Vandaag lazen we volgend artikel in de krant...
Tomaten en yoghurt zijn gezond, en melk is goed voor elk, maar geen van die voedingsproducten mag zichzelf verkopen onder het mom dat het geneeskrachtig is.
Wie diarree wil genezen of pakweg reizigersdiarree wil voorkomen, moet niet rekenen op voedingsmiddelen als Yakult of Actimel. Van de Europese Unie mogen voedingsmiddelen en -supplementen niet meer vergezeld gaan van claims die op geneeskracht wijzen. De probiotica die in de genoemde yoghurts zitten, mogen wel beweren dat ze goed zijn voor de spijsvertering. Dat is immers een vage belofte.
Op dezelfde manier kan men van tomaten en alle afgeleide producten zeggen dat de rode kleurstof, het zogenaamde lycopeen, bepaalde lichaamsfuncties ten goede komt. Maar daarom wordt deze groente nog geen geneesmiddel tegen prostaatkanker. Melk bevat calcium en vitamine D, wat bevorderlijk is voor een stevige botopbouw en sterke tanden. Maar wie een behandeling tegen osteoporose, of botontkalking, nodig heeft, kan maar beter een beroep doen op een echt medicijn.
Europa heeft sinds 2006 een nieuwe regelgeving over de claims die voeding en voedingssupplementen mogen maken. Ter bescherming van de consument, moeten die claims vaag blijven. Wie verder wil gaan, en bijvoorbeeld wil beweren dat een bepaalde ziekte voorkomen kan worden door geregeld dit of dat te eten, moet een ijzersterk wetenschappelijk dossier indienen. Dan nog kan alleen beweerd worden dat een aandoening daarmee voorkomen kan worden - maar niet genezen.
Want wie dat laatste beweert, moet zich voegen naar de regels voor medicijnen, met alle gevolgen die daaruit voortvloeien, zoals de noodzaak om het product langdurig te testen.
Sinds de wet goedgekeurd is, zijn vanuit alle lidstaten liefst 44.000 voedingsclaims verzameld, die aan de nieuwe wet getoetst moesten worden. Vele liepen dubbel of driedubbel. De Europese Commissie maakte een samenvattende bundeling, en speelde 4.185 gezondheidsclaims door aan de European Food Safety Authority (Efsa), het orgaan dat de wetenschappelijke grond ervan moet beoordelen. Een kwart van die opdracht is nu al afgerond. Het zal nog tot 2011 duren voor de hele klus geklaard is.
Van de 523 beoordeelde claims - die ruim 200 voedingscomponenten betreffen - zegt Efsa nu dat een derde gerechtvaardigd is. 'Let wel', zegt woordvoerster Lucia de Luca, 'wij beoordelen geen voedingsproducten maar voedingscomponenten. Wij waren ons bij de beoordeling helemaal niet bewust van het merk of het voedingsmiddel waarin deze component zit.' Het is aan de Europese Commissie en de lidstaten om samen te beslissen wat ze met deze Efsa-adviezen zullen doen.
In elk geval betekent een afgekeurde claim niet dat het desbetreffende voedsel ineens ongezond wordt, zegt de Gentse professor Benedikt Sas van het voedingsexpertisecentum Food2know. 'Het gaat hier niet om goedgekeurde versus afgekeurde producten. Het gaat alleen over goedgekeurde versus afgekeurde gezondheidsclaims van bestanddelen van deze producten. Uiteraard is het niet omdat een tomaat geen medicijn is dat ze plotseling ongezond zou zijn. Maar grote, onrealistische beloftes mogen niet meer worden gemaakt.'
Nog een weetje: alle claims van vitamines zijn door Efsa aanvaard, terwijl alle claims van probiotica (gezonde bacteriën voor de darmen) zijn afgekeurd, zegt de Luca. Danone en Yakult hebben hun claims in april teruggetrokken, toen duidelijk werd welke criteria er werden gehanteerd. 'Het zou kunnen dat ze nu een nieuw, beter onderbouwd wetenschappelijk dossier aan het samenstellen zijn', zegt Sas. 'Om dat dan opnieuw in te sturen.'