Originele titel: Charles Darwin
Michael Ruse
|
Type:
|
Paperback
|
|
Uitgever:
|
Ten Have
|
|
Gewicht:
|
Onbekend
|
|
Aantal Pagina's:
|
384
|
|
ISBN:
|
90-259-5906-7
|
|
ISBN-13:
|
978-90-259-5906-7
|
|
Categorie:
|
Evolutieleer
|
|
Richtprijs:
|
€ 29,9
|
Korte Inhoud
Tweehonderd jaar geleden werd de bioloog Charles Darwin (18091882) geboren, maar zijn werk is nog steeds springlevend. Met name The Origin of Species zette de wereld op zijn kop. Niet alleen de biologie en andere natuurwetenschappen zijn er blijvend door veranderd, maar ook onze opvattingen over kennis, moraal en religie.
In een heldere en meeslepende monografie zet filosoof Michael Ruse deze veranderingen op een rij en laat hij de relevantie van Darwins leer zien voor ons hedendaagse denken. Ook gaat hij in op het conflict tussen darwinisme en christendom.
Een overtuigend boek van een overtuigd, maar genuanceerd darwinist.
Michael Ruse is hoogleraar filosofie aan de Florida State University. Hij schreef onder meer 'Darwin of God: Een broedertwist' (2007).
Uittreksel
Blz. 9: Voorwoord
Waarom zou je Charles Darwin, de vader van de evolutietheorie, opnemen in een serie die gewijd is aan het denken van grote filosofen? Hiervoor zijn verschillende redenen, te beginnen bij het feit dat Darwin zich altijd interesseerde voor filosofie. Als jongeman ging hij om en sprak hij met mensen die als filosoof werkzaam waren, vooral de wetenschapshistoricus en -filosoof William Whewell; hij las en overdacht werken van verscheidene van de meesters, zoals Plato, Aristoteles, Hume en Kant, en daarnaast veel boeken van minder vooraanstaande denkers; en hij schreef over filosofische kwesties wanneer deze binnen zijn wetenschappelijke gezichtskring kwamen. Alleen al om deze reden hoeft het ons niet sterk te verrassen dat veel van wat Darwin te zeggen had van groot belang is voor mensen die in filosofie geïnteresseerd zijn.
Er zijn echter sterkere redenen om Darwin op te nemen in een reeks over filosofen. Zijn werk vraagt zelf om filosofische analyse en heeft betrekking op filosofische kwesties. Dankzij Darwin weten we nu dat de organismen niet op wonderbaarlijke wijze in zes dagen geschapen zijn, maar het uiteindelijke resultaat zijn van een lang, langzaam, ongericht proces van natuurlijke verandering - evolutie. Een dergelijke theorie vereist conceptueel onderzoek om na te gaan hoe zij is opgebouwd en hoe zij tot haar uitspraken komt. En aangezien deze theorie zich ook tot de mensheid uitstrekt - we waren niet het resultaat van een uitbarsting van creatieve activiteit aan het eind van de goddelijke werkweek - moet het denken van Darwin ook worden onderzocht op zijn implicaties voor belangrijke filosofische vragen, zowel op het gebied van de kennistheorie (epistemologie) als op dat van de moraal (ethiek).
Deze factoren zijn de redenen voor en de thema's van dit boek. Dit boek over Charles Darwin is geschreven voor degenen die kennis willen opdoen over hem en over zijn werk in verband met filosofie. en voor zover zijn werk filosofische implicaties inhoudt. Deze voornemens liggen ten grondslag aan de beslissingen die in het boek genomen zijn over de te bespreken onderwerpen en de volgorde van hun bespreking. Hord Darwin veel boeken heeft geschreven concentreer ik me zonder verontschuldiging op zijn On the Origin of Species, vertaald als Over het ontstaan van soorten (met later enige bespreking van De afstamming van de mens), omdat de filosofische kwesties daarin aan de orde komen. Omdat Darwin in de eerste plaats een groot wetenschapper was, beschouw ik het als mijn eerste taak over te brengen wat hij als wetenschapper te zeggen had, en als mijn tweede taak te laten zien hoe deze wetenschap zich vanaf zijn tijd tot de onze heeft ontwikkeld. Als zou blijken dat de theorie van Darwin naar de huidige wetenschappelijke maatstaven eenvoudigweg niet klopt of ontoereikend is, houdt dit niet noodzakelijk in dat zijn denken niets van blijvende filosofische waarde inhoudt - we wenden ons niet af van Kant omdat hij er ten onrechte van overtuigd was dat de mechanica van Newton noodzakelijk waar was -, maar zal dit wel van invloed zijn op onze beoordeling van het niveau waarop zijn theorie in filosofisch opzicht van belang is. Bij mijn uiteenzetting over de stelling dat er, ongeacht de beoordeling van Darwins wetenschap, niets verloren hoeft te gaan, zal ik ook laten zien hoe die wetenschap zelf problemen naar voren brengt die vanuit een filosofisch gezichtspunt zeer belangwekkend zijn.
Daarna zal ik ingaan op de implicaties van Darwins denken voor traditionele filosofische vragen over kennis, over moraal en, voor zover van toepassing (op het raakvlak met filosofie), over godsdienst. Net zoals een boek over Aristoteles met recht ook aandacht zou kunnen besteden aan zijn invloed op latere filosofische denkers zoals Aquino, denk ik dat het (vooral vanwege het feit dat Darwin, in tegenstelling tot Aristoteles, niet in de eerste plaats een filosoof was) gewettigd (en zelfs zeer wenselijk) is om de invloed van Darwin op latere filosofische denkers, tot op de huidige dag, onder ogen te zien. Hoewel ik ernaar gestreefd heb de verschillende meningen volledig en eerlijk weer te geven aarzel ik niet mij uit te spreken over de standpunten die naar mijn mening de juiste zijn.
Dit boek is een werk van liefde. Darwin fascineert mij al langer dan veertig jaar. Dat ik nu bij machte ben mijn ideeën te bundelen en mijn conclusies te trekken is opwindend en beschouw ik als een voorrecht. Het boek vervult ook een opdracht. Toen ik de filosofie als beroep had gekozen, rond de tijd dat ik geïnteresseerd raakte in Darwin, moest je nog met een lantaarntje op zoek gaan naar een filosoof die dacht dat Darwin en zijn werk voor de filosofie iets te betekenen hadden. De meeste filosofen stemden in met een opmerking van Ludwig Wittgenstein in zijn Filosofische onderzoekingen: 'Darwins theorie is voor de filosofie net zo min relevant als elke andere hypothese in de natuurwetenschap.' Ik dacht toen al dat dit onjuist was, en ik denk dat nog steeds. Sinds de jaren zestig is er veel veranderd. Veel wetenschapsfilosofen hebben darwinistische thema's geanalyseerd en vele anderen hebben Darwin in hun filosofische beschouwingen betrokken. Maar er is nog een lange weg te gaan, en er moet veel werk verzet worden om de vijandigheid te overwinnen waarmee veel filosofen zich nog steeds tegen de hele darwinistische onderneming opstellen. Zoals de vrouw van de bisschop van Worcester gezegd zou hebben: 'Afgestamd van apen? Laten we hopen dat het niet waar is. Maar als het waar is moeten we hopen dat het niet algemeen bekend wordt.' Het moet algemeen bekend worden en het moet het startpunt zijn van diepgaande filosofische beschouwing.
Ik wil dank zeggen aan Joe Cain, Peter Loptson en Richard Richards, die een concept van dit werk gelezen hebben en me heel goed weerwerk hebben geleverd. Algemeen gesproken heb ik in mijn leven als filosoof en historicus het geluk gehad zowel gezworen vrienden als verklaarde vijanden te bezitten. Ik weet nooit zeker van welke groep ik het meest geleerd heb. In zekere zin wordt dit boek aan iedereen opgedragen. Maar er is één persoon, een echt goede vriend, die naar voren komt als de persoon die mijn denken over evolutie waarschijnlijk in meer opzichten heeft verrijkt dan ik me bewust ben. Het is maar een kleine wederdienst om dit boek de wereld in te sturen onder de naam van Edward O. Wilson.
Michael Ruse - Tallahassee, Florida - december 2007
Recensie
door
Tsenne Kikke
Een korte biografie van Darwin wordt gevolgd door een condensatie van 'On the origin of species' en een filosofische analyse van de redenering erachter. Vervolgens beschouwingen over het Neo-darwinisme, Lamarckisme, een lange verhandeling over de consilientie, een begrip geïntroduceerd in 1840 (William Whewell: 'The philosophy of the inductive sciences'), in 1998 uitgewerkt door E.O.Wilson in 'Consilience, the unity of knowledge'.
Na een beschouwing over Darwin's visie op de afstamming van de mens wordt de invloed behandeld van het evolutionaire denken op biologische theorieën over o.a. genetica, systematiek, cladistiek, evo-devo, waarbij zo ongeveer alle grote denkers de revue passeren, maar ook op zaken ver buiten de natuurwetenschappen als moraal en religie (creationisme), het ontstaan van godsdienst, kennis en filosofie. Kortom: een ware wetenschapshistorische en epistemologische monografie over de betekenis van de evolutietheorie op het hedendaagse denken.
Michael Ruse is hoogleraar filosofie en uiterst belezen in de kennistheorie op velerlei terrein. Geschikt voor wetenschappelijk geschoolde biologen en filosofen. Met zwart-wit illustraties en register.
- Dr. H.A. ten Hove -
|