|
|
België, een land in crisis: 1913-1950
|
|
Mark van den Wijngaert, e.a.
|
Type:
|
Paperback
|
|
Uitgever:
|
|
|
Gewicht:
|
Onbekend
|
|
Aantal Pagina's:
|
254
|
|
ISBN:
|
90-022-1950-4
|
|
ISBN-13:
|
978-90-022-1950-4
|
|
Categorie:
|
Moderne Geschiedenis
|
|
Richtprijs:
|
€ 24,95
|
Korte Inhoud
In dit boek gaan vijf historici, onder redactie van Mark Van den Wijngaert, in op de periode tussen 1913 en 1950, toen zich in België ingrijpende veranderingen voltrokken wat betreft buiten- en binnenlandse politiek, economie, sociaal beleid en monarchie. De Eerste en Tweede Wereldoorlog en de economische debacle van het interbellum, de binnenlandse sociale problemen, met onder meer de konings- en taalkwestie, stortten België in opeenvolgende crisissen. Maar er was ook soelaas: het land gaf het neutraliteitsprincipe op, stond aan de wieg van de Europese Unie en was medeoprichter van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie en de Verenigde Naties. België behoort nu tot de meest welvarende landen, met een ruim sociaal vangnet. Zonder ophef laten de auteurs de feiten spreken en dat levert verrassende perspectieven en een heldere kijk op. Het chronologisch gestructureerde betoog bevat een aantal foto's en afbeeldingen in zwart-wit, kaarten, tabellen en grafieken, maar door de kleine marges is de lay-out ook een beetje druk. Achterin zijn een uitgebreide bibliografie en een register op persoonsnamen opgenomen.
Uittreksel
Blz. 9: Woord vooraf
In de periode van 1914 tot 1950 volgen crisissen in België elkaar in snel tempo op: de Eerste Wereldoorlog, de economische crisis van de jaren dertig, de Tweede Wereldoorlog en in zijn nasleep de koningskwestie en de repressie van de collaboratie. De transformatie die ons land in die periode doormaakt is spectaculair en roept vragen op over het hoe en het waarom. België is begin twintigste eeuw een elitaire staat met een beperkt kiesrecht en met weinig of geen sociale voorzieningen. Hoe evolueert ons land van crisis naar crisis tot een democratische samenleving met een sterk uitgebouwde maatschappelijke zekerheid en een geïnstitutionaliseerd overleg tussen vakbonden en patroonsorganisaties? Welke factoren verklaren de neergang van de sterke industriestaat die België voor 1914 was, tot de 'zieke man' van Europa in de jaren vijftig? Hoe komt men van de dominante politieke positie van koning Albert I tot de gedwongen troonsafstand van zijn zoon, Leopold III? Tussen België in 1914 en 1950 ligt er een wereld van verschil. Dit boek wil de lezer door die transformatie heen loodsen en meteen de bouwstenen beschrijven waarop het hedendaagse België is gebouwd.
Op basis van hun eigen wetenschappelijk onderzoek of het werk van hun voorgangers bieden de auteurs dit boek de lezer een overzicht van en een inzicht in de woelige periode van 1914 tot 1950. Erik Buyst behandelt de economische aspecten van de transformatie. Emmanuel Gerard schetst een overzicht van de evolutie van de binnenlandse politiek. Dirk Luyten neemt de sociale veranderingen voor zijn rekening. De buitenlandse politiek en de defensie worden behandeld door Luc Vandeweyer in samenwerking met Mark Van den Wijngaert. Laatstgenoemde gaat nader in op de monarchie en is tevens verantwoordelijk voor de coördinatie van het geheel.
Recensie
door
Tsenne Kikke
'België, een land in crisis' vertelt de geschiedenis van ons land in de periode 1913-1950. Vijf historici behandelen in evenveel hoofdstukken telkens een andere invalshoek: buitenlandse en defensiepolitiek (Luc Vandeweyer en Mark Van den Wijngaert), binnenlandse politiek (Emmanuel Gerard), economie (Erik Buyst), sociale politiek (Dirk Luyten), de monarchie (Mark Van den Wijngaert). Tussen 1913 en 1950 beleefde België op elk van deze gebieden een ingrijpende transformatie.
Het hoofdstuk 'Buitenlandse en defensiepolitiek' situeert België in de internationale en historische context van 1913, behandelt in grote lijnen de gebeurtenissen tijdens beide wereldoorlogen en het interbellum en licht onder meer toe waarom ons land na 1945 zijn gekoesterde neutraliteit moest opgeven.
In het hoofdstuk over de binnenlandse politiek komen de beide wereldoorlogen en de talloze politieke conflicten tijdens het interbellum aan bod. Zonder zich in details te verliezen beschrijft Emmanuel Gerard de schoolkwestie (niet te verwarren met de 'schoolstrijd'), de muntsaneringen, de Vlaamse ontvoogdingsstrijd, de evolutie naar het algemeen mannen- en vrouwenstemrecht, de koningskwestie. Begrippen die vandaag in vergetelheid zijn geraakt of alleszins vaak door elkaar gehaspeld worden, zoals activisme, frontbeweging, Nieuwe Orde, Rex worden bondig toegelicht en historisch geduid.
Op economisch vlak degradeerden twee uitputtende wereldoorlogen en een door crisissen getekend interbellum ons land van industriële grootmacht tot de 'zieke man' van West-Europa. Zo luidt de titel van het economische hoofdstuk, waarvan sommige delen overigens verrassend actueel aandoen: ook in de nasleep van de grote wereldbranden was België in de greep van monetaire en bankencrisissen, van debatten over nationalisering en andere overheidsingrepen in de economie. Erik Buyst beschrijft hoe onmiddellijk na de eerste wereldoorlog de roekeloze monetaire en fiscale politiek van de Belgische regering een torenhoge inflatie en buitenlandse schuld veroorzaakte. Na 1944 wou de regering dezelfde fouten niet herhalen: de operatie-Gutt (een geldsaneringsoperatie waarbij de geldhoeveelheid in België in 1944 met maar liefst tweederde verminderd werd) wordt in de financiële wereld nog altijd aangehaald als voorbeeld van een geslaagde munthervorming.
Wat betreft de sociale politiek kende ons land precies een omgekeerde evolutie: 'Van misèreland naar mirakelland', titelt Dirk Luyten zijn bijdrage. Hij beschrijft onder meer de geleidelijke institutionalisering van het sociaal overleg na WO I, de evolutie van een (vrijwillige) sociale verzekering naar een (verplichte) sociale zekerheid, de economische crisis van de jaren dertig, de verzuiling en het toenemende corporatisme tot 1940.
Het laatste hoofdstuk belicht de rol van de twee koningen die België tussen 1913 en 1950 regeerden. 'Regeren' is in dit geval in letterlijke zin op te vatten. Zowel Albert I als Leopold III zagen zichzelf als heerser en opperbevelhebber van het leger, met als gevolg een permanente machtsstrijd tussen vorst en regering. Beide koningen smeedden plannen om zowel het principe van de ministeriële verantwoordelijkheid als de democratie zelf opzij te schuiven. Leopold zou daarin het verst gaan, wat hem tijdens de Koningskwestie uiteindelijk de troon zou kosten.
'België, een land in crisis' is een werk van academische degelijkheid, een goed leesbare inleiding tot een cruciale periode uit de Belgische geschiedenis.
- Geert Van Hout -
Geschiedenis... datgene wat geschieden is. De titel van het boek, 'België, een land in crisis: 1913-1950', geeft ons de idee dat er in die tijd landen waren waarin geen crisis heerste. In elk geval dwingt elke crisis veranderingen af en is dus enerzijds op zichzelf gezien iets minder positiefs, maar anderzijds - deel uitmakende van een veel groter geheel, een iets dat vooruitgang afdwingt.
In deze moeilijke economische tijden, waar toekomst duizendmaal belangrijker is dan het verleden, komt de uitspraak 'Don't work with the roots, but with the fruits' wel degelijk van pas. Maar, indien het Belgische verleden jou echt interessant, dan is dit boek écht iets voor jou. Ook interessant natuurlijk voor de studerende jeugd die iets meer over het Belgische verleden wenst aan de weet te komen. Al bij al: in zijn genre... een echte aanrader!
|