Recensie
door
Tsenne Kikke
Voor iemand die in een drukke Amerikaanse koffiezaak werkt, droomt Michael Gates Gill opvallend vaak weg. Hij denkt dan aan zijn geëxplodeerde carrière bij een groot reclamebureau of aan zijn kinderen waar hij zo trots op is, ook al speelde hij maar een geringe rol in hun opvoeding. En hij denkt eraan hoe hij alles is kwijtgeraakt. Achter de kassa bij Starbucks ontdekt hij wat het is om onderaan te beginnen, met een goede werkgever en collega's die je vrienden zijn.
Tientallen titels zijn er over 'Starbucks' verschenen. Met ruim 15.000 filialen wereldwijd is deze koffieketen hét succesverhaal van de Amerikaanse drank- en vrijetijdsindustrie. Die boeken gaan over de bedrijfsvoering en marketing, maar Gill's boek is in de eerste plaats een persoonlijk verslag van zijn eigen microloopbaan doorspekt met flash-backs naar de 63 jaar die achter hem liggen.
Hoewel de naam op bijna elke pagina voorkomt, is het boek geen lofzang op 'Starbucks'. Wel is het een luchtig pleidooi voor een menselijke werkomgeving waar respect en waardering een gewoonte zijn. De keten is beroemd om z'n bedrijfsfilosofie en bijbehorende arbeidsvoorwaarden. Soms springt ze zelfs financieel bij voor de studiekosten van parttimers.
Deze filosofie werkt voor de medewerkers - steevast 'partners' genoemd, de klanten en uiteindelijk ook voor de keten zelf. Maar 'Starbucks' weet ook waar de liefde ophoudt. Zo wordt de muziek die in de filialen te horen is geselecteerd door deskundigen op het hoofdkantoor en niet meegebracht door het personeel zelf.
Gill vertelt hoe hij per ongeluk een vestiging binnenloopt op een open sollicitatiedag en een baan aangeboden krijgt onder een donkere vrouwelijke filiaalchef die dertig jaar jonger is.
Hij maakt carrière van de toiletten, via de kassa en de koffiemachine, tot hij als Coffee-Master ook mini-lezingen mag geven. Hij ontdekt de charmes van eenvoudig werk, het direct contact met de consumenten en van werken met jonge collega's met een andere cultuur. Tegelijkertijd lijkt de band met zijn kinderen te verbeteren:
In de Nederlandse vertaling storen enkele verdwaalde afbrekingen in de opmaak en ook de vertaling zelf laat enkele steken vallen: 'geef me een handje' waar 'help me even' wordt bedoeld, 'pastries' zijn toch écht gebak en geen deegwaren, 'eyecandy' en 'take ten' worden te letterlijk vertaald en dat geldt ook voor 'The Ghost of Christmas Past' uit Dickens' 'A Christmas Caroll'.
Op een filosofisch niveau is het interessant te weten dat Gill ruim 25 jaar lang rijk werd in de reclamewereld, bij uitstek de plek waar we voorgelogen worden over wat ons gelukkig maakt. Vervolgens zet hij zijn huiselijk geluk op het spel door vreemd te gaan, om uiteindelijk in de herfst van zijn leven te ontdekken waar het eigenlijk allemaal om gaat: geluk ontstaat door relevantie en erkenning binnen een overzichtelijke groep. Dat kan de sportclub zijn, de buurt, het gezin of de werkomgeving. Evolutionair bepaald, omdat werken in stamverband honderdduizenden jaren lang onze manier van overleven was.
Op die manier gelezen krijgt dit schijnbaar eenvoudige boek een diepere laag en zal het niet misstaan naast bestsellers als 'Fish!', of 'Flow' van Mihaly Csikszentmihaly.