Het woord 'enneagram' stamt af van het Griekse 'ennea', dat 'negen' betekent en 'grammos', dat 'punt' of 'naald' betekent. De oorsprong van dit mysterieus symbool is onduidelijk - maar, één ding is zeker: het symbool werd door George I. Gurdjieff in onze gewesten geïntroduceerd. Heel veel informatie erover vinden we in het boek 'Op Zoek naar het Wonderbaarlijke', dat in het Engels in 1949 voor het eerst verscheen, en waarin P. D. Ouspensky de leer van Gurdjieff integraal weergeeft.
Het symbool van het enneagram is een cirkel die door negen punten wordt verdeeld. Volgens bepaalde stromingen kan iemands karakter met behulp van dit diagram worden ingedeeld. Negen persoonlijkheidstypen zouden op dit diagram elk een vast punt hebben en via lijnen met elkaar in verbinding staan. Dit veronderstelt dat de onderlinge relaties van de typen volgens vaste patronen verlopen.
In het boek 'Op Zoek naar het Wonderbaarlijke' was er nog geen sprake van een beschrijving van het menselijke gedrag. Die functie werd pas in de jaren '60 toegevoegd door Oscar Ichazo. De Chileense psychiater Claudio Naranjo doceerde zijn begrip van het enneagram aan een aantal jezuïeten, die het vervolgens verder verspreidden. Anders gezegd: de zogenaamde 'enneagramleer' heeft niets te maken met de leerstellingen van George Ivanovitch Gurdjieff.
Het enneagram is een persoonlijkheidsmodel dat zich met bewust of onbewust gedrag bezighoudt. De modellen geven de motivatie aan van waaruit in veel omstandigheden gehandeld, of gedacht wordt. Volgens het enneagram is het ene persoonlijkheidstype niet beter dan het andere type. Elk type heeft eigenschappen die doeltreffend kunnen zijn, met eigen sterktes en zwakheden.
In de enneagramleer worden de negen enneagramtypen beschreven vanuit de manier waarop ze in het leven staan. Het model beoogt inzicht te geven in het eigen karakter en de relaties met anderen. Het enneagram probeert ook bewustwording te creëren voor de aanleg die elk type heeft voor hogere kwaliteiten, zoals empathie, het opdoen van kennis en liefde.
Elk van de negen persoonlijkheidstypen van het enneagram heeft zich gevormd rond een centrale passie. De passie en de preoccupatie die hieruit voortkomt, bepalen in dit model de levensbeschouwing van elk van de negen typen.
Het enneagram gaat over de terugkeer naar de essentie. Elke passie heeft in een aspect van de hogere deugd van de essentie zijn tegenpool. De mens wordt verondersteld op zoek te zijn naar dat aspect van de hogere deugd dat we missen.
Het ennegramdiagram geeft negen basismodellen van het menselijke gedrag weer. Elk mens herkent de negen modellen meestal wel in zijn eigen leven, maar er is er bij de meesten wel één die dominant is, nameljk: het 'Hoofdtype'. Het dominante model verklaart waarom wij ons op een bepaalde manier gedragen, of een bepaalde kijk op de wereld hebben.
De typering van elk van de negen modellen is een beschrijving van behoeftes, aannames en positieve en minder positieve drijfveren om situaties in het leven aan te gaan. Het Hoofdtype bepaalt in belangrijke mate de bril die opgezet is om problemen te bezien.
Inzicht in het enneagram beoogt mensen te helpen zichzelf en anderen te begrijpen, en in het bijzonder waarom mensen op een bepaalde manier op elkaar reageren. Ook wil het een handvat geven om een weg naar persoonlijke groei te zoeken.
- Type EEN is de Perfectionist: realistisch, consciëntieus, grondig en principieel.
- Type TWEE is de Helper: warm, betrokken, hulpvaardig en verzorgend.
- Type DRIE is de Presteerder: energiek, optimistisch, zelfverzekerd en doelgericht.
- Type VIER is de Romanticus: gevoelig, warm en scherpzinnig.
- Type VIJF is de Waarnemer: introvert, leergierig, analytisch en inzichtelijk.
- Type ZES is de Loyalist: verantwoordelijk, betwijfelend, betrouwbaar en loyaal.
- Type ZEVEN is de Avonturier: energiek, levendig en optimistisch.
- Type ACHT is de Baas: direct, onafhankelijk, zelfverzekerd en beschermend.
- Type NEGEN is de Vredestichter: ontvankelijk, goedaardig en ondersteunend.
Nota: We zijn volop onze Encyclopedia Spiritualia aan het aanvullen... Heb je ooit zélf op de één of andere manier ervaringen gehad met de leer van het enneagram? Of, weet je er iets meer over te schrijven? Laat het ons weten via 'Mijn Commentaar' hier onderaan.
Interessante, reclameloze bijdragen, met een meerwaarde voor onze lezers, komen in onze rubriek Encyclopedia Spiritualia terecht, waarvan hier de link! Enneagramleer werd door George Ivanovitch Gurdjieff in onze gewesten geïntroduceerd.