Boekrecensie van De ontplofte aap door Jelle Reumer

Er leven op dit moment ongeveer zes miljard mensen op aarde en dat aantal neemt in rap tempo toe. Hoe is dat mogelijk en waar gaat het naar toe? Om die explosieve groei te verklaren begint Jelle Reumer met te beschrijven hoe andere plant- en diersoorten zich gedragen wanneer ze in een nieuwe omgeving terechtkomen. De mens gedraagt zich eigenlijk nauwelijks anders dan een plantje langs de A27.

In 'De ontplofte aap' wordt verteld hoe planten en dieren met hun enorme aantallen hun omgeving het leven zuur maken. Wanneer de mens zijn leefomgeving verstoort schept hij daarmee de voorwaarden voor zijn eigen succes maar ook voor zijn ondergang. Hongersnoden, epidemieën en genocide zijn daarna de middelen waarvan de auteur zich bedient om onze aantal binnen de perken te houden. Jelle Reumers beschrijving daarvan leest als een biologische thriller.

Uittreksel

Blz. 102: De kop 'Te veel olifanten' in Elseviers Weekblad van 28 februari 2004 drukte ons met de leesbril op de gevolgen van onze beschermdrang. De aantallen van Loxodanta africana zijn sinds het begin van de bescherming rond 1980 meer dan vertienvoudigd en bedragen met bijna 90.000 exemplaren in bijvoorbeeld Zimbabwe meer dan het dubbele van de 'carrying capacity' van het gebied. In het aangrenzende Botswana lopen er ook nog 120.000 rond. Hier is duidelijk sprake van een plaag, van een ontplofte soort: de olifant als de muskusrat van zuidelijk Afrika. Er zijn nu vele tienduizenden slurfdragers te veen en wellicht zou het beter zijn om biljartballen en pianotoetsen weer gewoon van ivoor te mogen maken. Want niet allen zijn er te veel olifanten, de soort is ook zo dominant in het Afrikaans ecosysteem dat dit milieu daardoor in hoog tempo degradeert tot één grote kaalgetrapte vlakte, zoiets als een dichtbevolkte kippenren. Buiten de natuurparken (waar geen olifanten zijn) is het vaak groener dan erbinnen, waar alles wordt kaalgetrapt en gevreten. Het Tsavo National Park in Kenia, bijvoorbeeld, ziet er in de woorden van Meredith uit als de slagvelden van de Somme: bijna kaal op wat vernielde bomen na.

Elseviers Weekblad kwam met de enige werkbare oplossing voor dit probleem: afschieten! Sternog nog: 'Bionieuws', toch niet direct het lijfblad van de jachtlobby, opende op 26 maart 2004 met de kop: â€˜Duurzaam afknallenâ€™. Dat is een interessante conclusie.

Recensie

door Tsenne Kikke

Jelle Reumer is geboeid door evolutie en ecologie en vooral door de wisselwerking tussen die twee waardoor het leven zich in al zijn diversiteit heeft kunnen ontwikkelen. Paleontologie is daarbij volgens hem een wetenschap bij uitstek omdat die de ontwikkeling van het leven registreert en interpreteert. Hij is natuurmuseumdirecteur in Rotterdam én hoogleraar Vertebratenpaleontologie aan de faculteit Geowetenschappen van de Universiteit Utrecht en hij geeft in dit boek een verfrissende kijk op de problemen die ontstaan wanneer diersoorten explosief in aantal toenemen en de middelen waarvan de natuur zich bedient om die aantallen binnen de perken te houden. De vraag hoe de mens het voor elkaar gekregen heeft om inmiddels met zes miljard individuen de planeet Aarde te bevolken, vormt daarbij het uitgangspunt.

Zo is de Japanse duizendknoop door de mens naar Europa gehaald omdat het zo'n mooie decoratieve plant is. En de muskusrat werd ooit vanwege zijn pels geïntroduceerd in de Nederlandse pelsdierfokkerijen. Twee voorbeelden van exoten die zó goed in een nieuwe omgeving gedijen dat ze een explosieve groei doormaakten. Oftewel: de groei ontplofte, zegt Jelle Reumer in dit boek. En dat geldt ook voor de mens waarvan er intussen zes miljard op aarde rondlopen, goed voor driehonderd miljard kilo mensenvlees en botten. Hoe zal de natuur deze aantallen in bedwang houden? In het laatste hoofdstuk tracht hij ons hierop een antwoord te geven.

Een enorm interessant boek over een even interessant onderwerp.

De ontplofte aap

Jelle Reumer

Korte Inhoud

Uittreksel

Recensie