|
|
Nelson Mandela en de wedstrijd die een volk verenigde
|
|
Originele titel: Playing the enemy
John Carlin
|
Type:
|
Paperback
|
|
Uitgever:
|
Kosmos
|
|
Gewicht:
|
Onbekend
|
|
Aantal Pagina's:
|
288
|
|
ISBN:
|
90-215-2994-7
|
|
ISBN-13:
|
978-90-215-2994-3
|
|
Categorie:
|
Biografie
|
|
Richtprijs:
|
€ 14,95
|
Korte Inhoud
'Nelson Mandela en de wedstrijd die een volk verenigde' beschrijft het uiterst boeiende verhaal van de eerste termijn van Mandela als president van Zuid - Afrika. Het zijn de beginjaren na het beëindigen van de apartheid. Na zijn vrijlating en verkiezing tot president zoekt Nelson Mandela naar een nieuwe politieke strategie om het verdeelde volk voor zich te winnen:'You don't address their brains, but their hearts'. Het moment dient zich aan in de vorm van het Wereldkampioenschap Rugby 1995. Voor het eerst sinds de jaren tachtig is Zuid - Afrika weer gastland en mag het deelnemen aan het Wereldkampioenschap. Tegen alle verwachtingen in wonnen de Springbokken van wereldkampioen Nieuw - Zeeland: een symbolische overwinning op de apartheid.
Dit bijzondere verhaal wordt verteld tegen de achtergrond van de persoonlijke geschiedenis van alle betrokken politici, onder wie Justice Bekebeke, generaal Constand Viljoen en Niël Barnard (hoofd van inlichtingendienst), medegevangenen van Mandela en rugbyspelers, onder wie aanvoeder Francois Pienaar. Nelson Mandela en de wedstrijd die een volk verenigde is een prachtige parabel over de macht van de menselijke factor in de politiek en de sport.
John Carlin is een Britse journalist met internationale ervaring. Hij woonde en werkte in Spanje, Washington, Nicaragua en Zuid-Afrika en deed verslag voor grote kranten als The Times en El Pais. De documentaire die hij over Nelson Mandela maakte, 'The Long Walk of Nelson Mandela', werd genomineerd voor een Emmy.
Uittreksel
Blz. 9: Inleiding
De eerste aan wie ik voorstelde dit boek te gaan schrijven, was Nelson Mandela. We spraken elkaar in augustus 2001, twee jaar nadat hij het presidentschap van Zuid-Afrika had neergelegd, in de woonkamer van zijn huis in Johannesburg. Nadat we over en weer wat grapjes hadden gemaakt - waarin hij overigens een meester is - en herinneringen hadden opgehaald aan enkele gemeenschappelijke ervaringen uit de spannende jaren van de politieke overgang in Zuid-Afrika, waarover ik voor een Britse krant verslag had gedaan, sneed ik het onderwerp aan waarvoor ik gekomen was.
Eerst vertelde ik hem wat mijn uitgangspunt was, namelijk dat alle samenlevingen bewust of onbewust streven naar een of ander Utopia. Politici speculeren op de hoop van de mensen, dat een hemel op aarde bereikbaar is. Aangezien dat niet het geval is, is het leven van een natie, net als dat van een individu, een permanente strijd om die droom waar te maken. In Mandela's geval was de droom die hem al die zevenentwintig jaar in de gevangenis op de been had gehouden, dezelfde als die van Martin Luther King jr.: dat de mensen in zijn land op een dag niet meer beoordeeld zouden worden naar hun huidskleur, maar naar hun karakter.
Terwijl ik sprak, zat Mandela roerloos als een sfinx, zoals hij altijd zit als een conversatie serieus wordt en hij toehoorder is. Terwijl jij maar doorbabbelt, weet je niet zeker of hij wel luistert of dat hij in gedachten is verzonken. Maar toen ik King aanhaalde, knikte hij kort, lippen op elkaar geklemd.
Hierdoor aangemoedigd vertelde ik dat het boek dat ik wilde gaan schrijven, een verhaal zou zijn over Zuid-Afrika, over de vreedzame overdracht van de macht van een blanke heerschappij aan die van de meerderheid, van apartheid naar democratie. De periode die het boek zou beslaan was tien jaar, te beginnen met het eerste politieke contact dat hij in 1985, toen hij nog in de gevangenis zat, met de regering had gehad (en ook hierbij knikte hij kort). En het thema zou relevant zijn voor alle gebieden van de wereld waar conflicten heersen die voortkomen uit onbegrip en wantrouwen, die nu eenmaal hand in hand gaan met het aangeboren, competitiegerichte stamgevoel van de menselijke soort. En ik bedoel `stamgevoel' in de breedste zin van het woord, dat wil zeggen waar het ras, religie, nationalisme of politiek aangaat. George Orwell definieerde het als 'het gebruik om aan te nemen dat menselijke wezens ingedeeld kunnen worden zoals insecten, en dat hele bevolkingsgroepen van miljoenen of tientallen miljoenen mensen met zekerheid het etiket "goed" of "slecht" opgeplakt kunnen krijgen.' Sinds de ondergang van het nazisme was dit gebruik van ontmenselijking nergens zo grondig geïnstitutionaliseerd als in Zuid-Afrika. Mandela zelf beschreef apartheid eens als 'morele volkerenmoord' - geen dodenkampen, maar de sluipende vernietiging van het zelfrespect van een volk.
Dat kan grotendeels verklaren waarom apartheid op het hoogtepunt van de Koude Oorlog het enige politieke systeem ter wereld was waarover de meest uiteenlopende landen ter wereld - zoals de Verenigde Staten, de Sovjet-Unie, Albanië, China, Frankrijk, Noord-Korea, Spanje, Cuba - het eens waren: het was, zoals het door de Verenigde Naties werd omschreven, 'een misdaad tegen de menselijkheid'. En vanuit deze historische onrechtvaardigheid was een historische verzoening opgerezen.
Ik vertelde Mandela dat ik in mijn werk als journalist veel mensen had ontmoet die vrede wilden brengen in het Midden-Oosten, Latijns-Amerika, Afrika of Azië, en voor al die mensen was Zuid-Afrika het ideaal waar zij ook naar streefden. In de industrie van de `conflictoplossing', die sinds het einde van de Koude Oorlog, toen overal ter wereld conflicten uitbarstten, tot grote bloei was gekomen, vormde de `uitonderhandelde revolutie' van Zuid-Afrika, zoals iemand het eens noemde, het handboek over hoe je op politieke wijze vrede kon bereiken. Geen land was ooit eerder op een dergelijke kundige en menselijke wijze overgegaan van tirannie naar democratie. Veel was er geschreven, gaf ik toe, over het 'Zuid-Afrikaanse wonder'. Maar wat er volgens mij nog aan ontbrak, was een boek over de menselijke factor, over het wonderlijke van het wonder. Ik had een onbeschaamd positief boek voor ogen waarin de menselijke soort op zijn best wordt afgeschilderd, een boek met in de hoofdrol een held van vlees en bloed, een boek over een land waar de zwarte meerderheid had moeten schreeuwen om wraak, maar in plaats daarvan, en daarbij het voorbeeld van Mandela volgend, de wereld een lesje gaf in verlichte vergevingsgezindheid. In mijn boek zouden een heleboel personages een rol gaan spelen, zowel zwarte als blanke. Hun verhalen zouden de werkelijkheid van Zuid-Afrika's grote verzoeningsceremonie overbrengen. Maar ook zou mijn boek, in deze periode van de geschiedenis waarin de meeste wereldleiders nog het meest op dwergen leken (hierop reageerde de sfinx niet), over hem gaan. Het zou geen biografie worden, maar een verhaal dat licht zou werpen op zijn politieke genie, op het talent dat hij inzette om mensen naar zijn kant over te halen door een beroep te doen op hun betere ik, door, in de woorden van Abraham Lincoln, 'de mooiere kanten van hun karakter uit hun tent te lokken'.
Ik vertelde hem dat ik het verhaal tegen de achtergrond van een bepaald sportevenement wilde laten afspelen. Sport kan de emoties van de massa losmaken en de politieke perceptie vormgeven. (Weer een kort knikje.) Als voorbeelden gaf ik de Olympische Spelen in Berlijn in 1936, die door Hitler werden gebruikt om zijn idee van de arische superioriteit uit te dragen (een campagne die doorkruist werd door de zwarte Amerikaanse atleet Jesse Owens, die vier gouden medailles won), en Jackie Robinson, de eerste zwarte ...
Recensie
door
Tsenne Kikke
Dit boeiende boek beslaat een periode van tien jaar uit het leven van Nelson Mandela. De auteur kent Mandela persoonlijk en interviewde hem - en ook andere belangrijke figuren uit die tijd - enkele malen voor de totstandkoming van dit verhaal. Het begint in 1985, als Mandela nog in de gevangenis zit, maar wel zijn eerste politieke contacten met de regering legt, en het vertelt verder over zijn vrijlating, beëdiging tot president en over de vreedzame overdracht van de macht van de blanken aan die van de meerderheid: van apartheid naar democratie. Het boek werkt toe naar een climax: de finale van de rugbywedstrijd waarin Zuid-Afrika het team van Nieuw-Zeeland verslaat. Een symbolische overwinning op de apartheid als Mandela het hele volk als een natie op de been krijgt -en dat terwijl rugby al sinds decennia als typisch apartheidsvoorbeeld gezien werd in Zuid-Afrika. Bevat een register, dankbetuiging, nawoord en bronvermelding en een twintigtal zwart-wit- en kleurenfoto's. De auteur is journalist en werkte als buitenlandcorrespondent in Zuid-Afrika, de VS en Nicaragua voor diverse kranten. Dit prachtig geschreven boek over een belangrijke periode in de geschiedenis van Zuid-Afrika leest als een spannende roman die je in een adem uitleest.
- Babette Hagedoren -
De figuur van Nelson Mandela is een mythe op zich. Hij vertegenwoordigt zoveel, en wat merkwaardig is, is dat deze man er in geslaagd is om dit imago te kunnen blijven behouden na zijn periode als 'slachtoffer', en zijn positie en invloed kon behouden, ook in een positie van leider, van machtsdrager...
Nelson Mandela heeft zo'n rijk verleden, hij heeft zoveel ervaringen en avonturen opgedaan, dat het bijna onmogelijk is om dit allemaal te kunnen beleven in één leven. Strijder voor gelijke rechten, als lid van een verdrukt volk, opgesloten en geïsoleerd, symbool wordend van een strijd, eeuwig doorgaand met dezelfde strijd, met alle risico's en gevolgen dat dit teweegbrengt. Hij is één van die mensen die doorheen de grootste moeiten en de meest benarde situaties met hun geloof toch wisten door te bijten en volhardend te komen tot resultaten. Opgeven is vaak de gemakkelijkste oplossing, maar de gevolgen zijn vaak niet te overzien... persoonlijk of ruimer.
Doorgaan, erin geloven is niet altijd evident, maar toch doenbaar, met in elk geval steeds betere resultaten dan wanneer je niets zou hebben gedaan. Dit is de les die je uit dit boek kan halen. En het is een les, een levenswijsheid die we ook vandaag nog kunnen gebruiken, elke dag opnieuw, wat de context ook moge wezen, welke onze rol of functie ook moge zijn.
Inspiratie in volharding vindt je doorheen het leven van deze man, die ook in zijn latere leven als president van Zuid-Afrika de nodige afstanden kon behouden van het impulsieve, om op een menslievende wijze te komen tot compromissen en die zijn tegenstanders bleef behandelen als volwaardige tegenpartijen en op een menselijke manier.
In dit boek krijgen we een biografie van dit icoon van de twintigste eeuw, waarbij men een beschrijving van de wijzigende omstandigheden in het Zuid-Afrika van de jaren '90, en als een belangrijk evenement dat ook psychisch heeft gespeeld, het wereldkampioenschap rugby heeft weerhouden uit 1995, dat trouwens werd gewonnen door Zuid-Afrika, en een aanleiding was om de mentaliteiten te veranderen. Maar het gaat vooral over deze wijzigingen die in handen zaten van Mandela zelf. Als strijder voor de rechten van de mensen van zijn land en overal ter wereld. Een indrukwekkende hommage aan de man die wellicht één van de belangrijkste positieve figuren was van de vorige eeuw, en vandaag nog steeds iedereen in de wereld weet te verzamelen. Gelukkig is onze wereld nog in handen van mensen als Mandela, die het niet zoekt in confrontatie en geweld, maar ook alternatieve en menslievende wegen weet te bewandelen om tot mooie resultaten te komen.
|