaken rond het stierenvechten, en tot op zekere hoogte in wat zich afspeelt onder de schedels van de mensen die er naar gaan kijken.
Niets verheffends uiteraard, maar toch niet de naakte bloeddorst die daar door tegenstanders wordt gesitueerd. Ik vrees, om eerlijk te zijn, dat het in de koppen van veel voetbalfanaten een stuk woester toegaat.
Maar die hebben ook geen heilige Isidoor. Wat heeft die er overigens mee te maken? Volgens de legende was de H. Isidoor een landbouwer die in de rade eeuw de velden nabij Madrid beploegde. Hij was een ijverige boer, maar ook heel godvruchtig. Iedere dag ging hij naar de kerk, ook op dagen dat hij zijn akker eigenlijk niet in de steek mocht laten. Maar zie, terugkerend van al die kerkgang bleek dat een engel in zijn afwezigheid was doorgegaan met ploegen. Zo werd zijn godsvrucht beloond.
Er zijn veel middeleeuwse legenden waarin zo'n plaatsvervanging een rol speelt, denk aan zuster Beatrijs, maar wat hier de relevantie er van is begrijp ik niet. Isidoor is een beschermheilige, alleen niet van de stieren maar van Madrid. Stieren worden niet door heiligen beschermd. Is de suggestie misschien dat een afficionado die de hele dag naar het stierenvechten zit te kijken mag verwachten dat intussen een engel zijn werk doet? Het mooiste zou zijn een engel die de huwelijkse plichten van de godvruchtige vervult terwijl deze in de kerk zit: ikzelf heb een dergelijke dienstverlening ook wel eens voorgesteld aan voetbalfanaten wier mooie jonge vrouwen eenzaam thuis zaten terwijl zij bezig waren ergens de boel af te breken, maar dat voorstel vond helaas weinig weerklank.
Als ik naar deze foto kijk maakt zich een radeloze afkeer van mij meester. Wat ik mij had weerhouden om bij de gelegenheid van H.M. van den Brinks boek over het stierenvechten te zeggen, is bij deze foto niet te stuiten: wat een miserabele en meelijwekkende realiteit komt hier aan het licht van de praktijk van dat vechten, van wat zich in werkelijkheid afspeelt. Wat is een arrogant en stupide snotjoch daar bezig een hulpeloze stier aan te doen - een ongelijke en oneerlijke strijd tussen een gewapend mens en een groot bijziend beest (want stieren zijn myoop). Waarachtig, deze foto geeft pas een idee van wat door hoogdravende onbenullen beschreven wordt als `de noblesse van het stierengevecht'.
Het vervelende is: ik herken die jongen met dat arrogante gezicht, van tijd tot tijd kom ik hem tegen, zoals nog onlangs weer bij de kassa van de supermarkt, waar hij één flesje bier wilde afrekenen met een betaalkaart... en uiteraard een betaalkaart die niet deugde, waarvan hij probeerde het meisje achter de kassa de schuld te geven. Precies zo'n pestkereltje, precies datzelfde vitterige vermoorde-onschuldgezicht, wat de Fransen noemen une tête à gifler, een kop die tot een lel om de oren uitnodigt. Dat beeld is ook in het boek van Van den Brink trouwens niet helemaal afwezig - op bladzijde 16 staat een foto van een stierenvechter met precies zo'n zelfde nare rotkop, een vrouw nog wel, al was het maar om te bewijzen dat niet alleen maar mannen tot zulk macho-gedrag in staat zijn: Christina Sánchez, een stierenvechtster; diezelfde uitdrukking van zelfingenomen woede jegens een dier, die daarginds in het zonnige Spanje voor Castiliaanse trots doorgaat.
Recensie
door
Tsenne Kikke
Rudy Kousbroek (1929 - 2010) schreef poëzie en proza, vertalingen en brieven, maar hij is vooral een essayist.
'Opgespoorde wonderen. De fotosyntheses verzameld' is een bundeling van de drie eerder verschenen boeken waarin Rudy Kousbroek zijn persoonlijke gedachten bij één foto met de kijker/lezer deelt. De foto's zijn zeer divers van aard en vaak onbekend maar telkens weer verrassend. Nog verrassender is de manier waarop Rudy Kousbroek door die ene foto geraakt kon worden. Het gemak waarmee Kousbroek aan de hand van die foto verbanden wist te leggen tussen schoonheid, cultuur, techniek en zijn eigen ervaringen is fenomenaal.
De opzet van het boek is eenvoudig. Rudy Kousbroek beschrijft aan de hand de van één foto wat er bij hem opkomt. Vluchtig bladeren leert dat er geen specifieke afbakening is gehanteerd. Van een (Frans) bed, een platenspeler in de woestijn, gevulde autobussen, een omhelzing van een tijger tot een nachttrein. En dat ruim tweehonderd keer. Je kunt het zo gek niet bedenken of Kousbroek wist er met smaak en passie over te vertellen. De getoonde foto is vaak slechts een aanleiding voor hem om af te dwalen in zijn eigen levenservaring of zijn ongekende belezenheid. Zonder met zijn eruditie te pronken, neemt hij de lezer aan de hand door zijn wereld met die ene foto als vertrekpunt.
Vaak wordt de lezer vanaf dat vertrekpunt langs zijn (voor)liefdes en herinneringen geloodst. Vele foto's leiden naar verhalen over zijn jeugd in Nederlands-Indië, zijn latere jaren in Parijs waar hij bijvoorbeeld Corneille en Remco Campert heeft ontmoet, zijn voorliefde voor techniek en compassie voor onze medereizigers, de dieren. En voor wie het nog niet wist; Rudy Kousbroek was atheïst. Rudy Kousbroek, die ironisch genoeg op de dag van de wederopstanding op 80-jarige leeftijd in 2010 overleed, was een rationalist in hart en nieren. Wat overigens niet betekende dat er geen plaats was voor gevoelens. Integendeel, want zijn fotosyntheses staan bol van hartenkreten. Kreten, die vooral te horen zijn bij foto's die verband houden met dieren of zijn jeugd in Nederlands-Indië.
Kousbroek schrijft in superlatieven, zonder terughoudendheid, misschien hier en daar een beetje slordig. Maar, door met passie te vertellen over wat hetgeen hem lief was, heeft hij zichzelf bloot gegeven. Hierdoor heeft 'Opgespoorde wonderen. De fotosyntheses verzameld' veel weg van een indirecte, sterk gefragmenteerde autobiografie, gewoonweg: een boek met een (h)eerlijke inhoud.
Lees ook: Een nieuwsberichtje over Rudy Kousbroek.
|