Steffie van den Oord
|
Type:
|
Paperback
|
|
Uitgever:
|
Uitgeverij Contact
|
|
Gewicht:
|
424 gram
|
|
Aantal Pagina's:
|
318
|
|
ISBN:
|
90-254-2697-2
|
|
ISBN-13:
|
978-90-254-2697-2
|
|
Categorie:
|
Oorlog
|
|
Richtprijs:
|
€ 12,5
|
Korte Inhoud
Hannelore Cahn werd spectaculair uit het kamp gered door een joodse verzetsheld - haar grote liefde - maar keerde terug. Terug naar het kamp. Vrijwillig. 'Westerbork Girl' is de reconstructie van een tragische liefde die begint in 1942. Achter het toneel van de Joodsche Schouwburg ontmoet Hannelore Cahn, een beeldschone Duits-joodse vluchtelinge, de acteur en verzetsheld Rob de Vries. Het wordt een heftige liefde in oorlogstijd. Tijdens een razzia wordt Hannelore opgepakt en ze belandt in kamp Westerbork, waar ze een baantje krijgt bij de revue. Als een van de 'Westerbork Girls' danst ze de sterren van de hemel, en hoeft nog niet op transport. De oudere gevangene Hans Eisinger, lid van de Joodse Ordedienst - ook wel 'de joodse ss' genoemd - besluit haar te redden van deportatie. Maar dan komt Rob haar bevrijden.
'Westerbork Girl 'is een ouderwets avontuurlijk verhaal van liefde en overleven. Van toneelspelen, alles op het spel zetten. Van de kamprevue die redding brengt, of toch niet, tegen het tragische decor van deportatie.
Uittreksel
Blz. 7: Op de harde bank van een derdeklascoupé deed Robert de Vries zijn best om onopvallend te zijn. Niet nerveus met de voet tikken. Niet te lang naar andere passagiers kijken en oogcontact mijden, dat nodigt maar uit tot een gesprek. Voortdurende inspanning vergde dit onzichtbaar zijn, voortdurende concentratie. Hoe zal ze straks kijken, wie weet wanneer precies, als ik plotseling voor haar sta? Uit het niets. Opwindende gedachte, kort voor station Zwolle.
Zonder al te zichtbare belangstelling voor het landschap achter het bestofte treinraam gleed hij door het bezette land, van west naar oost, maar vooral naar noord; dunne koeien dwaalden door vergeelde weilanden, een boerderij leek in de late namiddagzon in slaap te zijn gesukkeld. Vredig, bijna verveeld lag het platteland erbij. Het was een doordeweekse oorlogsdag, de dag dat hij deed wat hij al lang, al drie maanden eerder had willen, ja had moeten doen. Dat doodgewone, kalme, dat kwam goed uit vond hij. Robert de Vries moest iemand lijken - nee, corrigeerde hij: iemand zijn - die regelmatig en dus achteloos op weg was naar Assen, een stad al net zo gewoon, zo alledaags als hijzelf: Robert de Graaf, rangeerder.
In gedachten oefende hij zijn gegevens nog maar eens. Zodat hij zich indien nodig terloops kon voorstellen: Robertdegraaf zijn naam uitgesproken als één woord. Routineus. Geboren? Wat was het? 9 juni... 1915. Verdomd, dat 1915 kon vlotter. Precies drie jaar ouder, niet vijfentwintig maar achtentwintig was hij.
Hij zag een opgeschrikt groepje koeien door de wei schieten, en daarna de blaffende herder buiten het prikkeldraad waarvoor ze op de vlucht moesten zijn. De zon leek groter te worden en zakte in het uitgedroogde gras; nog kalm even haar gloed werpend over dorpen, een enkele fabriekshal, buitenwegen. Zijn hemd plakte op zijn rug.
Voor een gesloten spoorwegovergang zag hij in een flits twee Duitsers op een motor met zijspan die stonden te wachten tot zijn trein - ja, tot hij! - voorbij zou zijn. Hij voelde zijn mondhoeken opkrullen.
Op station Zwolle stopte de trein net iets langer dan noodzakelijk leek. Koortsachtig speurde hij het perron af. Buikpijn kreeg je ervan, een tintelend gevoel in armen en benen. 'Slopend,' zei hij zacht voor zich uit, met een abrupt gebaar veegde hij de zweetdruppels van zijn bovenlip en daarna, toen de trein eindelijk optrok dacht hij: maar moorddadig. De tinteling trok weg, hij slaagde er zelfs in te geeuwen. Aangenaam, Robert, zeg maar Rob, de Vries: acteur. Jong talent! Wat weet ik van rangeren?
Voorbij het zich langzaam uitrekkende, ook al geeuwende silhouet van Meppel, waar de horizon nog kaler werd, begon hij er plezier in te krijgen. Zijn voorlopige reisdoel was bijna bereikt en er was godzijdank nog niets misgegaan. Hij was door de kaartcontrole gekomen. En zonder dat het tot een gesprek was gekomen, al was ze niet onknap geweest, had hij een brunette met een kinderwagen geholpen bij de overstap in Amersfoort. Tegen elk voornemen in had hij uitdagend geknikt, met lachende ogen, naar een mevrouw op een bankje verderop, die hem iets te lang had aangekeken; met een kleur keek ze weg, haar haarband recht schikkend, zonder nog op te durven zien.
Charisma, wist hij, was meegenomen als je op weg was om iemand te gaan bevrijden. Iemand? Nee, dat was het woord niet. Háár. De enige brunette die er werkelijk toe deed. Hij onderdrukte de aandrang haar naam op de stoffige ruit te schrijven. Opvallend en dus gevaarlijk zou het zijn. Kinderachtig bovendien.
Zijn vingertop bleef zo goed als schoon toen hij over het glas streek om toch even de letter H achter te laten. Het vuil zat aan de buitenkant.
Hoogeveen - korte stop, de haarband is uitgestapt, één gozer van de Wehrmacht gezien - lag achter hem. Nog twee stations te gaan.
Hij streek zijn donkerblonde krullen naar achteren, al wilden ze omhoog, hij streek ze steeds weer plat. In golfjes lagen ze voorlopig gehoorzaam op zijn schedel. Wat hij in Assen ging doen, vermoedde niemand.
Alleen Eduard Veterman van het falsificatiebureau - Keizersgracht 763 - had hij in vertrouwen genomen: zijn beste vriend de meestervervalser, schilder eigenlijk, maar inmiddels bijna vergroeid met zijn loep. Had hem niet alleen een perfect ogend persoonsbewijs geleverd, maar zelfs het diploma van rangeerder; op dezelfde naam. 'Nee,' had Rob tegen Veterman, en alleen tegen hem gezegd, terwijl zijn vingers hadden gespeeld met de stempelcollectie en met de chirurgische mesjes, in het bescheiden lamplicht, de ramen van het souterrain hermetisch dicht, 'ik geloof niet dat ik verder kan werken. Niet zolang zij daar zit.'
Alleen Veterman wist van deze reis. Niemand binnen Luctor et Emergo had hem vermoedelijk gesteund. Te riskant, te dwaas.
Zeker nu. 'Gedekt houden,' was er gewaarschuwd, 'er wordt op ons geloerd.'
Impulsief, nog op het nippertje nonchalant, tastte hij in zijn binnenzak. God, in wie hij niet meer wilde geloven, zij dank! De papieren zaten er.
Kapotte kerktoren. Stukje land. Kaalgekapte knotwilgen. Meisje met hond aan de waterkant - hij keek toch even om: hmmm, niet lelijk.
Recensie
door
Tsenne Kikke
Dit is het verhaal van Hannelore Cahn, de vrouw die bevrijd werd uit Westerbork maar vrijwillig terugging waarvan er een documentaire werd gemaakt, die in 2007 enkele malen op tv werd uitgezonden en ook te zien zijn was op het filmfestival in Utrecht en op het documentairefestival Idfa. Hannelore Cahn trad op in de revue van kamp Westerbork en werd bevrijd door de bekende toneelspeler Rob de Vries. Het boek is inmiddels ook in het Duits vertaald onder de titel 'Westerbork girl - Die wahre Geschichte der Hannelore Cahn'.
De jonge joodse vrouw om wie het hier draait, zit dus in Westerbork waar zij optreedt in de revue. Ze begint een affaire met een Oostenrijkse kampleider, wordt gered door haar vriendje en terug naar Amsterdam gebracht. In het nauw gebracht, besluit ze terug te gaan en de kampleider te trouwen, in haar ogen voor iedereen de beste oplossing. Uiteindelijk overleven de hoofdpersonen op het nippertje de oorlog.
Deze roman, gebaseerd op ware gebeurtenissen, is een verhaal over de onmogelijke keuzes waarvoor men gesteld kan worden. De oplossing is hier dan: van alles het minst kwade kiezen. Het boek is wat traag, de beschrijvingen zijn uitgebreid maar geven geen beeld van de omstandigheden anders dan wat al historisch bekend is. Vooral beschrijvend zonder dat de lezer echt gegrepen wordt, anders dan door de spannende omstandigheden - ook, omdat niet echt diep op het menselijke drama wordt ingegaan. Je moet er dus jouw verbeelding bij betrekken indien je er ten volle wil van genieten.
|