Patricia de Martelaere
|
Type:
|
Paperback
|
|
Uitgever:
|
Ambo | Anthos
|
|
Gewicht:
|
225 gram
|
|
Aantal Pagina's:
|
175
|
|
ISBN:
|
90-263-1806-5
|
|
ISBN-13:
|
978-90-263-1806-1
|
|
Categorie:
|
Boeddhisme
|
|
Richtprijs:
|
€ 16,95
|
Korte Inhoud
Het taoïsme wordt alom erkend als een van de hoofdstromingen van de klassieke Chinese filosofie - maar wordt het ook begrepen? De prachtige, poëtisch, maar vaak paradoxale teksten hebben aanleiding gegeven tot tal van interpretaties - van obscure en esoterische studies tot populaire managementhandboekjes. In deze inleiding tracht Patricia de Martelaere - aan de hand van fragmenten uit de belangrijkste teksten - de centrale vragen van Lao Zi en Zhuang Zi filosofisch te doorgronden.
Uittreksel
Blz. 7: Inleiding
Mijn eerste kennismaking met let taoïsme' was niet theoretisch, maar praktisch. Het was op basis van mijn innerlijke fysieke gewaarwordingen bij het beoefenen van taijiquan - de trage gevechtskunst die je soms mensen in parken ziet beoefenen - dat ik geïnteresseerd raakte in wat zich precies in mij afspeelde, en in de manier waarop mijn gedachten en gevoelens verbonden bleken met elementaire lichaamsbewegingen. Als theorie had ik in eerste instantie geen behoefte aan let taoïsme'; in de westerse filosofie is immers al keuze genoeg uit een uitgebreid gamma van de meest diverse theorieën. Al wat denkbaar is, zal al wel door ons zijn bedacht, dacht ik. En zelfs voor de Tao als het Ondenkbare hebben we in onze eigen geschiedenis ewel een paar benaderende equivalenten (Nietzsche, Heidegger, Wittgenstein... ). Het grote verschil is echter dat wat voor ons een theorie is, in het taoïsme onlosmakelijk verbonden is met een bepaalde lichaamservaring en - nog belangrijker - met specifieke technieken om het bereik van deze ervaring te veranderen en het lichaam te 'transformeren. Vandaar dat sinoloog Kristofer Schipper in zijn boek Tao. De levende religie van China onomwonden durft te stellen dat wie taijiquan beoefent 'vanzelf' weet waar het in het taoïsme om gaat. Toch moet ook deze uitspraak worden genuanceerd of op zijn minst op de juiste manier worden begrepen. Er zijn immers mensen die jarenlang intensief taijiquan beoefenen zonder tot enig besef te komen van waar het in taijiquan zelf - laat staan in het taoïsme - om gaat. Natuurlijk geldt dit in zekere zin voor alles wat mensen doen: sommigen zijn er onmiddellijk in thuis, anderen brengen er nooit iets van terecht. Maar met taijiquan is iets bijzonders aan de hand: mensen kunnen leren de uiterlijke bewegingen correct uit te voeren zonder dat dit daarom `taijiquan' zal zijn. Taijiquan wordt niet voor niets een innerlijke gevechtskunst genoemd: de actie speelt zich wezenlijk binnenin af, en in laatste instantie komt de actie hierop neer, dat men in werkelijkheid niet langer iets doet. En dat is op zich een centrale gedachte in het taoïsme: wu wei (niets doen) of wei wu wei (het beoefenen van het niets doen). Ook vele andere thema's of voorschriften uit het taoïsme, die zuiver filosofisch moeilijk te begrijpen zijn, zijn van binnenuit begrijpelijk voor wie taijiquan (op die manier) beoefent: het vinden van de 'mysterieuze poort, het leegmaken van het hartbewustzijn, het ademen vanuit de hielen.
Om die reden ging ik ervan uit dat het taoïsme geen filosofie was en ook niet als zodanig diende te worden begrepen. Toen ik het aanbod kreeg om er een boek over te schrijven, stond ik daar aanvankelijk wat huiverig tegenover. Zoals velen voor mij had ik mij laten strikken door de mystieke impact van de beroemde openingszin van de Dao De Jing. 'De Tao waarover men kan spreken, is niet de eeuwige Tao.' In combinatie met Wittgensteins eveneens beroemde slotzin van Tractatus Logico-Philosophicus 'Waarover men niet spreken kan, daarover moet men zwijgen' ( Lao Zi: `Zij die weten, spreken niet') droeg dit bij tot mijn weerzin om ook dit domein weer 'wetenschappelijk' te gaan analyseren en in louter verstandelijke termen begrijpelijk te maken. Zoals de lezer kan zien, is deze weerzin niet blijven voortbestaan - meer zelfs, hij sloeg om in zijn tegendeel en maakte plaats voor enthousiasme, een heropleving van ergernis niet te na gesproken toen ik de meest wetenschappelijke van wetenschappelijke studies doorworstelde.4 Maar over het algemeen raakte ik geïntrigeerd en zelfs gefascineerd door wat het taoïsme theoretisch (ik bedoel: in boekvorm) te bieden heeft, en meer en meer begon ik de aangehaalde thema's in hoge mate filosofisch relevant te vinden. Ik begon collega-filosofen lastig te vallen op het binnenplein en in de koffiekamer van het Instituut voor Wijsbegeerte; ik wilde weten wat zij van deze geheel andere zienswijze dachten, maar ik merkte dat ik er ternauwernood in slaagde duidelijk te maken wat deze zienswijze inhield. Ook mijn medebeoefenaars taijiquan viel ik lastig met mijn filosofische boeken over het taoïsme, en zij begrepen het wel. Ik dacht terug aan mijn eerste les taijiquan, toen ik de meester bij een bepaalde beweging tegen een verdergevorderde leerling hoorde zeggen: 'Je vergeet je yin te nemen.' Ik zag geen yin - noch yang - in de verste omtrek en dacht bij mezelf: waar ben ik hier terechtgekomen? Een collega-filosoof merkte jaren later - toen ik wel overal yin en yang begon te zien, op: het is allemaal een kwestie van discours.
Maar hoe weet je wat het resultaat is van discours en wat beantwoordt aan een authentieke ervaring? En nog belangrijker: wat is het belang van deze vraagstelling zelf?
Recensie
door
Tsenne Kikke
Het feit dat ze tientallen boeken heeft ingelezen vooraleer dit werkje te schrijven resulteerde in de (h)erkenning dat het vrij lang duurt vooraleer ze het eigenlijke thema aansnijdt. Daarenboven vond ze het bijvoorbeeld een noodzaak om de lezer toe te lichten waarom het de Chinese taal als 'Chinees' in onze oren klinkt. Na het lezen van het boek kunnen we tot de drieste vaststelling komen dat er weinig of niets van de auteur zélf in vermeld staat, omdat ze als het ware een synthese heeft gemaakt van de circa 80-tal boeken die achteraan als bronvermelding werden afgedrukt.
Natuurlijk staan er interessante zaken in, vooral in het tweede gedeelte, na de lange aanloop; alhoewel - nogmaals: de oorspronkelijke ideeën niet van haarzelf komen. Kortom: dit boek geeft een verslag weer van bestaande literatuur over het onderwerp 'Taoïsme' - waaronder de vertaalde bespiegelingen van auteurs, zoals Kristofer Schipper, Martin Palmer en Burton Watson, échte autoriteiten op dit gebied.
|
|
Copyright © 2008-2024 Spiritualia. Alle rechten voorbehouden. |
Privacy Statement |
Gedragscode |
Algemene Voorwaarden |
Auteursrecht
|