Chris Simoens
|
Type:
|
Paperback
|
|
Uitgever:
|
Ankh-Hermes
|
|
Gewicht:
|
260 gram
|
|
Aantal Pagina's:
|
148
|
|
ISBN:
|
90-202-0422-X
|
|
ISBN-13:
|
978-90-202-0422-3
|
|
Categorie:
|
Insecten
|
|
Richtprijs:
|
€ 17,9
|
Korte Inhoud
De ondertitel van dit boek: 'De betekenis van bijen voor de mensheid en de huidige crisis', omvat eigenlijk alles wat de auteur aan ons wil vertellen.
'Tranen van de zon' schetst op levendige wijze het leven van de bij. De auteur laat zien dat bijen van levensbelang zijn voor de mens, gaat in op de huidige bijencrisis en geeft tips hoe je de bijen kunt helpen overleven.
'Tranen van de zon' gaat vervolgens op zoek naar symboliek van de bijen in mythen en godsdiensten. De zoektocht wordt een boeiende verkenning van religieuze en esoterische denkbeelden van de mens. Ook vandaag nog blijft het leven van de bijen, ontdaan van alle mythe, een mysterion. Want bijen verzamelen niets anders dan druppels gestold zonlicht - tranen van de zon - die ze verwerken tot de genezende honing. Bijen moéten hun onmisbare bevruchtingswerk op aarde kunnen blijven doen en zo de herinnering levend houden aan de Zon achter de zon.
Uittreksel
Blz. 22: De cyclus van het bijenvolk: De zwerm
Normaal gezien begint de koningin in januari al eitjes te leggen. Dus heel vroeg, in de winter nog, is er heel wat jong kroost dat gevoed moet worden. In dit stadium is vooral stuifmeel belangrijk. Dat wordt door de bijen verzameld op wilgen, krokussen en hazelaars: de vroege bloeiers. Heel snel, in mei of juni, heeft het volk een dusdanige omvang bereikt dat de behuizing te klein geworden is. Maar het is ook mogelijk dat de koningin oud(er) wordt - een koningin kan tot vijf jaar oud worden, maar vanaf twee jaar wordt ze minder productief - en dat ze minder feromoon afscheidt.
Wat het ook is, op zeker moment is het scheikundig signaal van de koningin minder pertinent aanwezig. Dit wordt echter nog niet door alle bijen waargenomen, voor sommige is er gewoon niets aan de hand. Andere echter ruiken de koningin onvoldoende en menen dat er een nieuwe koningin moet komen. Ze beginnen daarom aan de bouw van een langwerpige cel waarin een koningin kan opgroeien. Wasschilfertje voor wasschilfertje wordt een koninginnencel opgebouwd. De bijen voor wie er echter (nog) niets aan de hand is, breken het bouwsel weer schilfertje voor schilfertje af. Er ontstaan dus twee groepen: zij die een nieuwe koningin willen, en zij die trouw blijven aan de oude koningin. Als de 'revolutionairen' de meerderheid krijgen, ontstaat uiteindelijk een afgewerkte koninginnencel. De koningin wordt dan gedwongen daarin een eitje te leggen.
Voedsterbijen zullen nu het uitkomende larfje voeden met koninginnenbrij, en dit gedurende het volledige larvenstadium. Het resultaat van deze supervoeding is dat het larfje uitgroeit tot een lange, slanke koningin die al na zestien dagen haar cel verlaat.
Maar voor het zover is, heeft de oude koningin natuurlijk al lang het gebeuren in de gaten. Ongeveer acht dagen voor de nieuwe koningin geboren wordt - met bij voorkeur warm, zonnig weer zonder al te veel wind - komt het moment van het vertrek. De bijen die trouw blijven aan de oude koningin worden op zeker moment bijzonder onrustig. Ze lopen en vliegen af en aan, of blijven rusteloos samendrommen op de vliegplank. Dan, op een geheim signaal, vliegen alle getrouwe bijen samen met hun oude koningin uit het nest weg. De gestage stroom van wegvliegende bijen geeft de indruk van een donkere sliert die zich in de lucht verheft. Ergens - in een boom meestal - blijft de zwerm hangen.
Dan begint het werk van de verkenners: de zoektocht naar een nieuwe nestplek. Alle voorstellen die door de verkenners worden aangebracht, worden nauwgezet gecontroleerd en overwogen. Uiteindelijk valt de beslissing. De hele zwerm verplaatst zich als één zoemende wolk in de lucht op weg naar hun nieuwe thuis. En daar begint alles van vooraf aan opnieuw: raten bouwen, eitjes leggen. Meestal echter komt het niet zover. Algauw is daar een imker die de zwerm opschept en hem naar een nieuwe kast overbrengt.
De bruidsvlucht
Wat gebeurt er ondertussen in het oude nest? De pasgeboren koningin kan nog geen eitjes leggen. Daarom bereidt ze zich voor op een bruidsvlucht. Als het weer goed is - bij voorkeur heel zonnig - vliegt de koningin naar buiten. Als een pijl uit een boog vliegt ze hoog op, alsof ze rechtstreeks naar de zon wil vliegen. Achter haar een meute uitzinnige darren die hun hele luie leven op dit moment hebben gewacht. In die meute zitten niet alleen darren van haar eigen volk. Nee, ze zijn van heinde en verre gekomen en zijn maar al te blij een koningin op hun zwerftocht te ontmoeten. Snel moet het gaan, heel snel. Hoog in de lucht ook, heel hoog. Het wordt een bijtende race tussen de darren om als eerste de koningin te bereiken.
Degene die het lukt is glansrijk overwinnaar. Het enthousiasme van de winnende dar is echter zo groot, dat bij de copulatie zijn genitaliën als het ware exploderen. Vaak blijven ze zelfs in de vagina van de koningin steken. De copulerende dar wacht een gewis einde, maar zijn leven is zinvol, vruchtbaar geweest. En de koningin, zij neemt het verse sperma op in haar spermatheek en leegt haar vagina. Maar hiermee is de bruiloftsvlucht niet afgelopen. Zolang de spermatheek niet vol geladen is, blijft de koningin beschikbaar voor nog een dappere, snelle dar. Ze kan met 10, zelfs 20 darren paren. Op het moment dat ze verzadigd is, keert ze terug naar het nest. Ze heeft nu genoeg voorraad aan sperma voor meerdere jaren. Haar leven van eitjes leggen kan beginnen. Meestal laat ze één spermacel bij het eitje: uit een dergelijke bevruchte eicel ontstaat een werkster. Soms echter, zo nu en dan, legt ze een onbevrucht eitje. Hieruit zal een dar groeien.
Meerdere koninginnen
Het aangehaalde voorbeeld van de vorming van een zwerm is het meest eenvoudige. In werkelijkheid kan het er gecompliceerder aan toegaan. Zo kunnen er meerdere koninginnencellen gebouwd worden. En kunnen twee koninginnen op hetzelfde moment in een nest aanwezig zijn, wat voor een bijenvolk onaanvaardbaar is. Het resultaat is dan een onverbiddelijk duel op leven en dood. Want de koningin heeft wel degelijk een angel, maar dan wel één zonder weerhaken.
De winterrust
Komt de winter eraan, dan houdt het volk opzettelijk minder bijen aan, zo'n 15.000 á 20.000. Ze kruipen allemaal dicht tegen elkaar aan, waarbij de bijen om de beurt een poosje aan de buitenkant gaan zitten. Deze wintertros houdt zich op in de buurt van raten volgestouwd met honing. Nu hebben ze hun voorraad echt nodig. Het is de brandstof om de koude winter door te komen. Het is wachten op de prille lente om een nieuwe cyclus aan te vangen.
Recensie
door
Tsenne Kikke
Het boek is ingedeeld in drie categorieën:
1. De levenscyclus van een honingbij.
2. Bijen, een wereld vol met de meest uiteenlopende betekenissen in de geschiedenis.
3. De noodzaak van de bijen in onze huidige tijd.
In het eerste deel wordt een beknopte beschrijving gegeven van het bijenleven. Deel 2 voert ons door de wereld van de symboliek, geënt op het leven van de bijen via mythische, godsdienstige en esoterische denkbeelden van de mens. Deel 3 belicht het belang van de bij voor natuur en mens vanuit hun oorsprong tot op de dag van vandaag waar er van een ware 'bijencrisis' wordt gesproken. De auteur, met familiale imkersroots, was vijf jaar medewerker van het 'Informatiecentrum voor de Bijenteelt' aan de Universiteit te Gent.
De inhoud van het boek heeft niet enkel een wetenschappelijke benadering maar tevens een meer esoterische, waarbij ook wordt gekeken naar een meer filosofische rol van de bijen en de manier waarop we de impact van deze dieren in het leven op deze planeet moeten zien.
Via verschillende benaderingswijzen van de bijenteelt wil de auteur dus niet enkel alleen het economisch belang, maar zeker het ecologisch belang van bijen voor de mens en natuur benadrukken. Vooral in het tweede deel zal de imker, die veel meer wil afweten over de religieuze en mythologische betekenis van de bij, ruim zijn gading vinden.
Tevens belicht Chris Simoens de problemen waarmee bijen vandaag de dag te kampen hebben, zijnde:
. Het gebruik van pesticiden.
. De economische belangen die worden voorop gesteld.
. De faraomijt.
. De monocultuur van de bestuiving, wat dan weer leidt tot eenzijdige voeding van de bijen; met als gevolg, dat ze een zwakke gezondheid hebben.
De auteur sluit zijn verhaal af met hoe we de bijen kunnen helpen, zodat zij kunnen overleven. Het boek is een hommage aan één van de meest belangrijke insecten van onze planeet en het bevat veel zwart-wit afbeeldingen en een katern kleurenfoto's. Mijns inziens: een aanrader!
|